ABD’nin NATO’nun ‘genişleme’ dayatmasıyla kızıştırdığı krizde açılan propaganda cephesi artık ‘enformasyon terörüne‘ dönüşürken, öteki yandan Avrupa bilhassa Almanya’yı merkezine alan diplomatik teşebbüsler de sürüyor. Biden idaresi geçen haftaki diplomasi molasını cuma akşamı Ulusal Güvenlik Danışmanı Jake Sullivan‘ın ağzından ‘Rusya’nın 16 Şubat’ta Ukrayna’yı işgale girişeceği’ savıyla kapatmıştı. Sullivan pazar günü bir daha açıklama yapıp ‘ABD’nin Rusya’nın işgali için tarih belirleyemediğini ve savaşın hiç olmayacağını var iseydığını’ söylemiş oldu.
Biden idaresinin tavrı Ukrayna’daki bir epeyce ülkenin elçiliklerinde sınırlamalara gitmesi ve vatandaşlarına ‘çıkın’ davetlerine varırken, fiilen Ukrayna’nın hava alanının kapatılmasına emsal bir manzara ortaya çıkarttı. Yeni haftaya ise Almanya Şansölyesi Olaf Scholz‘un evvel Kiev akabinde Moskova ziyaretleriyle girildi.
Avrupa ve global güvenlik mimarisini sarsan gelişmeleri Maltepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Ünal ile konuştuk.
‘Enformasyon inhisarı Batı’nın elinden kayıyor’
Prof. Hasan Ünal, Ukrayna üzerinden ‘bir savaş çıkması olasılığına’ dair ‘bahis oynansa’ kendisinin katılmayacağını belirtirken, yürütülen savaş propagandasına dikkat çekti. Batı’nın geçmiş senelerda enformasyon üretme ve yönetme kabiliyetine atıf yapan Ünal, söylenen palavralarla birlikte bu inhisarın yitirildiğine işaret etti:
“Bu bahiste bahisler oynanıyor olsa ben oynamam. Savaş çıkacak mı, çıkmayacak mı 15 puanlık uzman sorusu. Her şey olabilir burada. Bu aslında son senelerda daha düzgün fark ettiğimiz bir olay haline dönüştü. Zira geçmiş senelerda enformasyonu üretme ve bunu yönetme kabiliyeti, hem de spekülasyonunu yapmak üzere Amerika ve Batı dünyasına aitti. Son 20 yıldır Çin bir taraftan Rusya bir taraftan öteki ülkeler öbür taraftan bu ortada teknolojideki artan fırsatlar, toplumsal medyanın gelişmesi risklerine karşın enformasyon monopolünü Batı’nın elinden aldı. Irak’ın işgaline gidilen günlerde Powell’ın daha sonradan neredeyse siyaseten intihar edercesine özür diler duruma düşmesine sebep olacak sunumunu güvenlik kurulunda yaptığında Amerika’nın enformasyon inhisarı hala epeyce kuvvetli bir durumdaydı.”
‘Bu çeşit öyküleri Irak işgaline giden günlerinde de görmüştük’
ABD’nin Rusya’nın ‘yanıltma operasyonu’nu bildiği ve müttefikleriyle delil paylaştığı haberlerini okurken güldüğü için içtiği kahveyi üzerine döktüğünü anlatan Ünal, ‘NATO müttefikleri bize kıssa anlatma dememişler midir’ diye sordu:
“Der Spiegel yazdı evvel, NATO müttefiklerine Amerika elindeki delilleri nasıl topladığını değilse de NATO müttefikleri ile paylaşmış, bir provokasyon olacakmış, onun üzerine Rusya işgale başlayacakmış. Okurken güldüm ve içtiğim kahveyi üzerime döktüm. NATO müttefikleri, ‘Biz bu kıssaları Irak işgaline giden günlerde de görmüştük, bize kıssa anlatma’ dememişler midir? Örneğin, Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya ile teması var, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Ukraynalı meslektaşıyla görüşüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’dan tertipli olarak bilgi alıyor. Bunları bu türlü satmanın bir manası yok. Amerika ve İngiltere bilhassa dünya kışkırtıcılık şampiyonasında hiç maç yapmadan birinci üçe gelecekler, muhtemelen finali de kendi ortalarında oynayacaklar.”
