ABD Lideri Joe Biden, ‘demokrasi-otoriterlik’ ikiliği teziyle 111 ülkenin davetli olduğu çevrimiçi ‘Demokrasi Tepesi‘ düzenledi. NATO üyeleri Türkiye ve Macaristan tepede yer almazken, Washington’un jeostratejik gayeleri doğrultusunda seçildiği anlaşılan davetliler listesinde Batılı STK’ların kırık not verdiği ülkelerin bulunması, ikili standart tenkitlerini birlikteinde getirdi.
Biden, tepe konuşmasında dünyanın ‘küresel özgürlüğün gücünü genişletmek, nüfuz ihraç etmek ve baskıyı haklı çıkarmak isteyen otokratların tehdidi altında olduğunu’ öne sürdü. ABD idaresi, 2022’de yüzyüze ikinci tepe yapma planı eşliğinde ‘adil seçimi, yolsuzlukla uğraş, demokratik reformcuların yanında yer alma, teknolojiyi teşvik ve basın özgürlüğünü desteklemeyi içeren ‘Demokratik Yenilenme Girişimi’ kapsamında yarım milyon dolara bütçe deklare etti.
Biden’ın ‘Demokrasi Zirvesinin’, ABD’nin savaş kabahatleri dahil kirli çamaşırlarını ortaya seren yayıncılığıyla dünyada dijital gazeteciliğin öncüsü Wikileaks’in kurucusu Julian Assange‘ın Britanya Yüksek Mahkemesi tarafınca ABD’ye iadesi sonucuna denk gelmesi dikkat çekti.
Rusya ve Çin, ‘demokrasi zirvesini’ ABD’nin dünyada çatışma ve uyuşmazlıkları alevlendirecek yeni ‘Soğuk Savaş’ teşebbüsü olarak eleştiriyor. Bilhassa Pekin idaresinden arka arda rapor ve açıklamalar gelmesi dikkat çekti.
Biden’ın ‘demokrasi zirvesi’, dünyadan reaksiyonlar ve Çin’in ağırlaşan tenkitlerini gazeteci ve müellif Gökhun Göçmen ile konuştuk.
‘Rusya ve Çin ortak perspektifte, ABD’nin mevzuyu istismar ettiğini düşünüyorlar’
Gökhun Göçmen, Biden’ın teşebbüsünün Çin’de en kıymetli başlıklardan birisi haline geldiğini söylerken, Çinlilerin de eş vakitli olarak ‘demokrasi ve insan hakları zirvesi’ düzenlediğini anımsattı. Göçmen, Rusya ve Çin’in ortak perspektifine dikkat çekerken, iki ülkenin de ABD’nin sıkıntıyı jeopolitik çıkarları için istismar ettiği ve devasa dünya coğrafyasında ülkerin Amerikan parametresiyle yargılanamayacağı görüşünde olduğunu vurguladı:
“Bu tepe Çin siyaseti ve medyasında en değerli husus başlıklarından birisiydi. Tam bu doruğun düzenlendiği vakitte Çinliler de bir demokrasi ve insan hakları doruğu düzenledi. Çin ve Rusya’nın perspektifinden bakarsak, -burada ortak bir perspektiften bahsetmek mümkün, çünkü Çin ve Rusya’nın ABD büyükelçileri The National Interest bir makale kaleme aldılar- bunun demokrasi sorununun olmadığı konusunda epeyce netler. birebir vakitte Çin ve Rusya demokrasinin ne olduğuna dair bir tartışma yürütmek istiyor. Çin ve Rusya’ya nazaran, dünyanın devasa siyasi coğrafyası tek bir parametre ile Amerika’nın parametresiyle yargılanamaz. ötürüsıyla bu sıkıntının tanımsal sıkıntılı kısmı. İkincisi ise ABD’nin jeopolitik hesapları. Burada demokrasi kavramını istismar ettiğini düşünüyorlar. Bunu yeni bir Soğuk Savaşa benzetiyorlar. Bu iki sorundan yola çıkarak çok eleştirel bir bakış açısına sahip olduklarını söyleyebiliriz.”
