Ortadoğu, İbrahim Muahedeleriyle klâsik ittifak ilgilerinin dönüştüğü bir müddetçten geçiyor. Arap isyan dalgasında Suriye’de rejim değişikliğine kalkışan güçlerin bölünmesi, İhvan’ın mağlubiyeti, Suudi Arabistan’ı yıpratan Yemen savaşı ile Cemal Kaşıkçı cinayeti ve Katar’ı farklı düşüren Körfez İşbirliği Kurulu’ndaki yarılmanın akabinde gelen İbrahim Mutabakatları, adeta yeni bir periyodu başlattı.
Başını Birleşik Arap Emirlikleri‘nin (BAE) çektiği İbrahim mutabakatları son bir yılda Arapların İsrail ile barışmasının yolunu açarken, bu hafta tarihi nitelikte bir ziyaret gerçekleşti. İsrail Başbakanı Naftali Bennett, diplomatik bağlantıların kurulmasının akabinde birinci sefer Emirliklere resmi ziyarette bulundu.
Ekonomik krizdeki Türkiye’de iktidarın bu yeni jeopolitik fotoğrafta bölgede Katar haricinde neredeyse tüm ülkelerle bozulan bağlantılarını tamir için harekete geçmesi dikkat cazip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümeti, bilhassa BAE ile olağanlaşmak için düğmeye basarken, İsrail’li bağları düzeltme işaretleri verdi. Erdoğan’ın Katar ziyaretinde Kaşıkçı cinayeti yüzünden ağır ithamlar yönelttiği Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile muhtemel buluşma gerçekleşmemişti. Fakat Bennett’ın akabinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğu BAE’yi ziyaret etti.
Ortadoğu jeopolitiğindeki kaymaları Tel Aviv Üniversitesi Moshe Dayan Ortadoğu Araştırmaları Merkezi ve Kudüs Güvenlik ve Strateji Araştırmaları Enstitüsü’nden Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak ile konuştuk.
‘BAE-İsrail bağlantıları halklar destekliyor’
Hay Eytan Yanarocak’a nazaran, BAE ile İsrail içindeki bağların gelişmesi iki ülkenin halkları tarafınca olumlu karşılanıyor. BAE’nin bölgede zıt konumlardaki aktörlerle temas eden ‘devrimsel nitelikte’ bir Ortadoğu vizyonunun bulunduğu görüşündeki Yanarocak, İsrail’le uygun bağlar yardımıyla de Filistinlilere fayda sağlanacağı ve su sorunu üzere problemlerin tahlilinin mümkün olduğunun şuuruyla hareket edildiğini söylemiş oldu. Yanarocak, BAE’nin bu derece etkin roller üstlenmesinin Suudi dayanağı olmadan düşünülemeyeceği görüşünde:
“İbrahim Muahedeleri birinci gününden itibaren gerçek bir mutabakattı, biz bunun bilincindeydik. Muhataplarımız da bize bunu bu türlü aksettiriyorlardı. Mısır ve Ürdün ile yapılan barışların tersine bilhassa Emirlikler ile yapılan barış halklar nezdinde de hayli sıcak. Biz bugün İsrailli turistlerin, Emirlikler vatandaşları tarafınca sıcak karşılandıklarına şahit oluyoruz. Altyapısı Mısır ve Ürdün ile yapılan mutabakatların tersine halklar tarafınca da desteklenen bir mutabakat. Bu hayli daha geniş bir bakış açısıyla vizyonun da eseri. Zira Emirlikler’in başındaki Muhammed bin Zayed El Nahyan, şunun fazlaca farkında; Filistin-İsrail ihtilafında körü körüne Filistin tarafını tutmanın BAE’nin çıkarlarına özel bir getirisi yok. halbuki hem İsrail hem Filistinliler ile düzeyli bir bağlantı kurduğunuzda, geçmişte Türkiye’nin yaptığı üzere, Filistinlilere daha fazla fayda sağlayabileceğini, beraberinde da İsrail’in teknolojilerinden yararlanmak suretiyle su konusunda BAE’nin geleceğini teminat altına alabileceğini düşündü. Emirlikler’in hiç bir biçimde hiç bir aktörle berbat olmadan alakalarını geliştirmeye çalıştığını görüyorsunuz. Bu siyaseti yaklaşık 4 aydır hepimiz görüyoruz. Hem Katar buyruğunu hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ziyaret ettiler. beraberinde İran’ı ziyaret ettiler. Artık de İsrail Başbakanı Bennett’in Emirlikler’i ziyaret ettiğini ve el-Nahyan’ı Kudüs’e davet ettiğini biliyoruz ve bu davete icabet edileceği söyleniyor. Burada devrimsel nitelikte bir Ortadoğu vizyonunun uygulandığını söylesek abartmayız. Zira Nahyan’ın uçağı Tel Aviv’e ineceği vakit güzergahı gözümüzün önüne getirirsek Suudi Arabistan hava alanından geçeceğini görüyoruz.”