‘Kiev, artık ABD ve Britanya açıklamalarını birinci yalanlayan oluyor’
ABD ve Britanya’nın bu noktaya ‘savrula savrula’ geldiği görüşündeki Ünal, Rusya Federasyonu’nun ise ‘epeyce hesaplı hareket ettiğini’ vurguladı:
“Rusya hayli hesaplı geliyor. aslına bakarsan Amerika ve İngiltere’nin şu anda Ukrayna’yı gözden çıkartıp ‘Rusya bugün işgal edecek’ demeye başlamaları ve adeta Rusya’yı ‘lütfen işgal et’ der üzere teşvik eder hale gelmeleri, bir tertipli siyasetin kararında gelinen nokta değil, savrula savrula bu noktaya geldiler. 7 ay evvel İngiliz savaş gemisiyle Rus savaş gemileri ve hava kuvvetleri içinde Kırım açıklarında meydana gelen bir hadisede, Rus tarafı İngiliz gemisine ikaz ateşi açmıştı. İngilizler, Doğu Akdeniz’de karşılık verdiklerini argüman ettiler. Kimi İngiliz F-35’lerinin Rus savaş gemileri üzerinde uçtuğunu söylemiş olduler. O sırada hayli değerli bir şey vardı. Putin, bir Rus televizyonuna bir demeç vardı. sonrasındasında 6 bin sözlük bir makale yazdı, ‘Biz o İngiliz gemisini batırsaydık NATO ile savaş olmayacaktı, biz bunu bilmiyor muyuz’ dedi. Demek ki Rusya, NATO’nun kodlarını çözmüş. Kırım açıklarında talihinizi ‘Burası sizin değil, ötürüsıyla istediğimiz üzere gezeriz’ diye zorlarsanız bahtınızı onlar da sizin geminizi batırırlarsa, NATO-Rusya savaşı çıkmayabilir. İngiltere ve Amerika zorlayabilir. Oradan itibaren Rusya’nın hesaplı kitaplı hareket ettiğini görüyoruz.”
‘ABD, Avrupa ülkelerinin ardında tam takım ve hizaya gelmiş bir biçimde dizilmelerini istiyor’
ABD’nin Rusya’nın yansılarını yeterli hesap etmeden yola çıktığını ve Kuzey Akım-2 projesini iptal ettirmeyi hesapladığını belirten Ünal, Almanya, İtalya, Avusturya, Hollanda ve Fransa ve bankacılık bölümleri dahil Rusya ile alakalarının ABD teşvikiyle çıkarlarını etkileyecek bir hesaplaşmaya yönelinmesine mani teşkil ettiği görüşünde:
“Batı dünyası, Putin’in bu işi bir askeri diplomatik restleşmeye götüreceğinin üzerinde hesap yapmamış. Ukrayna’yı kışkırtırız, Donbass bölgesini geri alacağım, tahminen Kırım’ı da silahlı olarak geri alabilirim diye düşünür demişler. Aslında ABD, ‘Rusya’nın askeri gücü abartıldığı değil’ üzere şeylerle doldurarak Almanya’nın Kuzey Akım-2 projesini iptal etmesini, Fransa ve başka Avrupa ülkelerinin kendisinin gerisinde tam takım ve hizaya gelmiş bir biçimde dizilmelerini istiyor. Lakin bu mümkün değil. Bu ekonomiler Rusya ile karşılıklı çıkarlar üretmişler. Rusya, Almanya’ya gaz satıyorsa, aldığı parayla Ruslar da Alman otomobilleri alıyorlar, öteki Alman mamüllerini kullanıyorlar. Tıpkı şey bankacılık kesimi için geçerli. Avusturya, İtalya, Hollanda ve Fransa’nın bankalarının fazlaca önemli Rus bankalarıyla karşılıklı kredi bağlantıları var. Almanya’nın keza yatırımları ve büyük beklentileri var. Niçin durup dururken bu işi bir krize götürsünler ve Rusya ile hesaplaşmaya giderek anlamsız halde bütün bu çıkarlarından olsunlar?”