‘ABD’nin müttefikleri ve ‘adam edebileceğini’ düşündüğü ülkeleri yanına çekme platformu’
Göçmen, ‘demokrasi zirvesinin’ davetlilerinin tutarsızlıklarına dikkat çekti. ABD’nin kendi standartları açısından bile demokrasi endeksinde epeyce düşük puana sahip ülkelerin davet edildiğini anımsatan Göçmen, olayın demokrasi ismine değil ABD’nin müttefikleri ve ‘adam edebileceğini’ düşündükleri ülkeleri yanına çekme platformu tesisini hedeflediğini vurguladı:
“aynı vakitte doruğun kendi içerisindeki tutarsızlıklarına da dikkat çekiliyor ki bu noktada yalnızca Çin ve Rusya değil, ayakları yere basan Batılı analistler de birebir fikirde. Kendi içerisinde bile tutarsız bir listeden bahsediyoruz. ABD’nin merceğiyle bakacak olursak, bir demokrasi endeksi yayınlar ve burada ülkeler demokrasi açısından sınıflandırılır. Bu ABD’nin kendi perspektifi. Burada epeyce daha düşük puan alan ‘İnsan hakları umrumda değil’ diyen Filipinler ya da Brezilya’da Bolsonaro dünyada otoriter liderliğin kült isimlerinden biri haline geldi, bu üzere ülkeler demokrasi endeksinde epey düşük puana sahip olmalarına karşı doruğa davet edildiler. Lakin epeyce daha üstte olan Singapur davet edilmedi. Ruslar ve Çinliler bir taraftan da şuna ışık tutuyorlar. Bu tepe kendi içerisinde dahi tutarsızdır, listenin hazırlanması dahi demokratik standartlara uygun halde değil. Zira rastgele bir parametre yok bu listede. Bu demokrasi ismine düzenlenen bir tepe değil ABD’nin müttefikleri ve ‘adam edebileceğini’ düşündüğü ülkeleri yanına çekme platformu.”
‘Türkiye ve Macaristan bu tepede yer almadı, demek ki Washington fazlacatan umudunu kesmiş’
Davetliler içinde NATO müttefikleri Türkiye ve Macaristan’ın yer almamasının ABD’nin iki ülkeden ‘ümidini’ kesmesine yoran Göçmen, bu durumun ittifakların kaygan olduğu bir kamplaşma devrine işaret ettiğini belirtti. Göçmen, Pakistan’ın davetli bulunmasına karşın tepeye katılmamasının ise hangi istikamete kaydığının göstergesi olduğu görüşünde:
“Türkiye ve Macaristan burada yer almadı. Demek ki Washington idaresi fazlacatan umudunu kesmiş durumda. Çin ve Rusya artık varsayım edilebilir, şimdi her uzman bu problemin yeni bir kamplaşma temelinde ilerlediğini ve sahiden sorunun demokrasi olmadığını anlamış durumda. Rastgele bir demokratik standardı karşılamayan darbe sevdalısı Venezüella’yı temsil etmeyen Guaido da çağrıldı. Hangi sıfatla? Türkiye ve Macaristan’ın çağrılmaması bize enteresan bir kamplaşma devrine girdiğimizi işaret ediyor. Örneğin ABD’nin merkezinde olduğu NATO ve karşısında Sovyetler’in merkezinde olduğu Varşova Paktı’ndan farklı bir kamplaşma sunuyor. Bu da ittifakların ne kadar kaygan olduğu ve gri alanların fazlalığını anlatıyor. Türkiye, kelam konusu Karadeniz, Ukrayna iken bir anda ABD’nin en bedelli müttefiki olurken, öteki bir ittifaka alınmayıp bilakis o ittifakın maksadı olarak gösterilebiliyor. ötürüsıyla burada biraz da epeyce kutuplu dünyanın nereye hakikat evrileceği, ittifakların birbirlerini nasıl amaç alabileceğini ya da hasım olarak resmedilen ülkelerin tıpkı cephede nasıl buluşabileceğini göstermesi açısından Türkiye ve Macaristan’ın davet edilmemesinin değerli olduğunu düşünüyorum. Türkiye ve Macaristan’daki demokrasi tecrübelerini tartışıyoruz, devam da etmeliyiz. Fakat Macaristan; Hindistan, Filipinler, Brezilya’dan hayli da geride olan bir ülke değil. Burada diğer bir jeopolitik istikrara gittiğini göstermesi açısından iki NATO üyesinin temsil edilmemesi değerli. Pakistan da davet edildi lakin reddederek ibreyi hangi ülkeye hakikat kaydırdığını bir defa daha göstermiş oldu.”