‘Suudi Arabistan takviyesi olmaksızın Emirlikler’in bu kadar faal rol almasını düşünmek saflık olur’
Yanarocak, Suudi Arabistan’ın kutsal yerler niçiniyle İslam coğrafyasındaki özel statüsüne dikkat çekerken, İsrail’le resmi münasebetler için harekete geçmesinin daha sıkıntı olduğunu belirtti. Yanarocak’a göre, Riyad idaresi İsrail-BAE bağlarına takviye verirken, İsrail ile ilgilerin tesisine Biden daha sonrası Amerikan idaresiyle ve Kongre’yle âlâ münasebetlerin altyapısını hazırlamak olarak yaklaşıyor:
“Suudi Arabistan’ın Mekke ve Medine’nin bulunmasından ötürü bütün İslam coğrafyasında özel bir statüsü var. ötürüsıyla Suudi Arabistan her ne kadar kendi çıkarları için buna altyapı hazırlasa da büyük ihtimalle bunu hayata geçirmek Suudi Arabistan için daha sıkıntı. Suudi Arabistan kendi çıkarları için büyük ihtimalle Biden’dan daha sonrası devir Amerikan lideri olacak şahısla kurulacak ilgi için yeterli bir altyapı olarak bakıyor İsrail ile olan ilgilere. Şu anda dayanak veriyor. Günün birinde şayet Suudi Arabistan, Kongre’de zora düşerse, şuna inanıyorum; Suudi Arabistan, İsrail ile ilgileri resmiyete dökmek suretiyle ileride başına gelebilecek olan birfazlaca değişik Kongre’de mahzuru aşacaktır diye düşünüyorum. Bunun için kendilerine bir biçimde haklarını gizli tutuyorlar. Ellerinde joker üzere bu kart mevcut, bunu ilerili ellerde durumları daha berbata giderse kullanacaklar diye düşünüyorum. Şu anda Emirlikler’in bu derece etkin bir biçimde rol almasının Suudi Arabistan’ın dayanağı olmaksızın olduğunu düşünmek saflık olur.”
‘BAE iktisat kartını ortya koyarak Türkiye’yi bu platforma çekmeye çalışıyor’
Yanarocak’a bakılırsa bu şartlarda Ankara, ‘değerli yalnızlık’ doktrininin kendisine bir şey katmadığını görmüş durumda. Masada ‘Mısır, Güney Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail, art planda da Emirlikler ve Suudilerin’ bulunduğu bir fotoğraf çizen Yanarocak, BAE’nin bilhassa iktisat kartını ortaya koyarak Türkiye’yi bu platforma çekmeye çalıştığı görüşünde:
“Jeopolitik olarak baktığımızda Türkiye’nin ortasında bulunduğu bu ‘değerli yalnızlık’ doktrininin Türkiye’ye özel olarak hiç bir şey katmadığı Ankara’daki karar alıcılar tarafınca da görülmeye başlandı. bu türlü Türkiye kendi kendini soyutladığı vakit masanın haricinde kalıyor. Masada Mısır, Güney Kıbrıs, Yunanistan, İsrail var, art planda Emirlikler ve Suudiler var. Siz bu ülkeleri düzgün bir biçimde muhatap almazsanız kendi ortalarında diyalog içine girip masada siz olmaksızın gıyabınızda kararlar alırlar. Siz masada olmadığını için kendi menfaatlerinizi koruyamıyorken, çıkan fotoğraf sizin istediğiniz üzere çıkmaz. Burada BAE’nin bilhassa iktisat kartını ortaya koyup, Türkiye’nin de şu anda ortasında bulunmuş olduğu ekonomik durumun farkında olup, bu ikisini ortaya bir biçimde lehimleyip birleştirerek Türkiye’yi bir biçimde bu platforma çekme hareketini yaptığını görüyoruz. bu türlü BAE iktisat üzerinden bir biçimde yol sunarak Türkiye’ye de atmış olduğu radikal dış siyaset adımlarından geriye dönme bahtı sunuyor. Türkiye bu türlü BAE’ye yaklaşarak hem İsrail hem Mısır ile bağlarını daha da geliştirebileceğini düşünüyorum.”
