Radyo Sputnik’te yayınlanan Meliha Okur’la Anlat Bana programına konuk olan Basın Kurulu İkinci Lideri Av. Dr. Başar Yaltı, Türkiye’deki yargı sistemini genel çizgileri ile kıymetlendirdi.
Seyahat Parkı davası 25 Nisan’da tamamlanan duruşmayla karara bağlandı. Dava konusunda gelen reaksiyonları de kıymetlendiren Yaltı, “Çok kısa fakat hayli derinlikli bir tarif yapmış oldu. Hakikat bir hal sergilemiş oldu. Zira Türkiye’de, son senelerda davaların ne kadar siyasallaştığı her gün yeni bir olayla kanıtlanıyor. Hak etmediğimiz bir biçimde ‘yargı sistemi bu kadar da makûs olamaz’ diyoruz” Sözlerini kullandı.
‘Yargı sisteminin gereklerini yerine getirirken, hukuk şuurunu aktiflikle kullanmak gerekir’
Programda ‘Etkin ve tarafsız bir yargı nasıl kurulabilir?’ sorusuna karşılık arayan Yaltı, “Yasama-yürütme-yargı bağlamında; yargının öbür iki kuvvet karşısında bağımsız ve tarafsız olması gerekiyor. Temel özelliği bu. Fakat bu da yetmez zira ehil olması gerekiyor. Türkiye’de yargı sisteminin yarattığı sancıları tartışıyoruz. Bu durum yargı sisteminin kurgulanmasının yanlışlığından kaynaklanıyor. Hakim ve savcıları tarafsız ve bağımsız kılamazsanız, o kurum fonksiyonunu yerine getiremez. Yargı sisteminin gereklerini yerine getirirken, hukuk şuurunu aktiflikle kullanmak gerekir. Ancak Türkiye’de maalesef bu yetkinlikte hakim ve savcılarımızın çoğunluk olarak bulunmadığı ortaya çıkıyor. olağan olarak ki hala fazlaca düzgün yetkinlikte hakim ve savcılarımızın olduğunu göz arkası edemeyiz. Şu andaki hakim ve savcı sayısı 23 bin civarında. Bunların yüzde 60’dan fazlasının kıdemi 5 yıldan az. Dikkat ederseniz, bu tipten değerli kararları verirken mahkemelerin yapısına bakın; ağır cezaları veren epeyce genç yaşta yargıçları nazaranceksiniz. Bu da Türkiye’de hepimizi yaralayan sonuçları doğuruyor” dedi ve ekledi:
“Güven sorunu dendiği vakit, Türkiye’de yargının tarafsız ve bağımsızlığını engelleyen kurumsal bir yapı var. Yargıçlar HSK’ya bağlı olarak çalışıyorlar. Bunun yapısına baktığımız vakit, 13 bireyden oluşuyor. Birisi Adalet Bakanı, oburu bakan yardımcısı. Bunlar otomatik olarak heyette yer alıyorlar. 4 adedini de direkt Cumhurbaşkanı atıyor. Geri kalan 7’si de TBMM tarafınca seçiliyorlar. Bu yapıyı irdelediğimiz vakit mevcut siyasi iktidarın Yargıçlar ve Savcılar Kurulu’nu belirlemede tek başına kâfi olduğunu görüyoruz. ötürüsıyla atanan ve seçilen hakim ve savcılarda belirleyici olanın siyasi iktidar olduğunu gördük. Seyahat Davası ile ilgili sonucu veren mahkeme üyelerinden birisinin kısa vakit evvel AK Parti’den milletvekili aday adayı olduğu ve eşinin FETÖ’den itirafçı olduğu açığa çıktı. Bu vahim bir durumdur.”
‘Yargıtay Lideri yargıya itimadın yüzde 20’lerde olduğunu söylemişti’
Yaltı, “Yargıtay Lideri yargıya inancın yüzde 20’lerde olduğunu söylemişti. Ekim ve Kasım aylarında Konda’nın yaptığı bir araştırmadan da yargıya güvenmeyenlerin yüzde 69 oranında olduğunu söyleyebilirim. Hepsi de mahkemelerde yaşadığı tecrübenin bir kararı olarak ortaya çıkıyor” dedi.
‘Hukuku yalnızca yargı sistemi korumaz’
Hukukta yaşanılan sıkıntıların iktisada olan tesirlerinden de bahseden Yaltı, “Toplumsal tertip sağlanırken, toplumdaki çatışmaların önlenmesi için yahut farklı bakışların bir ortada yaşanmasını sağlamak için kurallara ihyacımız var. Bu kuralların da topluma inanç vermesi gerekir. Yani öngörülebilir bir toplumsal tertip ortasında, keyfiliğin olmaması gerekir. Hukuku yalnızca yargı sistemi korumaz. Asıl olan, yasama-yürütme-yargı ayrımında, yürütmenin pozisyonunda olan bireylerin, Cumhurbaşkanından tapudaki memuruna kadar o ülkenin maddelerine kendilerini bağlı hissetmeleri gerekir. Yürütme organı, idarecileri, polisi, valisi, kaymakamı vs. kendisini maddelere bağlı sayarsa siz de, hangi kuralların sizi bağlayacağını bilirsiniz ve ona nazaran tedbirini alırsınız. Ancak o yasanın uygulanıp uygulanmayacağını bilemezseniz, sizin o sisteme itimadınız kalmaz. Ekonomik manada da maalesef inanç veren bir hukuk sistemini bakılırsamiyorum” kelamlarını lisana getirdi.