‘Çin’de Batı demokrasisinden farklı olarak en tabandan iştirak modeli uygulanıyor’
Demokrasiden halkın idareye katılabildiği ve karar alma süreçlerini etkilediği bir araç anlaşılıyorsa, Çin’de sosyalist bir demokrasi kültürü bulunduğunu söylemek gerektiği görüşündeki Göçmen, Batılılardan farklı olarak bunun ‘kılcal demokrasi’ diye anıldığını aktardı. Göçmen, Çinlilerin şenlik üzere veya birkaç yılda bir sandıkta oy atılarak işletilen bir ‘sandık demokrasisi’ yerine tabandan iştiraki benimsediklerini söylemiş oldu. Göçmen, ABD ve Avrupa’da ise siyaseti şekillendirenlerin inanlar değil lobi kümeleri olduğu görüşünün Çin basınında sıkça anıldığını da belirtti:
“New York Times, ‘Çin, kendisinde de bir demokrasi olduğunu tez ediyor’ diye başlık attı. Biz şayet demokrasiden halkın idareye katılabildiği ve karar alma süreçleri üzerinde tesirinden bahsediyorsak Çin’e mahsus bir demokrasi olduğunu, sosyalist bir demokrasi kültürü olduğunu söylemek mümkün. Halkın merkezde olduğu bu kültüre, Batılılardan daha tarafsız bakanlar ‘kılcal demokrasi’ olarak isimlendiriyorlar ki ben bu tespite katılıyorum. Çin’de Batı demokrasisinden farklı olarak en tabandan süreçlere katılma modeli görüyoruz. Bu hem ÇKP ortasında yükselmek için birebir vakitte lokal kararlara katılmak için bu biçimde. Örneğin Şi Cinping’in ÇKP’nin başına gelme süreci tabandan başlamıştır. Çinliler de bunu işaret ediyorlar. Bir biçimde bizim siyasi kurumlarımıza gelebilmek için tabanda yer almanız lazım, çalışıp örgütlerin onayını almanız lazım ve bütün bu karar alma süreçlerine katılmanız lazım diyorlar. Çin bizim sandık demokrasi dediğimiz sıkıntıyı bu noktadan eleştiriyor. Şi Cinping, ‘şarkı ve dans’ olarak betimlemişti oy verme sistemini, beşerler beş yılda bir gidiyor güya şenlikmiş üzere oy veriyor ki artık o da yok. Türkiye’de yüksek iştirakli geçiyor, nazarance canlı bir demokrasi örneği olduğunu söyleyebiliriz. Lakin Avrupa ve Amerika’da fazlaca daha artık tabana inmiş vaziyette. Zira siyasetin son dönemecindeki kampanyaları şekillendirenler beşerler değil çıkar, lobi kümeleri; bu Çin basınında da çoğunlukla yer alıyor. Bir fuar üzere isimlendiriliyor ve Çinliler tarafınca epey da gerçekçi bulunmuyor.”
‘ABD külkedisi misali ayakkabısını herkese giydirmeye çalışıyor’
Çin’de bu mevzuda çizilen külkedisi atfıyla çizilen karikatürü aktaran Göçmen, ABD’nin elinde bulunan ve kendisine ilişkin ayakkabıyı herkese uydurmaya kalkıştığı tenkidinin işlendiğini belirtti:
“en çok öne çıkardıkları noktayla ilgili Çin medyasında da bir karikatür gördüm. Amerika’yı resmediyorlar, külkedisi üzere elinde bir ayakkabı var. Amerika, o tıpkı ayakkabıyı herkese uydurmaya çalışıyor. O ayakkabı külkedisine aittir ve onun ayağına tam olur. Demokrasiler de bu biçimdedir, ayakkabılar üzeredir. her insanın ayak numarası farklıdır. Bir biçimde bunu zorlamak ve insanların uzuvlarını değiştirir üzere siyasi sistemlerini şekillendirmek ve dayatmada bulunmak olmaz diye düşünüyorlar. Bu noktada aslında her ülkenin coğrafik, sosyolojik özelliklerinin, tarihi birikimlerinin de yer aldığını söyleyebiliriz. Çin ziyaretlerimden bir adedinde bu soruyu sormuştum, onlar da bunu söylemişlerdi. 1 milyar 400 milyarlık bir nüfus ve 5 bin yıllık bir tarihten bahsediyoruz. Bütün bu bahsedilen modeller denendi ve günün sonunda bu modelin uygun olacağını yalnızca bizler kişisel olarak değil tarihin kendisi ÇKP’yi buraya getirdi.”