‘Bennett’in kimi fikirlerini Emirlikler vasıtasıyla Çavuşoğlu’na oradan da Erdoğan’a iletilmiş olabileceğini düşünüyorum’
BAE’nin İsrail ile üçüncü ülkeler içinde köprü bakılırsavi gördüğünü lisana getiren Yanarocak, Bennet ve Çavuşoğlu’nun Emirlikler ziyaretlerine atıfla iletileşme imkanının değerlendirilmiş olabileceği görüşünde. BAE’nin bölgede ABD çıkarlarına vekalet eden pozisyonunun İsrail ve Suudi Arabistan’ın çıkarlarıyla örtüşmesine atıf yapan Yanarocak, bu denklemde İran aksisi bir bloğun da formlandığı değerlendirmesinde bulundu. Yanarocak Ankara’nın da bu bloğa peyder pey yaklaşmakta olduğu görüşünde:
“Bennett ve Çavuşoğlu’nun Emirlikler ziyareti oldu. O odalarda bulunmadık lakin önemli biçimde bir fikir yürütüyorum. örneğin geçtiğimiz ay Ürdün’le İsrail, BAE’de bir muahedeye imza attı. BAE, İsrail ile öbür üçüncü ülkeler içinde bir köprü nazaranvi görüyor. Bennett’in Türkiye konusunda kimi fikirlerini, ilgilerin nasıl normalleştirilebileceğine dair olan görüşlerini Emirlikler vasıtasıyla tahminen de Çavuşoğlu’na oradan da Erdoğan’a iletilmiş olabileceğini düşünüyorum. Nihayetinde şu anda BAE, ABD’nin bölgeden çıkmasıyla çıkarlarını bir nevi vekaletnameyle yürüten bir ülke haline geldi. Amerikan çıkarlarına baktığımızda Emirlikler’in çıkarlarıyla örtüşüyor. Suudi Arabistan ve İsrail’in çıkarlarıyla da örtüşüyor. Şayet bu trend sürerse ki sürmemesi için özel bir sebep yok, Emirlikler bunu yüksek sesle lisana getirmiyor lakin burada İran tersi bir blokun İran’ı bir biçimde çevrelemeye başladığını nazaranbiliyoruz. Emirlikler yapmış oldukları Nahyan’ın İran’a yapmış olduğu seyahat ve Bennett’in kendi yaptığı seyahatte İran’ın ismini söylem etmemesine karşın Emirlikler’in İran konusundaki hassasiyetini biliyoruz lakin buna rağmen Emirlikler yapmakta olduğu diplomatik çalışmalarla İran zıddı bir blokun oluşmasını da sağlıyor. Türkiye evvela bunun modülü olmayı düşünmese de şu anda artık bunun kesimi haline gelmeye peyderpey başlıyor.”