‘Amerika’nın hesapsızlığı var burada’
Ünal’a bakılırsa ortada ‘ABD’nin hesapsızlığı‘ var. Washington’ın Rusya’dan bir hareket gelmezse ‘biz demiştik’ diyeceği, gelirse işi ‘yaptırımlara’ dökmeye çalışma stratejisinin taşıdığı problemlere dikkat çekti. Ünal’a bakılırsa Rusya’yı Ukrayna’da Afganistan’daki üzere yıllar sürecek bir bataklığa sokmak, mümkün görünmüyor:
“Amerika’nın hesapsızlığı var burada. Amerika’nın gücü dünyada da geriliyor. Bunu bir siyasete dönüştürmeye çalışıyorlar. Rusya burayı işgal etmezse, ‘bakın biz tam takım ambargo uygularız dedik’, korktu çekildi. Şayet işgal ederse, ‘biz demiştik’, haydi bizim yaptırımlara gelin. Ukrayna’yı diyelim ki Rusya işgal etti, burada bir hükümet kurdu. Bir Afganistan yaratmak istiyorsunuz, Rusya’yı içeriden zorlayacak, senelerca sürecek gerilla savaşını Ukrayna’dan çıkaramazsınız. Ukrayna’nın coğrafyası müsait değil buna. Ukrayna halkı buna gelir mi? Mevcut Ukrayna hükümeti bu tuzağa düşer mi? Ukrayna hükümeti büsbütün Amerika ve İngiltere tarafınca büsbütün satıldığını düşünüyorum. Amerika ve İngiltere’nin yaptığı açıklamaları birinci yalanlayan taraf Kiev oluyor artık.”
‘Türkiye Rusya’yı eleştiren tarafta yer almak yerine bir çeşit arabuluculuk rolü oynama noktasına geldi’
Eylül ayında yapılan Erdoğan-Putin görüşmesinin akabinde Türkiye’nin birtakım telaffuz değişikliğine gittiği değelendirmesinde bulunan Ünal’a göre, Türkiye Ukrayna-Rusya probleminde Rusya’yı eleştiren tarafta yer almak yerine bir çeşit arabuluculuk rolü oynama noktasına geldi:
“29 Eylül günü Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin içindeki Soçi görüşmesinde kimi genel mutabakatların olduğu kanaatindeyim. Zira o tarihten itibaren Rusya ile ilgili olarak genelde, Ukrayna kriziyle ilgili olarak da özel halinde önemli değişiklikler nazaranbiliyorum. O tarihe kadar Türkiye, Kırım problemini lisana getirip Rusya’yı önemli biçimde rahatsız edecek açıklamalar yapmaktan geri durmuyordu, lakin o tarihten itibaren bıçak üzere kesildi. Krizin idaresi güya büsbütün Cumhurbaşkanlığına geçti, dışişleri bakanlığı büyük ölçüde sessiz tarafta. Suriye’de, İdlib’de güya Rusya ile güya neredeyse bir çatışma noktasına gelecekmiş havası vardı o toplantıdan evvel. Ben orada şöyleki bir mutabakata varıldığı kanaatindeyim. Türkiye artık bu Ukrayna-Rusya sorununda daima Rusya’yı eleştiren tarafta yer almak yerine bir tıp arabuluculuk rolü oynama noktasına geldi. Bu da Türkiye’nin dış siyaseti açısından yerinde bir hal sürdürüyor şu ana kadar. Bundan daha sonra da sürdüreceği kanaatindeyim.”