‘Çin’in ekonomik modeli biroldukça noktadan Türkiye açısından uygulanabilir değil’
Göçmen, ekonomik krizdeki Türkiye için ‘Çin modeli’ tartışmalarını da kıymetlendirdi. Çin’in ıslahat ve dışa açılma ile kalkınıp birikim yarattığını anımsatan Göçmen, iktisat modelinde artık orta sınıfı güçlendirme basamağına geçtiğini belirtti. Göçmen’e nazaran, biroldukca noktada Çin modeli Türkiye için uygulanabilir değil:
“Çin modeli tartışılıyor. Bu noktada şunu ekleyeyim: Biz Çin modeline ıslahat ve dışa açılmadan daha sonrasını inceliyoruz. Halk olarak yeni modelleri severiz. Çin’in yeni 2021 modelini anlatayım. Çinliler diyor ki, bu siyasetler kararında kalkınma oldu, birikim yaratıldı, atılım sağlandı lakin gelinen noktada da servet konusunda bir eşitsizlik var. Bunu söyleyen de Çin Başbakanı, bunu açıklıkla itiraf ediyor. Toplumsal makas açık durumda. Çin bunu bildiği için artık yeni bir modele yöneldi, orta sınıfı daha bariz hale getirmek için. Bugün Çin modeli tartışmalarında neyi görüyoruz? Orta sınıfın silinme tehlikesini ortasında barındıran bir model. Biroldukca noktada Çin modeli Türkiye açısından uygulanabilir değil. Zira dünya değişti artık. Biz şuna odaklanmalıyız. Çin modeli diyorsak 2021 modeli orta sınıfı daha gelişkin kılmaya ve ultra zenginler ile çok fakirleri daraltmaya dönük bir model. Bence bu model bizlerin cebini de daha az yakar diye düşünüyorum.”
Biden, tepe konuşmasında dünyanın ‘küresel özgürlüğün gücünü genişletmek, nüfuz ihraç etmek ve baskıyı haklı çıkarmak isteyen otokratların tehdidi altında olduğunu’ öne sürdü. ABD idaresi, 2022’de yüzyüze ikinci tepe yapma planı eşliğinde ‘adil seçimi, yolsuzlukla uğraş, demokratik reformcuların yanında yer alma, teknolojiyi teşvik ve basın özgürlüğünü desteklemeyi içeren ‘Demokratik Yenilenme Girişimi’ kapsamında yarım milyon dolara bütçe deklare etti.
Biden’ın ‘Demokrasi Zirvesinin’, ABD’nin savaş kabahatleri dahil kirli çamaşırlarını ortaya seren yayıncılığıyla dünyada dijital gazeteciliğin öncüsü Wikileaks’in kurucusu Julian Assange‘ın Britanya Yüksek Mahkemesi tarafınca ABD’ye iadesi sonucuna denk gelmesi dikkat çekti.
Rusya ve Çin, ‘demokrasi zirvesini’ ABD’nin dünyada çatışma ve uyuşmazlıkları alevlendirecek yeni ‘Soğuk Savaş’ teşebbüsü olarak eleştiriyor. Bilhassa Pekin idaresinden arka arda rapor ve açıklamalar gelmesi dikkat çekti.
Biden’ın ‘demokrasi zirvesi’, dünyadan reaksiyonlar ve Çin’in ağırlaşan tenkitlerini gazeteci ve müellif Gökhun Göçmen ile konuştuk.