‘İsrail’le olağanlaşma için Hamas ögelerinin artık Türkiye’den ayrılması gerek’
İsrail’in Türkiye’yi stratejik olarak hayli kıymetli bulduğunu söyleyen Yanarocak, olağanlaşma için Ankara’nın Hamas’ı Türkiye’den çıkartması gerektiğini belirtti. Ankara’nın ekonomik açıdan elinin kuvvetli olmadığını, ilgilerin olağanlaşması için İsrail’in taviz vermesinin beklenemeyeceğini lisana getiren Yanarocak, “Tango için iki kişi lazım. Şu anki İsrail pisti Türkiye’yi bekliyor. Türkiye’nin piste gelmesi için de Hamas’ın uzaklaşması lazım” dedi:
“Geçen yılla şu anda İsrail penceresinde değişen hiç bir şey yok. İsrail’in bu pencereden bakışı, Türkiye’yi stratejik olarak fazlaca değerli görüyor. hiç bir biçimde Türkiye’nin kendisine karşı düşman olmasını istemiyor. Fakat gerçek bir olağanlaşmanın elde edilebilmesi için de Türkiye’de bulunan Hamas ögelerinin artık Türkiye’den ayrılması gerektiği, Türkiye’nin Hamas ile ortasına bir aralık koyması gerektiği açıkça Kudüs’te dillendiriliyor. İhvan dediğimizde Filistin’deki uzantısı Hamas, BAE, Mısır, İsrail nazarında İhvan bir terör örgütü olarak anılmakta. ötürüsıyla Türkiye’nin şu anda ortasında bulunduğu ekonomik durumdan dolayı da eli kuvvetli değil. Buradan hareketle İsrail’in bu mevzuda bir taviz vereceğini düşünmüyorum. Son bir ay içerisinde İsrail’de toplam dört tane terör hareketi yaşandı. Dün de bir İsrailli, Filistinliler tarafınca açılan ateş kararı öldürüldü. İsrail bu hücumlar konusunda Hamas’ı sorumlu tutuyor. Hamas’ın başkan kümesinin bir kısmı Türkiye’de. İsrailli sivillere yönelik taarruzlar sürerken ve İsrail istihbaratı bu şahısların bir kısmının Türkiye’de bulunan Hamaslılar tarafınca talimat aldığını söylerken biz büsbütün bir olağanlaşmanın gerçekleşmesini maalesef bekleyemeyiz. Birinci sorun Hamas, öbür meseleler vakit içerisinde ortadan kaldırılabilir. İki ülkenin birbirine karşı inancı yenidendan tesis etmesi lazım. Geçtiğimiz ay iki İsrailli turistin tutuklanması, sahiden İsrail penceresinden itimadı müthiş derecede zedeledi. Bir kısmı da Lübnan’da. İsrail penceresinde değişen bir şey yok. İsrail, Türkiye ile olağanlaşmayı nitekim çok istiyor. Lakin şu mevcut durumda Türkiye’nin adım atması bekleniyor. Zira tango için iki kişi lazım. Şu anki İsrail pisti Türkiye’yi bekliyor. Türkiye’nin piste gelmesi için de Hamas’ın uzaklaşması lazım.”
Başını Birleşik Arap Emirlikleri‘nin (BAE) çektiği İbrahim mutabakatları son bir yılda Arapların İsrail ile barışmasının yolunu açarken, bu hafta tarihi nitelikte bir ziyaret gerçekleşti. İsrail Başbakanı Naftali Bennett, diplomatik bağlantıların kurulmasının akabinde birinci sefer Emirliklere resmi ziyarette bulundu.
Ekonomik krizdeki Türkiye’de iktidarın bu yeni jeopolitik fotoğrafta bölgede Katar haricinde neredeyse tüm ülkelerle bozulan bağlantılarını tamir için harekete geçmesi dikkat cazip. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan hükümeti, bilhassa BAE ile olağanlaşmak için düğmeye basarken, İsrail’li bağları düzeltme işaretleri verdi. Erdoğan’ın Katar ziyaretinde Kaşıkçı cinayeti yüzünden ağır ithamlar yönelttiği Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile muhtemel buluşma gerçekleşmemişti. Fakat Bennett’ın akabinde Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğu BAE’yi ziyaret etti.
Ortadoğu jeopolitiğindeki kaymaları Tel Aviv Üniversitesi Moshe Dayan Ortadoğu Araştırmaları Merkezi ve Kudüs Güvenlik ve Strateji Araştırmaları Enstitüsü’nden Dr. Hay Eytan Cohen Yanarocak ile konuştuk.
