Rusya Federasyonu, 2014 Maydan darbesi sürecinde bağımsızlığını ilan eden Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetlerini tanımasının akabinde, yardım muahedesi uyarınca yapıkları davetler üzerine geniş çaplı bir operasyon başlattı. Ukrayna ordusunun Batı’dan temin ettiği ağır silahlar ve mühimmatla haftasonunda ateşkes ihlallerini ağırlaştırması ve Rusya topraklarına yönelik tacizlere atıf yapan Moskova, Birleşmiş Milletler Kuralı’nın 51. husus uyarınca harekete geçtiğini duyurdu. Donetsk ve Lugansk cumhuriyetlerinin halk milislerinin başlatmış olduğu harekatı Rusya Federasyonu Silahlı Kuvvetleri de müdahil oldu.
Rusya Federasyonu başkanı Putin, bunun ‘demilitarizasyon’ ve ‘nazilerden arındırma’ harekatı olduğunu söylemiş oldu. Yapılan açıklamalarda, 8 yıldır Donbass’ta savaşı sürdüren Ukrayna idaresinde kabahatlere imza atanların bulunarak cezalandırılacağı kaydedildi.
Gelişmelerin siyasi ayağını Cumhuriyet gazetesi muharriri Mehmet Ali Güller ile konuştuk.
‘Ukrayna ABD’nin açtığı son cephe, Rusya cepheyi yarma harekatı yapıyor’
Mehmet Ali Güller’e nazaran, yaşananları SSCB’nin dağılmasıyla Amerika’nın tek kutuplu dünya tertibi kurma gayesinden yaklaşmak gerekiyor. ABD’nin Ukrayna’yı Sovyetler’den ayrılan ülkeler içinde NATO’ya katacağı son cephe yaptığını belirten Güller, Moskova’nın ‘kırmızı çizgilerini’ aşan bu durum karşısında ‘cepheyi yarma harekatı’ manasına geldiğini vurguladı. Güller, ABD bölgede askeri çevrelemeye haz verirken, Rusya’nın uzun vakittir Minsk mutabakatlarını vurguladığı ve ‘güvenlik garantileri anlaşmalarını’ ortaya attığını anımsattı:
“Bu sıkıntıya yalnızca bu sabah ya da son üç ayda olan gelişmelerden hareketle bakmak problemin bütünün anlaşılmasını zorlaştıracaktır. Biz bu sıkıntıyı, SSCB’nin dağılmasıyla Amerika’nın tek kutuplu dünya egemenliği oluşturma gayeleri düzleminden bakarak bugünü anlamaya çalışmazsak eksik kalır. Bugün Rusya bu askeri harekatla, Amerika ve NATO’nun Rusya’yı kuşatma harekatına karşılık bir son cephe üzerinden yarma harekatı yaptı. Yarma harekatı, bu kuşatmayı delen bir sınır izlemesiyle ilgili. Bu son cepheden kastımız da Ukrayna. Ukrayna, ABD’nin son cephesi. Sovyetler’den ayrılan ülkeler içerisinde NATO’ya da dahil ederek yeterlice Rusya sonuna yaklaşmak istediği son cephe, tabir yerindeyse Amerika için de bir ‘satranç tahtası’ oldu. Putin artık Rusya’nın kırmızı çizgilerinin büsbütün aşındığını ve bu noktadan daha sonra ‘Artık yeter’ dediği bir noktaya gelindiğini 3 aydır söylüyor. 3 ay evvel aralık ayında Amerika ve NATO’dan güvenlik garantileri talep ederken de işin bu noktaya gelmemesi için talepte bulunmuştu. O talepler yerine getirilmedi. 3 aydır Rusya oyalanıyor. Ukrayna Dışişleri Bakanı’nın tabiriyle geçen ay 1.5 milyar dolarlık silah geldiğini biliyoruz. Hibe edilenler var. Ukrayna etrafındaki NATO üyelerine yönelik bir tahkimat yapıldı, üsler inşa ediliyor. Baltık bölgesinden başlayarak Doğu Avrupa, Karadeniz, Gürcistan üzerinden Kafkasya’ya ve oradan Orta Asya’ya uzanacak bir hatta Amerika, Rusya’yı kuşatmak için bulunmaya çalışıyor. Yunanistan’da son periyotta yığınaklanmasından tutun Baltık bölgelerindeki atılımlarına kadar zımnî gizli işler değil. aslına bakarsanız Amerika’nın strateji dokümanlarında bu var. Rusya’yı düşman olarak algılayarak bu metinlere Rusya’nın kuşatılmasını koymuş durumdalar. Rusya, ‘bu biçimde Ukrayna’da NATO üyesi olsun, burnumun tabanına kadar gelin’ diyecek hali yoktu ve dememiş oldu. Bu noktaya gelmemek ismine Ukrayna’ya uzun bir süre Minsk Mutabakatlarının uygulanmasını istediğini söylemiş oldu. Uygulansaydı en azından bu noktaya gelinmemiş olurdu ve Avrupa düzleminde probleme tahlil bulma süreci devam edebilirdi.”