‘Rusya ve Çin ortak perspektifte, ABD’nin mevzuyu istismar ettiğini düşünüyorlar’
Gökhun Göçmen, Biden’ın teşebbüsünün Çin’de en kıymetli başlıklardan birisi haline geldiğini söylerken, Çinlilerin de eş vakitli olarak ‘demokrasi ve insan hakları zirvesi’ düzenlediğini anımsattı. Göçmen, Rusya ve Çin’in ortak perspektifine dikkat çekerken, iki ülkenin de ABD’nin sıkıntıyı jeopolitik çıkarları için istismar ettiği ve devasa dünya coğrafyasında ülkerin Amerikan parametresiyle yargılanamayacağı görüşünde olduğunu vurguladı:
“Bu tepe Çin siyaseti ve medyasında en değerli husus başlıklarından birisiydi. Tam bu doruğun düzenlendiği vakitte Çinliler de bir demokrasi ve insan hakları doruğu düzenledi. Çin ve Rusya’nın perspektifinden bakarsak, -burada ortak bir perspektiften bahsetmek mümkün, çünkü Çin ve Rusya’nın ABD büyükelçileri The National Interest bir makale kaleme aldılar- bunun demokrasi sorununun olmadığı konusunda epeyce netler. birebir vakitte Çin ve Rusya demokrasinin ne olduğuna dair bir tartışma yürütmek istiyor. Çin ve Rusya’ya nazaran, dünyanın devasa siyasi coğrafyası tek bir parametre ile Amerika’nın parametresiyle yargılanamaz. ötürüsıyla bu sıkıntının tanımsal sıkıntılı kısmı. İkincisi ise ABD’nin jeopolitik hesapları. Burada demokrasi kavramını istismar ettiğini düşünüyorlar. Bunu yeni bir Soğuk Savaşa benzetiyorlar. Bu iki sorundan yola çıkarak çok eleştirel bir bakış açısına sahip olduklarını söyleyebiliriz.”
‘ABD’nin müttefikleri ve ‘adam edebileceğini’ düşündüğü ülkeleri yanına çekme platformu’
Göçmen, ‘demokrasi zirvesinin’ davetlilerinin tutarsızlıklarına dikkat çekti. ABD’nin kendi standartları açısından bile demokrasi endeksinde epeyce düşük puana sahip ülkelerin davet edildiğini anımsatan Göçmen, olayın demokrasi ismine değil ABD’nin müttefikleri ve ‘adam edebileceğini’ düşündükleri ülkeleri yanına çekme platformu tesisini hedeflediğini vurguladı:
“aynı vakitte doruğun kendi içerisindeki tutarsızlıklarına da dikkat çekiliyor ki bu noktada yalnızca Çin ve Rusya değil, ayakları yere basan Batılı analistler de birebir fikirde. Kendi içerisinde bile tutarsız bir listeden bahsediyoruz. ABD’nin merceğiyle bakacak olursak, bir demokrasi endeksi yayınlar ve burada ülkeler demokrasi açısından sınıflandırılır. Bu ABD’nin kendi perspektifi. Burada epeyce daha düşük puan alan ‘İnsan hakları umrumda değil’ diyen Filipinler ya da Brezilya’da Bolsonaro dünyada otoriter liderliğin kült isimlerinden biri haline geldi, bu üzere ülkeler demokrasi endeksinde epey düşük puana sahip olmalarına karşı doruğa davet edildiler. Lakin epeyce daha üstte olan Singapur davet edilmedi. Ruslar ve Çinliler bir taraftan da şuna ışık tutuyorlar. Bu tepe kendi içerisinde dahi tutarsızdır, listenin hazırlanması dahi demokratik standartlara uygun halde değil. Zira rastgele bir parametre yok bu listede. Bu demokrasi ismine düzenlenen bir tepe değil ABD’nin müttefikleri ve ‘adam edebileceğini’ düşündüğü ülkeleri yanına çekme platformu.”