‘BAE-İsrail bağlantıları halklar destekliyor’
Hay Eytan Yanarocak’a nazaran, BAE ile İsrail içindeki bağların gelişmesi iki ülkenin halkları tarafınca olumlu karşılanıyor. BAE’nin bölgede zıt konumlardaki aktörlerle temas eden ‘devrimsel nitelikte’ bir Ortadoğu vizyonunun bulunduğu görüşündeki Yanarocak, İsrail’le uygun bağlar yardımıyla de Filistinlilere fayda sağlanacağı ve su sorunu üzere problemlerin tahlilinin mümkün olduğunun şuuruyla hareket edildiğini söylemiş oldu. Yanarocak, BAE’nin bu derece etkin roller üstlenmesinin Suudi dayanağı olmadan düşünülemeyeceği görüşünde:
“İbrahim Muahedeleri birinci gününden itibaren gerçek bir mutabakattı, biz bunun bilincindeydik. Muhataplarımız da bize bunu bu türlü aksettiriyorlardı. Mısır ve Ürdün ile yapılan barışların tersine bilhassa Emirlikler ile yapılan barış halklar nezdinde de hayli sıcak. Biz bugün İsrailli turistlerin, Emirlikler vatandaşları tarafınca sıcak karşılandıklarına şahit oluyoruz. Altyapısı Mısır ve Ürdün ile yapılan mutabakatların tersine halklar tarafınca da desteklenen bir mutabakat. Bu hayli daha geniş bir bakış açısıyla vizyonun da eseri. Zira Emirlikler’in başındaki Muhammed bin Zayed El Nahyan, şunun fazlaca farkında; Filistin-İsrail ihtilafında körü körüne Filistin tarafını tutmanın BAE’nin çıkarlarına özel bir getirisi yok. halbuki hem İsrail hem Filistinliler ile düzeyli bir bağlantı kurduğunuzda, geçmişte Türkiye’nin yaptığı üzere, Filistinlilere daha fazla fayda sağlayabileceğini, beraberinde da İsrail’in teknolojilerinden yararlanmak suretiyle su konusunda BAE’nin geleceğini teminat altına alabileceğini düşündü. Emirlikler’in hiç bir biçimde hiç bir aktörle berbat olmadan alakalarını geliştirmeye çalıştığını görüyorsunuz. Bu siyaseti yaklaşık 4 aydır hepimiz görüyoruz. Hem Katar buyruğunu hem Cumhurbaşkanı Erdoğan’ı ziyaret ettiler. beraberinde İran’ı ziyaret ettiler. Artık de İsrail Başbakanı Bennett’in Emirlikler’i ziyaret ettiğini ve el-Nahyan’ı Kudüs’e davet ettiğini biliyoruz ve bu davete icabet edileceği söyleniyor. Burada devrimsel nitelikte bir Ortadoğu vizyonunun uygulandığını söylesek abartmayız. Zira Nahyan’ın uçağı Tel Aviv’e ineceği vakit güzergahı gözümüzün önüne getirirsek Suudi Arabistan hava alanından geçeceğini görüyoruz.”
‘Suudi Arabistan takviyesi olmaksızın Emirlikler’in bu kadar faal rol almasını düşünmek saflık olur’
Yanarocak, Suudi Arabistan’ın kutsal yerler niçiniyle İslam coğrafyasındaki özel statüsüne dikkat çekerken, İsrail’le resmi münasebetler için harekete geçmesinin daha sıkıntı olduğunu belirtti. Yanarocak’a göre, Riyad idaresi İsrail-BAE bağlarına takviye verirken, İsrail ile ilgilerin tesisine Biden daha sonrası Amerikan idaresiyle ve Kongre’yle âlâ münasebetlerin altyapısını hazırlamak olarak yaklaşıyor:
“Suudi Arabistan’ın Mekke ve Medine’nin bulunmasından ötürü bütün İslam coğrafyasında özel bir statüsü var. ötürüsıyla Suudi Arabistan her ne kadar kendi çıkarları için buna altyapı hazırlasa da büyük ihtimalle bunu hayata geçirmek Suudi Arabistan için daha sıkıntı. Suudi Arabistan kendi çıkarları için büyük ihtimalle Biden’dan daha sonrası devir Amerikan lideri olacak şahısla kurulacak ilgi için yeterli bir altyapı olarak bakıyor İsrail ile olan ilgilere. Şu anda dayanak veriyor. Günün birinde şayet Suudi Arabistan, Kongre’de zora düşerse, şuna inanıyorum; Suudi Arabistan, İsrail ile ilgileri resmiyete dökmek suretiyle ileride başına gelebilecek olan birfazlaca değişik Kongre’de mahzuru aşacaktır diye düşünüyorum. Bunun için kendilerine bir biçimde haklarını gizli tutuyorlar. Ellerinde joker üzere bu kart mevcut, bunu ilerili ellerde durumları daha berbata giderse kullanacaklar diye düşünüyorum. Şu anda Emirlikler’in bu derece etkin bir biçimde rol almasının Suudi Arabistan’ın dayanağı olmaksızın olduğunu düşünmek saflık olur.”