‘Türkiye, Putin idaresindeki Rusya’ya Biden idaresindeki Amerika’dan daha fazla güveniyor’
ABD’li emekli kumandan Ben Hodges, ‘Ukrayna’ üzerinden estirilen savaş rüzgarlarında işi Türk hükümetinden Boğazları Rusya donanmasına kapatma telkinlerine ardırmışken, Prof. Ünal, bunun mümkün olmadığı görüşünde. Ünal, ABD’nin Türkiye’nin ulusal çıkarlarıyla uygun olmayan bir fazlaca iş yaptığını anımsatırken, Kıbrıs’tan YPG/PYD’ye uzanan cephelerde uygulanan siyasetlere dikkat çekti:
“Ben Hodges’ın tweetiyle ilgili şunu dedim, Türkiye, Putin idaresindeki Rusya’ya Biden idaresindeki Amerika’dan daha fazla güveniyor. Zira Biden idaresindeki Amerika, PKK/PYD’ye silah veriyor. Doğu Akdeniz’de hiç bir değeri harbiyesi olmayan Rumların siyasetine takviye veriyor. Ermeni probleminde tabu kelimeyi kullanan Biden’ın şahsen kendisi. ‘Bizim de NATO’de veto yetkimiz var, biz buna katılmayız deriz. Bence aslına bakarsanız bu işin NATO’nun gündemine geleceğini düşünmüyorum. NATO üyesi olmayan bir Ukrayna için bir savaş sonucu toplantısı yapılacağını düşünmüyorum. Buradan olsa olsa bir gönüllüler koalisyonu çıkabilirdi. O da olmayacak, bunu da görür görmez Amerika ve İngiltere, bir askeri karşılık olmayacak fakat ‘Ukrayna’yı işgal ederse yaptırımlarla yanıt vereceğiz’ siyasetine döndüler. Zira herkes, ‘Bizim bu biçimde bir arbedede gözümüz yok’ diyor, yani herkes çıkarına bakar havasında. İngiltere kendisi bile bu biçimde davranıyorsa diye… Harita üzerinde stratejiler üreten Amerika’nın emekli amiralleri, generalleri, birtakım ‘think tank’ciler söyleyebilir. Bunu Amerikalı yahut İngiliz siyasetçiler da gündeme getirebilir. Lakin tıpkı İngiliz siyasetçiler evvel Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınmasının önünü açsınlar, daha sonrasında gidip Amerika’daki ne emele hizmet ettiğini kendisinin de anlamadığı Türk düşmanlığının haricinde, PKK/PYD’ye silah veren Biden’a anlatsınlar, ‘Bu siyaset yanlış’ diye, garip kelimeyi bu yılki açıklamasında Biden yesin, yutsun, daha sonrasında bakalım.”
‘ABD Ankara’nın istediklerini yapsa bile Rusya ile düşmanlık içeren bir siyasete yönelemeyiz’
Prof. Ünal, 1967’de Kıbrıs’a çıkartmanın gündemde olduğu devirde, Johnson mektubu öncesinde Ankara’ya gelen ABD Dışişleri Bakanı Cyrus Vance’a devrin Başbakanı Süleyman Demirel’in verdiği cevaba da atıfta bulundu. Ünal’a nazaran ABD Türkiye’nin isteklerini yerine getirse bile Ankara’nın Rusya’ya ‘düşmanlık’ içeren bir siyasete yönelemeyeceğine vurgu yaptı:
“1967’de Kıbrıs’a çıkarma problemi, Yunanlıların kapalı tümen soktuğu anlaşıldığında patlak veren krizde Amerikan Dışişleri Bakanı Cyrus Vance, 1964’teki Johnson Mektubu krizi bir daha yaşanmasın diye çabucak Ankara’ya geliyor. General feryat ediyor, ‘Adamlar gizlice adaya 12 bin kişilik tümen soktular, buna karşılık oturup bekleyeceğimizi mi zannediyorsunuz?’. Bunun üzerine Cyrus Vancei ‘Siz her halükarda çıkarmamı yapacaksınız, yoksa ben o tümeni oradan çektirirsem Atina’ya, fikrinizi değiştirir misiniz?’ diyor. Demirel, hoş bir yanıt veriyor, ‘Siz o tümeni geri çektirin daha sonra konuşuruz’ diyor. Biden bu dediklerimi yapsın, daha sonra bakalım. Bu bile olsa, bu kadar kapsamlı ticari, ekonomik, stratejik çıkarlarımız olan Rusya ile düşmanlık içeren bir siyasete yönelemeyiz. NATO da bu biçimde ittifak olmaktan çıktı, adeta bir çeşit gevezelik merkezine dönüştü. Herkesi toplarsanız ortasında bir ortak çıkar oluşturmak güç olur. Kendileri yaptılar yani.”