‘Türkiye ve Macaristan bu tepede yer almadı, demek ki Washington fazlacatan umudunu kesmiş’
Davetliler içinde NATO müttefikleri Türkiye ve Macaristan’ın yer almamasının ABD’nin iki ülkeden ‘ümidini’ kesmesine yoran Göçmen, bu durumun ittifakların kaygan olduğu bir kamplaşma devrine işaret ettiğini belirtti. Göçmen, Pakistan’ın davetli bulunmasına karşın tepeye katılmamasının ise hangi istikamete kaydığının göstergesi olduğu görüşünde:
“Türkiye ve Macaristan burada yer almadı. Demek ki Washington idaresi fazlacatan umudunu kesmiş durumda. Çin ve Rusya artık varsayım edilebilir, şimdi her uzman bu problemin yeni bir kamplaşma temelinde ilerlediğini ve sahiden sorunun demokrasi olmadığını anlamış durumda. Rastgele bir demokratik standardı karşılamayan darbe sevdalısı Venezüella’yı temsil etmeyen Guaido da çağrıldı. Hangi sıfatla? Türkiye ve Macaristan’ın çağrılmaması bize enteresan bir kamplaşma devrine girdiğimizi işaret ediyor. Örneğin ABD’nin merkezinde olduğu NATO ve karşısında Sovyetler’in merkezinde olduğu Varşova Paktı’ndan farklı bir kamplaşma sunuyor. Bu da ittifakların ne kadar kaygan olduğu ve gri alanların fazlalığını anlatıyor. Türkiye, kelam konusu Karadeniz, Ukrayna iken bir anda ABD’nin en bedelli müttefiki olurken, öteki bir ittifaka alınmayıp bilakis o ittifakın maksadı olarak gösterilebiliyor. ötürüsıyla burada biraz da epeyce kutuplu dünyanın nereye hakikat evrileceği, ittifakların birbirlerini nasıl amaç alabileceğini ya da hasım olarak resmedilen ülkelerin tıpkı cephede nasıl buluşabileceğini göstermesi açısından Türkiye ve Macaristan’ın davet edilmemesinin değerli olduğunu düşünüyorum. Türkiye ve Macaristan’daki demokrasi tecrübelerini tartışıyoruz, devam da etmeliyiz. Fakat Macaristan; Hindistan, Filipinler, Brezilya’dan hayli da geride olan bir ülke değil. Burada diğer bir jeopolitik istikrara gittiğini göstermesi açısından iki NATO üyesinin temsil edilmemesi değerli. Pakistan da davet edildi lakin reddederek ibreyi hangi ülkeye hakikat kaydırdığını bir defa daha göstermiş oldu.”
‘Çin’de Batı demokrasisinden farklı olarak en tabandan iştirak modeli uygulanıyor’
Demokrasiden halkın idareye katılabildiği ve karar alma süreçlerini etkilediği bir araç anlaşılıyorsa, Çin’de sosyalist bir demokrasi kültürü bulunduğunu söylemek gerektiği görüşündeki Göçmen, Batılılardan farklı olarak bunun ‘kılcal demokrasi’ diye anıldığını aktardı. Göçmen, Çinlilerin şenlik üzere veya birkaç yılda bir sandıkta oy atılarak işletilen bir ‘sandık demokrasisi’ yerine tabandan iştiraki benimsediklerini söylemiş oldu. Göçmen, ABD ve Avrupa’da ise siyaseti şekillendirenlerin inanlar değil lobi kümeleri olduğu görüşünün Çin basınında sıkça anıldığını da belirtti:
“New York Times, ‘Çin, kendisinde de bir demokrasi olduğunu tez ediyor’ diye başlık attı. Biz şayet demokrasiden halkın idareye katılabildiği ve karar alma süreçleri üzerinde tesirinden bahsediyorsak Çin’e mahsus bir demokrasi olduğunu, sosyalist bir demokrasi kültürü olduğunu söylemek mümkün. Halkın merkezde olduğu bu kültüre, Batılılardan daha tarafsız bakanlar ‘kılcal demokrasi’ olarak isimlendiriyorlar ki ben bu tespite katılıyorum. Çin’de Batı demokrasisinden farklı olarak en tabandan süreçlere katılma modeli görüyoruz. Bu hem ÇKP ortasında yükselmek için birebir vakitte lokal kararlara katılmak için bu biçimde. Örneğin Şi Cinping’in ÇKP’nin başına gelme süreci tabandan başlamıştır. Çinliler de bunu işaret ediyorlar. Bir biçimde bizim siyasi kurumlarımıza gelebilmek için tabanda yer almanız lazım, çalışıp örgütlerin onayını almanız lazım ve bütün bu karar alma süreçlerine katılmanız lazım diyorlar. Çin bizim sandık demokrasi dediğimiz sıkıntıyı bu noktadan eleştiriyor. Şi Cinping, ‘şarkı ve dans’ olarak betimlemişti oy verme sistemini, beşerler beş yılda bir gidiyor güya şenlikmiş üzere oy veriyor ki artık o da yok. Türkiye’de yüksek iştirakli geçiyor, nazarance canlı bir demokrasi örneği olduğunu söyleyebiliriz. Lakin Avrupa ve Amerika’da fazlaca daha artık tabana inmiş vaziyette. Zira siyasetin son dönemecindeki kampanyaları şekillendirenler beşerler değil çıkar, lobi kümeleri; bu Çin basınında da çoğunlukla yer alıyor. Bir fuar üzere isimlendiriliyor ve Çinliler tarafınca epey da gerçekçi bulunmuyor.”