‘BAE iktisat kartını ortya koyarak Türkiye’yi bu platforma çekmeye çalışıyor’
Yanarocak’a bakılırsa bu şartlarda Ankara, ‘değerli yalnızlık’ doktrininin kendisine bir şey katmadığını görmüş durumda. Masada ‘Mısır, Güney Kıbrıs, Yunanistan ve İsrail, art planda da Emirlikler ve Suudilerin’ bulunduğu bir fotoğraf çizen Yanarocak, BAE’nin bilhassa iktisat kartını ortaya koyarak Türkiye’yi bu platforma çekmeye çalıştığı görüşünde:
“Jeopolitik olarak baktığımızda Türkiye’nin ortasında bulunduğu bu ‘değerli yalnızlık’ doktrininin Türkiye’ye özel olarak hiç bir şey katmadığı Ankara’daki karar alıcılar tarafınca da görülmeye başlandı. bu türlü Türkiye kendi kendini soyutladığı vakit masanın haricinde kalıyor. Masada Mısır, Güney Kıbrıs, Yunanistan, İsrail var, art planda Emirlikler ve Suudiler var. Siz bu ülkeleri düzgün bir biçimde muhatap almazsanız kendi ortalarında diyalog içine girip masada siz olmaksızın gıyabınızda kararlar alırlar. Siz masada olmadığını için kendi menfaatlerinizi koruyamıyorken, çıkan fotoğraf sizin istediğiniz üzere çıkmaz. Burada BAE’nin bilhassa iktisat kartını ortaya koyup, Türkiye’nin de şu anda ortasında bulunmuş olduğu ekonomik durumun farkında olup, bu ikisini ortaya bir biçimde lehimleyip birleştirerek Türkiye’yi bir biçimde bu platforma çekme hareketini yaptığını görüyoruz. bu türlü BAE iktisat üzerinden bir biçimde yol sunarak Türkiye’ye de atmış olduğu radikal dış siyaset adımlarından geriye dönme bahtı sunuyor. Türkiye bu türlü BAE’ye yaklaşarak hem İsrail hem Mısır ile bağlarını daha da geliştirebileceğini düşünüyorum.”
‘Bennett’in kimi fikirlerini Emirlikler vasıtasıyla Çavuşoğlu’na oradan da Erdoğan’a iletilmiş olabileceğini düşünüyorum’
BAE’nin İsrail ile üçüncü ülkeler içinde köprü bakılırsavi gördüğünü lisana getiren Yanarocak, Bennet ve Çavuşoğlu’nun Emirlikler ziyaretlerine atıfla iletileşme imkanının değerlendirilmiş olabileceği görüşünde. BAE’nin bölgede ABD çıkarlarına vekalet eden pozisyonunun İsrail ve Suudi Arabistan’ın çıkarlarıyla örtüşmesine atıf yapan Yanarocak, bu denklemde İran aksisi bir bloğun da formlandığı değerlendirmesinde bulundu. Yanarocak Ankara’nın da bu bloğa peyder pey yaklaşmakta olduğu görüşünde:
“Bennett ve Çavuşoğlu’nun Emirlikler ziyareti oldu. O odalarda bulunmadık lakin önemli biçimde bir fikir yürütüyorum. örneğin geçtiğimiz ay Ürdün’le İsrail, BAE’de bir muahedeye imza attı. BAE, İsrail ile öbür üçüncü ülkeler içinde bir köprü nazaranvi görüyor. Bennett’in Türkiye konusunda kimi fikirlerini, ilgilerin nasıl normalleştirilebileceğine dair olan görüşlerini Emirlikler vasıtasıyla tahminen de Çavuşoğlu’na oradan da Erdoğan’a iletilmiş olabileceğini düşünüyorum. Nihayetinde şu anda BAE, ABD’nin bölgeden çıkmasıyla çıkarlarını bir nevi vekaletnameyle yürüten bir ülke haline geldi. Amerikan çıkarlarına baktığımızda Emirlikler’in çıkarlarıyla örtüşüyor. Suudi Arabistan ve İsrail’in çıkarlarıyla da örtüşüyor. Şayet bu trend sürerse ki sürmemesi için özel bir sebep yok, Emirlikler bunu yüksek sesle lisana getirmiyor lakin burada İran tersi bir blokun İran’ı bir biçimde çevrelemeye başladığını nazaranbiliyoruz. Emirlikler yapmış oldukları Nahyan’ın İran’a yapmış olduğu seyahat ve Bennett’in kendi yaptığı seyahatte İran’ın ismini söylem etmemesine karşın Emirlikler’in İran konusundaki hassasiyetini biliyoruz lakin buna rağmen Emirlikler yapmakta olduğu diplomatik çalışmalarla İran zıddı bir blokun oluşmasını da sağlıyor. Türkiye evvela bunun modülü olmayı düşünmese de şu anda artık bunun kesimi haline gelmeye peyderpey başlıyor.”
