Birleşmiş Milletler’de (BM) ortalarında Türkiye’nin de bulunduğu 43 ülke tarafınca imzalanan ortak bildiride Çin, Uygurlara karşı ‘işkence, zorla kısırlaştırma ve gözaltında kaybetme’ üzere insan hakları ihlalleleri işlemekle suçlandı.
Fransa’nın okuduğu bildiride, “Çin’i, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ve ofisi de dahil olmak üzere bağımsız gözlemcilerin Sincan’a hemen, gayesine uygun ve manisiz erişimine müsaade vermeye çağırıyoruz” denildi.
“Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki durumdan bilhassa tasa duyuyoruz” tabirlerine yer verilen bildiride, ‘bir milyondan fazla insanın ‘keyfi olarak gözaltına alındığı’ büyük bir ‘siyasi bir daha eğitim kampı toplamının varlığına işaret eden ‘güvenilir bilgiler’ olduğu savunuldu.
Çin’in BM Daimi Temsilcisi Zhang Jun, ise bildiriyi kınayarak argümanları palavra ve Çin’e ziyan vermeye yönelik bir komplo olarak nitelendirdi.
‘Türkiye bu sopaya en hayli maruz kalan ülkelerden biri’
BM’de buna benzeri açıklamalar sıkça yapılıyor fakat Ankara uzun müddettir Çin’e karşı olan bu bildirilerde imzacı olmuyordu. Pekala, bu durum bir siyaset değişikliğine mi işaret ediyor? Gazete-Yazar Mehmet Ali Güller, Sputnik için yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
BM’de ABD-Fransa öncülüğünde yapılan bu davet, Batı’nın Çin’e karşı bir baskı oluşturma teşebbüsü olarak kıymetlendirilebilir. ABD’nin Çin ve Rusya başta, rakiplerine karşı kelamda insan hakları sopası sallaması, yeni bir durum değil aslına bakarsan. Türkiye de bu sopaya en hayli maruz kalan ülkelerden biridir. ötürüsıyla ABD’nin artık Uygur probleminde Çin’e karşı kaldırdığı bu sopaya Türkiye’nin takviye vermemesi gerekir.
‘Sorunların tahlil yolu ve adresi bellidir’
“Uygur sorunu, Çin’in iç sorunudur” diye devam eden Güller, şunları ekledi:
Ülkelerin iç meselelerine karşı bu tıp teşebbüslerde bulunmak, diğer ülkelerin de size karşı tıpkı teşebbüste olmasına niye olur. Sıkıntıların tahlil yolu ve adresi belirlidir. Emperyalist ABD’nin sıkıntısı de esasen sorun çözmek değildir. Yani ABD Uygur konusuna Uygur sevgisinden değil, Çin aykırılığından dolayı eğiliyor. Bu tuzaklara düşmemek gerekir. ABD’nin bu konulardaki nahoş siyasetlerinin turnusol kağıdı Kıbrıs’tır. Uygurların Çin’den, Kürtlerin Irak, Suriye, İran ve Türkiye’den kopmasını isteyen ABD, mesela Kıbrıs Türkünün ise Rumlarla zorla birleşmesini savunuyor.
‘İktidarın sıkışık iktisat siyasetiyle ilgili’
Pekala, Ankara niye bu mevzuda bir değişikliğe gitti? Güller’in bu bahisteki değerlendirmesi şöyleki oldu:
Ankara’nın uzun bir süre istikrarlı götürdüğü bu sorun konusunda, artık Batı’yla birlikte hareket etmesi, aslında iktidarın sıkışık iktisat siyasetiyle ilgilidir. Seçim sürecine girildiği şu devirde Batı kredilerine muhtaçlığı olan iktidar, o krediler için sağlaması gereken siyasi dayanağa oynuyor. Ankara’nın Kırım sorunu konusunda Rusya’ya karşı, Uygur sorunu konusunda Çin’e karşı ABD-Fransa-İngiltere üçlüsünün yanında konumlanması, kuşkusuz Türkiye’nin çıkarlarına uygun değildir. Ankara, Batı’nın kart olarak kullandığı hususlara takviye vererek, kendisine karşı kullanılan kartları da ne yazık ki ‘meşru’ saymış oluyor. Özetle, Ankara’nın Çin ve Rusya’ya karşı Batı’nın kullandığı kartlara sahip çıkması, her bakımdan yanlıştır.