‘ABD külkedisi misali ayakkabısını herkese giydirmeye çalışıyor’
Çin’de bu mevzuda çizilen külkedisi atfıyla çizilen karikatürü aktaran Göçmen, ABD’nin elinde bulunan ve kendisine ilişkin ayakkabıyı herkese uydurmaya kalkıştığı tenkidinin işlendiğini belirtti:
“en çok öne çıkardıkları noktayla ilgili Çin medyasında da bir karikatür gördüm. Amerika’yı resmediyorlar, külkedisi üzere elinde bir ayakkabı var. Amerika, o tıpkı ayakkabıyı herkese uydurmaya çalışıyor. O ayakkabı külkedisine aittir ve onun ayağına tam olur. Demokrasiler de bu biçimdedir, ayakkabılar üzeredir. her insanın ayak numarası farklıdır. Bir biçimde bunu zorlamak ve insanların uzuvlarını değiştirir üzere siyasi sistemlerini şekillendirmek ve dayatmada bulunmak olmaz diye düşünüyorlar. Bu noktada aslında her ülkenin coğrafik, sosyolojik özelliklerinin, tarihi birikimlerinin de yer aldığını söyleyebiliriz. Çin ziyaretlerimden bir adedinde bu soruyu sormuştum, onlar da bunu söylemişlerdi. 1 milyar 400 milyarlık bir nüfus ve 5 bin yıllık bir tarihten bahsediyoruz. Bütün bu bahsedilen modeller denendi ve günün sonunda bu modelin uygun olacağını yalnızca bizler kişisel olarak değil tarihin kendisi ÇKP’yi buraya getirdi.”
‘Çin’in ekonomik modeli biroldukça noktadan Türkiye açısından uygulanabilir değil’
Göçmen, ekonomik krizdeki Türkiye için ‘Çin modeli’ tartışmalarını da kıymetlendirdi. Çin’in ıslahat ve dışa açılma ile kalkınıp birikim yarattığını anımsatan Göçmen, iktisat modelinde artık orta sınıfı güçlendirme basamağına geçtiğini belirtti. Göçmen’e nazaran, biroldukca noktada Çin modeli Türkiye için uygulanabilir değil:
“Çin modeli tartışılıyor. Bu noktada şunu ekleyeyim: Biz Çin modeline ıslahat ve dışa açılmadan daha sonrasını inceliyoruz. Halk olarak yeni modelleri severiz. Çin’in yeni 2021 modelini anlatayım. Çinliler diyor ki, bu siyasetler kararında kalkınma oldu, birikim yaratıldı, atılım sağlandı lakin gelinen noktada da servet konusunda bir eşitsizlik var. Bunu söyleyen de Çin Başbakanı, bunu açıklıkla itiraf ediyor. Toplumsal makas açık durumda. Çin bunu bildiği için artık yeni bir modele yöneldi, orta sınıfı daha bariz hale getirmek için. Bugün Çin modeli tartışmalarında neyi görüyoruz? Orta sınıfın silinme tehlikesini ortasında barındıran bir model. Biroldukca noktada Çin modeli Türkiye açısından uygulanabilir değil. Zira dünya değişti artık. Biz şuna odaklanmalıyız. Çin modeli diyorsak 2021 modeli orta sınıfı daha gelişkin kılmaya ve ultra zenginler ile çok fakirleri daraltmaya dönük bir model. Bence bu model bizlerin cebini de daha az yakar diye düşünüyorum.”