‘İsrail’le olağanlaşma için Hamas ögelerinin artık Türkiye’den ayrılması gerek’
İsrail’in Türkiye’yi stratejik olarak hayli kıymetli bulduğunu söyleyen Yanarocak, olağanlaşma için Ankara’nın Hamas’ı Türkiye’den çıkartması gerektiğini belirtti. Ankara’nın ekonomik açıdan elinin kuvvetli olmadığını, ilgilerin olağanlaşması için İsrail’in taviz vermesinin beklenemeyeceğini lisana getiren Yanarocak, “Tango için iki kişi lazım. Şu anki İsrail pisti Türkiye’yi bekliyor. Türkiye’nin piste gelmesi için de Hamas’ın uzaklaşması lazım” dedi:
“Geçen yılla şu anda İsrail penceresinde değişen hiç bir şey yok. İsrail’in bu pencereden bakışı, Türkiye’yi stratejik olarak fazlaca değerli görüyor. hiç bir biçimde Türkiye’nin kendisine karşı düşman olmasını istemiyor. Fakat gerçek bir olağanlaşmanın elde edilebilmesi için de Türkiye’de bulunan Hamas ögelerinin artık Türkiye’den ayrılması gerektiği, Türkiye’nin Hamas ile ortasına bir aralık koyması gerektiği açıkça Kudüs’te dillendiriliyor. İhvan dediğimizde Filistin’deki uzantısı Hamas, BAE, Mısır, İsrail nazarında İhvan bir terör örgütü olarak anılmakta. ötürüsıyla Türkiye’nin şu anda ortasında bulunduğu ekonomik durumdan dolayı da eli kuvvetli değil. Buradan hareketle İsrail’in bu mevzuda bir taviz vereceğini düşünmüyorum. Son bir ay içerisinde İsrail’de toplam dört tane terör hareketi yaşandı. Dün de bir İsrailli, Filistinliler tarafınca açılan ateş kararı öldürüldü. İsrail bu hücumlar konusunda Hamas’ı sorumlu tutuyor. Hamas’ın başkan kümesinin bir kısmı Türkiye’de. İsrailli sivillere yönelik taarruzlar sürerken ve İsrail istihbaratı bu şahısların bir kısmının Türkiye’de bulunan Hamaslılar tarafınca talimat aldığını söylerken biz büsbütün bir olağanlaşmanın gerçekleşmesini maalesef bekleyemeyiz. Birinci sorun Hamas, öbür meseleler vakit içerisinde ortadan kaldırılabilir. İki ülkenin birbirine karşı inancı yenidendan tesis etmesi lazım. Geçtiğimiz ay iki İsrailli turistin tutuklanması, sahiden İsrail penceresinden itimadı müthiş derecede zedeledi. Bir kısmı da Lübnan’da. İsrail penceresinde değişen bir şey yok. İsrail, Türkiye ile olağanlaşmayı nitekim çok istiyor. Lakin şu mevcut durumda Türkiye’nin adım atması bekleniyor. Zira tango için iki kişi lazım. Şu anki İsrail pisti Türkiye’yi bekliyor. Türkiye’nin piste gelmesi için de Hamas’ın uzaklaşması lazım.”