Biden idaresinin tavrı Ukrayna’daki bir epeyce ülkenin elçiliklerinde sınırlamalara gitmesi ve vatandaşlarına ‘çıkın’ davetlerine varırken, fiilen Ukrayna’nın hava alanının kapatılmasına emsal bir manzara ortaya çıkarttı. Yeni haftaya ise Almanya Şansölyesi Olaf Scholz‘un evvel Kiev akabinde Moskova ziyaretleriyle girildi.
Avrupa ve global güvenlik mimarisini sarsan gelişmeleri Maltepe Üniversitesi’nden Prof. Dr. Hasan Ünal ile konuştuk.
‘Enformasyon inhisarı Batı’nın elinden kayıyor’
Prof. Hasan Ünal, Ukrayna üzerinden ‘bir savaş çıkması olasılığına’ dair ‘bahis oynansa’ kendisinin katılmayacağını belirtirken, yürütülen savaş propagandasına dikkat çekti. Batı’nın geçmiş senelerda enformasyon üretme ve yönetme kabiliyetine atıf yapan Ünal, söylenen palavralarla birlikte bu inhisarın yitirildiğine işaret etti:
“Bu bahiste bahisler oynanıyor olsa ben oynamam. Savaş çıkacak mı, çıkmayacak mı 15 puanlık uzman sorusu. Her şey olabilir burada. Bu aslında son senelerda daha düzgün fark ettiğimiz bir olay haline dönüştü. Zira geçmiş senelerda enformasyonu üretme ve bunu yönetme kabiliyeti, hem de spekülasyonunu yapmak üzere Amerika ve Batı dünyasına aitti. Son 20 yıldır Çin bir taraftan Rusya bir taraftan öteki ülkeler öbür taraftan bu ortada teknolojideki artan fırsatlar, toplumsal medyanın gelişmesi risklerine karşın enformasyon monopolünü Batı’nın elinden aldı. Irak’ın işgaline gidilen günlerde Powell’ın daha sonradan neredeyse siyaseten intihar edercesine özür diler duruma düşmesine sebep olacak sunumunu güvenlik kurulunda yaptığında Amerika’nın enformasyon inhisarı hala epeyce kuvvetli bir durumdaydı.”
‘Bu çeşit öyküleri Irak işgaline giden günlerinde de görmüştük’
ABD’nin Rusya’nın ‘yanıltma operasyonu’nu bildiği ve müttefikleriyle delil paylaştığı haberlerini okurken güldüğü için içtiği kahveyi üzerine döktüğünü anlatan Ünal, ‘NATO müttefikleri bize kıssa anlatma dememişler midir’ diye sordu:
“Der Spiegel yazdı evvel, NATO müttefiklerine Amerika elindeki delilleri nasıl topladığını değilse de NATO müttefikleri ile paylaşmış, bir provokasyon olacakmış, onun üzerine Rusya işgale başlayacakmış. Okurken güldüm ve içtiğim kahveyi üzerime döktüm. NATO müttefikleri, ‘Biz bu kıssaları Irak işgaline giden günlerde de görmüştük, bize kıssa anlatma’ dememişler midir? Örneğin, Türkiye’nin Ukrayna ve Rusya ile teması var, Dışişleri Bakanı Çavuşoğlu, Ukraynalı meslektaşıyla görüşüyor. Cumhurbaşkanı Erdoğan, Rusya’dan tertipli olarak bilgi alıyor. Bunları bu türlü satmanın bir manası yok. Amerika ve İngiltere bilhassa dünya kışkırtıcılık şampiyonasında hiç maç yapmadan birinci üçe gelecekler, muhtemelen finali de kendi ortalarında oynayacaklar.”