Fransa’nın okuduğu bildiride, “Çin’i, BM İnsan Hakları Yüksek Komiserliği ve ofisi de dahil olmak üzere bağımsız gözlemcilerin Sincan’a hemen, gayesine uygun ve manisiz erişimine müsaade vermeye çağırıyoruz” denildi.
“Sincan Uygur Özerk Bölgesi’ndeki durumdan bilhassa tasa duyuyoruz” tabirlerine yer verilen bildiride, ‘bir milyondan fazla insanın ‘keyfi olarak gözaltına alındığı’ büyük bir ‘siyasi bir daha eğitim kampı toplamının varlığına işaret eden ‘güvenilir bilgiler’ olduğu savunuldu.
Çin’in BM Daimi Temsilcisi Zhang Jun, ise bildiriyi kınayarak argümanları palavra ve Çin’e ziyan vermeye yönelik bir komplo olarak nitelendirdi.
‘Türkiye bu sopaya en hayli maruz kalan ülkelerden biri’
BM’de buna benzeri açıklamalar sıkça yapılıyor fakat Ankara uzun müddettir Çin’e karşı olan bu bildirilerde imzacı olmuyordu. Pekala, bu durum bir siyaset değişikliğine mi işaret ediyor? Gazete-Yazar Mehmet Ali Güller, Sputnik için yaptığı değerlendirmede şunları kaydetti:
BM’de ABD-Fransa öncülüğünde yapılan bu davet, Batı’nın Çin’e karşı bir baskı oluşturma teşebbüsü olarak kıymetlendirilebilir. ABD’nin Çin ve Rusya başta, rakiplerine karşı kelamda insan hakları sopası sallaması, yeni bir durum değil aslına bakarsan. Türkiye de bu sopaya en hayli maruz kalan ülkelerden biridir. ötürüsıyla ABD’nin artık Uygur probleminde Çin’e karşı kaldırdığı bu sopaya Türkiye’nin takviye vermemesi gerekir.
‘Sorunların tahlil yolu ve adresi bellidir’
“Uygur sorunu, Çin’in iç sorunudur” diye devam eden Güller, şunları ekledi:
Ülkelerin iç meselelerine karşı bu tıp teşebbüslerde bulunmak, diğer ülkelerin de size karşı tıpkı teşebbüste olmasına niye olur. Sıkıntıların tahlil yolu ve adresi belirlidir. Emperyalist ABD’nin sıkıntısı de esasen sorun çözmek değildir. Yani ABD Uygur konusuna Uygur sevgisinden değil, Çin aykırılığından dolayı eğiliyor. Bu tuzaklara düşmemek gerekir. ABD’nin bu konulardaki nahoş siyasetlerinin turnusol kağıdı Kıbrıs’tır. Uygurların Çin’den, Kürtlerin Irak, Suriye, İran ve Türkiye’den kopmasını isteyen ABD, mesela Kıbrıs Türkünün ise Rumlarla zorla birleşmesini savunuyor.
‘İktidarın sıkışık iktisat siyasetiyle ilgili’
Pekala, Ankara niye bu mevzuda bir değişikliğe gitti? Güller’in bu bahisteki değerlendirmesi şöyleki oldu:
Ankara’nın uzun bir süre istikrarlı götürdüğü bu sorun konusunda, artık Batı’yla birlikte hareket etmesi, aslında iktidarın sıkışık iktisat siyasetiyle ilgilidir. Seçim sürecine girildiği şu devirde Batı kredilerine muhtaçlığı olan iktidar, o krediler için sağlaması gereken siyasi dayanağa oynuyor. Ankara’nın Kırım sorunu konusunda Rusya’ya karşı, Uygur sorunu konusunda Çin’e karşı ABD-Fransa-İngiltere üçlüsünün yanında konumlanması, kuşkusuz Türkiye’nin çıkarlarına uygun değildir. Ankara, Batı’nın kart olarak kullandığı hususlara takviye vererek, kendisine karşı kullanılan kartları da ne yazık ki ‘meşru’ saymış oluyor. Özetle, Ankara’nın Çin ve Rusya’ya karşı Batı’nın kullandığı kartlara sahip çıkması, her bakımdan yanlıştır.