Seyahat Parkı davası 25 Nisan’da tamamlanan duruşmayla karara bağlandı. Dava konusunda gelen reaksiyonları de kıymetlendiren Yaltı, “Çok kısa fakat hayli derinlikli bir tarif yapmış oldu. Hakikat bir hal sergilemiş oldu. Zira Türkiye’de, son senelerda davaların ne kadar siyasallaştığı her gün yeni bir olayla kanıtlanıyor. Hak etmediğimiz bir biçimde ‘yargı sistemi bu kadar da makûs olamaz’ diyoruz” Sözlerini kullandı.
‘Yargı sisteminin gereklerini yerine getirirken, hukuk şuurunu aktiflikle kullanmak gerekir’
Programda ‘Etkin ve tarafsız bir yargı nasıl kurulabilir?’ sorusuna karşılık arayan Yaltı, “Yasama-yürütme-yargı bağlamında; yargının öbür iki kuvvet karşısında bağımsız ve tarafsız olması gerekiyor. Temel özelliği bu. Fakat bu da yetmez zira ehil olması gerekiyor. Türkiye’de yargı sisteminin yarattığı sancıları tartışıyoruz. Bu durum yargı sisteminin kurgulanmasının yanlışlığından kaynaklanıyor. Hakim ve savcıları tarafsız ve bağımsız kılamazsanız, o kurum fonksiyonunu yerine getiremez. Yargı sisteminin gereklerini yerine getirirken, hukuk şuurunu aktiflikle kullanmak gerekir. Ancak Türkiye’de maalesef bu yetkinlikte hakim ve savcılarımızın çoğunluk olarak bulunmadığı ortaya çıkıyor. olağan olarak ki hala fazlaca düzgün yetkinlikte hakim ve savcılarımızın olduğunu göz arkası edemeyiz. Şu andaki hakim ve savcı sayısı 23 bin civarında. Bunların yüzde 60’dan fazlasının kıdemi 5 yıldan az. Dikkat ederseniz, bu tipten değerli kararları verirken mahkemelerin yapısına bakın; ağır cezaları veren epeyce genç yaşta yargıçları nazaranceksiniz. Bu da Türkiye’de hepimizi yaralayan sonuçları doğuruyor” dedi ve ekledi:
“Güven sorunu dendiği vakit, Türkiye’de yargının tarafsız ve bağımsızlığını engelleyen kurumsal bir yapı var. Yargıçlar HSK’ya bağlı olarak çalışıyorlar. Bunun yapısına baktığımız vakit, 13 bireyden oluşuyor. Birisi Adalet Bakanı, oburu bakan yardımcısı. Bunlar otomatik olarak heyette yer alıyorlar. 4 adedini de direkt Cumhurbaşkanı atıyor. Geri kalan 7’si de TBMM tarafınca seçiliyorlar. Bu yapıyı irdelediğimiz vakit mevcut siyasi iktidarın Yargıçlar ve Savcılar Kurulu’nu belirlemede tek başına kâfi olduğunu görüyoruz. ötürüsıyla atanan ve seçilen hakim ve savcılarda belirleyici olanın siyasi iktidar olduğunu gördük. Seyahat Davası ile ilgili sonucu veren mahkeme üyelerinden birisinin kısa vakit evvel AK Parti’den milletvekili aday adayı olduğu ve eşinin FETÖ’den itirafçı olduğu açığa çıktı. Bu vahim bir durumdur.”
‘Yargıtay Lideri yargıya itimadın yüzde 20’lerde olduğunu söylemişti’
Yaltı, “Yargıtay Lideri yargıya inancın yüzde 20’lerde olduğunu söylemişti. Ekim ve Kasım aylarında Konda’nın yaptığı bir araştırmadan da yargıya güvenmeyenlerin yüzde 69 oranında olduğunu söyleyebilirim. Hepsi de mahkemelerde yaşadığı tecrübenin bir kararı olarak ortaya çıkıyor” dedi.
‘Hukuku yalnızca yargı sistemi korumaz’
Hukukta yaşanılan sıkıntıların iktisada olan tesirlerinden de bahseden Yaltı, “Toplumsal tertip sağlanırken, toplumdaki çatışmaların önlenmesi için yahut farklı bakışların bir ortada yaşanmasını sağlamak için kurallara ihyacımız var. Bu kuralların da topluma inanç vermesi gerekir. Yani öngörülebilir bir toplumsal tertip ortasında, keyfiliğin olmaması gerekir. Hukuku yalnızca yargı sistemi korumaz. Asıl olan, yasama-yürütme-yargı ayrımında, yürütmenin pozisyonunda olan bireylerin, Cumhurbaşkanından tapudaki memuruna kadar o ülkenin maddelerine kendilerini bağlı hissetmeleri gerekir. Yürütme organı, idarecileri, polisi, valisi, kaymakamı vs. kendisini maddelere bağlı sayarsa siz de, hangi kuralların sizi bağlayacağını bilirsiniz ve ona nazaran tedbirini alırsınız. Ancak o yasanın uygulanıp uygulanmayacağını bilemezseniz, sizin o sisteme itimadınız kalmaz. Ekonomik manada da maalesef inanç veren bir hukuk sistemini bakılırsamiyorum” kelamlarını lisana getirdi.