‘Kiev, artık ABD ve Britanya açıklamalarını birinci yalanlayan oluyor’
ABD ve Britanya’nın bu noktaya ‘savrula savrula’ geldiği görüşündeki Ünal, Rusya Federasyonu’nun ise ‘epeyce hesaplı hareket ettiğini’ vurguladı:
“Rusya hayli hesaplı geliyor. aslına bakarsan Amerika ve İngiltere’nin şu anda Ukrayna’yı gözden çıkartıp ‘Rusya bugün işgal edecek’ demeye başlamaları ve adeta Rusya’yı ‘lütfen işgal et’ der üzere teşvik eder hale gelmeleri, bir tertipli siyasetin kararında gelinen nokta değil, savrula savrula bu noktaya geldiler. 7 ay evvel İngiliz savaş gemisiyle Rus savaş gemileri ve hava kuvvetleri içinde Kırım açıklarında meydana gelen bir hadisede, Rus tarafı İngiliz gemisine ikaz ateşi açmıştı. İngilizler, Doğu Akdeniz’de karşılık verdiklerini argüman ettiler. Kimi İngiliz F-35’lerinin Rus savaş gemileri üzerinde uçtuğunu söylemiş olduler. O sırada hayli değerli bir şey vardı. Putin, bir Rus televizyonuna bir demeç vardı. sonrasındasında 6 bin sözlük bir makale yazdı, ‘Biz o İngiliz gemisini batırsaydık NATO ile savaş olmayacaktı, biz bunu bilmiyor muyuz’ dedi. Demek ki Rusya, NATO’nun kodlarını çözmüş. Kırım açıklarında talihinizi ‘Burası sizin değil, ötürüsıyla istediğimiz üzere gezeriz’ diye zorlarsanız bahtınızı onlar da sizin geminizi batırırlarsa, NATO-Rusya savaşı çıkmayabilir. İngiltere ve Amerika zorlayabilir. Oradan itibaren Rusya’nın hesaplı kitaplı hareket ettiğini görüyoruz.”
‘ABD, Avrupa ülkelerinin ardında tam takım ve hizaya gelmiş bir biçimde dizilmelerini istiyor’
ABD’nin Rusya’nın yansılarını yeterli hesap etmeden yola çıktığını ve Kuzey Akım-2 projesini iptal ettirmeyi hesapladığını belirten Ünal, Almanya, İtalya, Avusturya, Hollanda ve Fransa ve bankacılık bölümleri dahil Rusya ile alakalarının ABD teşvikiyle çıkarlarını etkileyecek bir hesaplaşmaya yönelinmesine mani teşkil ettiği görüşünde:
“Batı dünyası, Putin’in bu işi bir askeri diplomatik restleşmeye götüreceğinin üzerinde hesap yapmamış. Ukrayna’yı kışkırtırız, Donbass bölgesini geri alacağım, tahminen Kırım’ı da silahlı olarak geri alabilirim diye düşünür demişler. Aslında ABD, ‘Rusya’nın askeri gücü abartıldığı değil’ üzere şeylerle doldurarak Almanya’nın Kuzey Akım-2 projesini iptal etmesini, Fransa ve başka Avrupa ülkelerinin kendisinin gerisinde tam takım ve hizaya gelmiş bir biçimde dizilmelerini istiyor. Lakin bu mümkün değil. Bu ekonomiler Rusya ile karşılıklı çıkarlar üretmişler. Rusya, Almanya’ya gaz satıyorsa, aldığı parayla Ruslar da Alman otomobilleri alıyorlar, öteki Alman mamüllerini kullanıyorlar. Tıpkı şey bankacılık kesimi için geçerli. Avusturya, İtalya, Hollanda ve Fransa’nın bankalarının fazlaca önemli Rus bankalarıyla karşılıklı kredi bağlantıları var. Almanya’nın keza yatırımları ve büyük beklentileri var. Niçin durup dururken bu işi bir krize götürsünler ve Rusya ile hesaplaşmaya giderek anlamsız halde bütün bu çıkarlarından olsunlar?”
‘Amerika’nın hesapsızlığı var burada’
Ünal’a bakılırsa ortada ‘ABD’nin hesapsızlığı‘ var. Washington’ın Rusya’dan bir hareket gelmezse ‘biz demiştik’ diyeceği, gelirse işi ‘yaptırımlara’ dökmeye çalışma stratejisinin taşıdığı problemlere dikkat çekti. Ünal’a bakılırsa Rusya’yı Ukrayna’da Afganistan’daki üzere yıllar sürecek bir bataklığa sokmak, mümkün görünmüyor:
“Amerika’nın hesapsızlığı var burada. Amerika’nın gücü dünyada da geriliyor. Bunu bir siyasete dönüştürmeye çalışıyorlar. Rusya burayı işgal etmezse, ‘bakın biz tam takım ambargo uygularız dedik’, korktu çekildi. Şayet işgal ederse, ‘biz demiştik’, haydi bizim yaptırımlara gelin. Ukrayna’yı diyelim ki Rusya işgal etti, burada bir hükümet kurdu. Bir Afganistan yaratmak istiyorsunuz, Rusya’yı içeriden zorlayacak, senelerca sürecek gerilla savaşını Ukrayna’dan çıkaramazsınız. Ukrayna’nın coğrafyası müsait değil buna. Ukrayna halkı buna gelir mi? Mevcut Ukrayna hükümeti bu tuzağa düşer mi? Ukrayna hükümeti büsbütün Amerika ve İngiltere tarafınca büsbütün satıldığını düşünüyorum. Amerika ve İngiltere’nin yaptığı açıklamaları birinci yalanlayan taraf Kiev oluyor artık.”
‘Türkiye Rusya’yı eleştiren tarafta yer almak yerine bir çeşit arabuluculuk rolü oynama noktasına geldi’
Eylül ayında yapılan Erdoğan-Putin görüşmesinin akabinde Türkiye’nin birtakım telaffuz değişikliğine gittiği değelendirmesinde bulunan Ünal’a göre, Türkiye Ukrayna-Rusya probleminde Rusya’yı eleştiren tarafta yer almak yerine bir çeşit arabuluculuk rolü oynama noktasına geldi:
“29 Eylül günü Cumhurbaşkanı Erdoğan ile Putin içindeki Soçi görüşmesinde kimi genel mutabakatların olduğu kanaatindeyim. Zira o tarihten itibaren Rusya ile ilgili olarak genelde, Ukrayna kriziyle ilgili olarak da özel halinde önemli değişiklikler nazaranbiliyorum. O tarihe kadar Türkiye, Kırım problemini lisana getirip Rusya’yı önemli biçimde rahatsız edecek açıklamalar yapmaktan geri durmuyordu, lakin o tarihten itibaren bıçak üzere kesildi. Krizin idaresi güya büsbütün Cumhurbaşkanlığına geçti, dışişleri bakanlığı büyük ölçüde sessiz tarafta. Suriye’de, İdlib’de güya Rusya ile güya neredeyse bir çatışma noktasına gelecekmiş havası vardı o toplantıdan evvel. Ben orada şöyleki bir mutabakata varıldığı kanaatindeyim. Türkiye artık bu Ukrayna-Rusya sorununda daima Rusya’yı eleştiren tarafta yer almak yerine bir tıp arabuluculuk rolü oynama noktasına geldi. Bu da Türkiye’nin dış siyaseti açısından yerinde bir hal sürdürüyor şu ana kadar. Bundan daha sonra da sürdüreceği kanaatindeyim.”
‘Türkiye, Putin idaresindeki Rusya’ya Biden idaresindeki Amerika’dan daha fazla güveniyor’
ABD’li emekli kumandan Ben Hodges, ‘Ukrayna’ üzerinden estirilen savaş rüzgarlarında işi Türk hükümetinden Boğazları Rusya donanmasına kapatma telkinlerine ardırmışken, Prof. Ünal, bunun mümkün olmadığı görüşünde. Ünal, ABD’nin Türkiye’nin ulusal çıkarlarıyla uygun olmayan bir fazlaca iş yaptığını anımsatırken, Kıbrıs’tan YPG/PYD’ye uzanan cephelerde uygulanan siyasetlere dikkat çekti:
“Ben Hodges’ın tweetiyle ilgili şunu dedim, Türkiye, Putin idaresindeki Rusya’ya Biden idaresindeki Amerika’dan daha fazla güveniyor. Zira Biden idaresindeki Amerika, PKK/PYD’ye silah veriyor. Doğu Akdeniz’de hiç bir değeri harbiyesi olmayan Rumların siyasetine takviye veriyor. Ermeni probleminde tabu kelimeyi kullanan Biden’ın şahsen kendisi. ‘Bizim de NATO’de veto yetkimiz var, biz buna katılmayız deriz. Bence aslına bakarsanız bu işin NATO’nun gündemine geleceğini düşünmüyorum. NATO üyesi olmayan bir Ukrayna için bir savaş sonucu toplantısı yapılacağını düşünmüyorum. Buradan olsa olsa bir gönüllüler koalisyonu çıkabilirdi. O da olmayacak, bunu da görür görmez Amerika ve İngiltere, bir askeri karşılık olmayacak fakat ‘Ukrayna’yı işgal ederse yaptırımlarla yanıt vereceğiz’ siyasetine döndüler. Zira herkes, ‘Bizim bu biçimde bir arbedede gözümüz yok’ diyor, yani herkes çıkarına bakar havasında. İngiltere kendisi bile bu biçimde davranıyorsa diye… Harita üzerinde stratejiler üreten Amerika’nın emekli amiralleri, generalleri, birtakım ‘think tank’ciler söyleyebilir. Bunu Amerikalı yahut İngiliz siyasetçiler da gündeme getirebilir. Lakin tıpkı İngiliz siyasetçiler evvel Kuzey Kıbrıs Türk Cumhuriyeti’nin tanınmasının önünü açsınlar, daha sonrasında gidip Amerika’daki ne emele hizmet ettiğini kendisinin de anlamadığı Türk düşmanlığının haricinde, PKK/PYD’ye silah veren Biden’a anlatsınlar, ‘Bu siyaset yanlış’ diye, garip kelimeyi bu yılki açıklamasında Biden yesin, yutsun, daha sonrasında bakalım.”
‘ABD Ankara’nın istediklerini yapsa bile Rusya ile düşmanlık içeren bir siyasete yönelemeyiz’
Prof. Ünal, 1967’de Kıbrıs’a çıkartmanın gündemde olduğu devirde, Johnson mektubu öncesinde Ankara’ya gelen ABD Dışişleri Bakanı Cyrus Vance’a devrin Başbakanı Süleyman Demirel’in verdiği cevaba da atıfta bulundu. Ünal’a nazaran ABD Türkiye’nin isteklerini yerine getirse bile Ankara’nın Rusya’ya ‘düşmanlık’ içeren bir siyasete yönelemeyeceğine vurgu yaptı:
“1967’de Kıbrıs’a çıkarma problemi, Yunanlıların kapalı tümen soktuğu anlaşıldığında patlak veren krizde Amerikan Dışişleri Bakanı Cyrus Vance, 1964’teki Johnson Mektubu krizi bir daha yaşanmasın diye çabucak Ankara’ya geliyor. General feryat ediyor, ‘Adamlar gizlice adaya 12 bin kişilik tümen soktular, buna karşılık oturup bekleyeceğimizi mi zannediyorsunuz?’. Bunun üzerine Cyrus Vancei ‘Siz her halükarda çıkarmamı yapacaksınız, yoksa ben o tümeni oradan çektirirsem Atina’ya, fikrinizi değiştirir misiniz?’ diyor. Demirel, hoş bir yanıt veriyor, ‘Siz o tümeni geri çektirin daha sonra konuşuruz’ diyor. Biden bu dediklerimi yapsın, daha sonra bakalım. Bu bile olsa, bu kadar kapsamlı ticari, ekonomik, stratejik çıkarlarımız olan Rusya ile düşmanlık içeren bir siyasete yönelemeyiz. NATO da bu biçimde ittifak olmaktan çıktı, adeta bir çeşit gevezelik merkezine dönüştü. Herkesi toplarsanız ortasında bir ortak çıkar oluşturmak güç olur. Kendileri yaptılar yani.”