‘Donetsk ve Lugansk 8 yıldır Ukrayna saldırısı altında, 14 bin insan öldürüldü, bugüne kadar kimse ‘ah savaş’ demedi’
Güller, ‘Savaşa hayır’ üzere telaffuzlar lisana getirildiğini halbuki 8 yıldır Donetsk ve Lugansk’ta hücum alında ölen beşerler için kimsenin ‘ah savaş’ demediğini vurguladı:
“‘Savaşa hayır’ üzere şeyler söyleniyor da 8 yıldır Donbass’ta kaç bin insan öldü. Donetsk ve Lugansk 8 yıldır Ukrayna saldırısı altında. 8 yıldır orada 14 bin insan öldürüldü. Bugüne kadar kimse ‘Ah savaş’ demedi. İş bu noktaya gelmesin diye de yapılması gereken bir epeyce şey yapıldı. Ukrayna ile Rusya içinde yer Minsk Mutabakatı lakin genel olarak Amerika ile Rusya içindeki yerde üç kıymetli hususun olduğu garanti muahedesi talebiydi. Bunlar yerine getirilmedi ve yalnızca oyalanıyor. Birtakım kışkırtıcı faaliyetlerle de Ukrayna ateşe atılıyor. Karşılığında Amerika’nın bunu da fırsata çevirip, daha düne kadar Almanya, Fransa üzere bu problemlerde daha istikrarcı siyaset izleyen ülkeleri ben Ukrayna’nın taarruza uğramasını nasıl fırsata çeviririm de bir daha üzerlerinde hegemonya tahakküm ederim diye bakan bir Washington anlayışı var.”
‘ABD Avrupa’da NATO aracılığı ile hegemonyasını tahakküm etmek istiyor’
Güller’e göre sivillerin hali ve çatışmaları umursamayan ABD için Ukrayna problemi birkaç işlevli. ABD’nin Ukrayna’da Avrupa hegemonyasını tahkim için kullandığını belirten Güller, Kuzey Akım-2 projesinde Almanya-Rusya işbirliğinin bu sayede kesildiğini anımsattı. “Bugün gelinen noktada yaşananlar Amerika tarafınca zorlanması niçiniyle oldu” diyen Güller, Ukrayna’nın yalnız bırakılmaktan çıkartacak dersleri olduğunu söylemiş oldu:
“Avrupa’ya da tenkit var. Ukrayna krizi birkaç işlevi olan bir durum. Bir işlevi, Kuzey Akım düzleminde Almanya-Rusya işbirliğini kesmek. Bir düzlemi bir daha Avrupa üzerinde Amerika hegemonyasını tahakküm etmek ve bunun aracı olarak NATO’yu kullanmak. Bütün boyutlarıyla düşünmek lazım. Rusya’nın artık bu saatten daha sonra Ukrayna’nın NATO üyeliğini de kabul ettiği takdirde Amerika büsbütün sonuna gelmiş olacaktı. Bunun askeri ve ulusal güvenlik manasında kabul edilemez olduğunu Rusya uzun yıllardır belirtiyor. 2008 Bükreş sonucuyla Gürcistan ve Ukrayna’nın üyeliğinin gündeme gelmesinden bu yana bu mevzu masadaydı. Bugün gelinen noktada yaşananlar Amerika tarafınca zorlanması niçiniyle oldu. Ukrayna açısından bakınca da tuhaf bir durum. Bir yandan Amerika, size NATO üyeliği yolu gösteriyor, öteki yandan da ortaya çıkan tabloda sizi korumuyor. Bence Ukrayna’nın bundan çıkarması gereken çok ders var.”
‘Maydan su götürmez ‘turuncu darbeydi’, Obama CNN’de açık açık rollerini söylemiş oldu’
Maydan olaylalrının su götürmez bir halde Amerikan ‘turuncu darbesi’ olduğunu söyleyen Güller, bunu Obama’nın CNN’de “Putin, ABD’nin Maydan’daki rolüne epeyce hazırlıksız yakalandı” kelamlarıyla tabir ettiğini anımsattı. Poroşenko’nun tartışılmaz halde NATO’cu iktidar getirme maksatlı olduğunu, Zelenskiy’nin ise birinci başlarda Minsk mutabakatlarını uygulamaktan bahsetmiş olduğuni anımsatan Güller, lakin onun da ABD tarafınca zorlandığını belirtti:
“Maydan olayları tartışma götürmez biçimde bir Amerikan turuncu darbesiydi. Bunun en açık tabirini olaylardan daha sonra Obama, CNN’de fazlaca açık söylemişti, ‘Putin, Amerika’nın Maydan’daki rolüne epey hazırlıksız yakalandı’ demişti. Turuncuyu darbeyi ortaya koymak bakımından daha ne desin? O bakımdan o tartışılacak bir mevzu bile değil, Amerikancı bir darbeydi ve Batıcı bir Amerikancı NATO’cu iktidar getirme hedefliydi, o da Poroşenko’yla oldu. Zelenskiy konusu tartışmalı. Ukrayna’yı bilen çeşitli meslektaşlarımla yaptığım görüşmelerden çıkardığım sonuç, Zelenskiy’nin Poroşenko üzere Batıcı olmadığı ancak daha ortada bir kuvvet olduğu değerlendirmeleri var. Birinci vakit içinder Minsk Mutabakatlarının uygulanabilmesinin işaretlerini vermişti. Orada Kiev üzerinde Amerikan etkisinin bu kadar ağır olduğu ve iktisat politik yanının olduğu süreçte Zelenskiy’e epeyce da bırakmayıp, Zelenskiy’i birtakım işlere zorladılar. Zelenskiy’nin bu süreç ortasında fazlaca sancılı kaldığının en açık sözü şuydu. Amerika, yarın savaş çıkacak diye her gün savaş kışkırtıcılığı yaptığında, Zelenskiy çıkıp bunu en son yalanlamak ve var ise evrakınız gösterin, savaş telaffuzları iktisadımızı mahvediyor diye bir çıkış yapmıştı. Zelenskiy şu anda Ukrayna’yı yöneten biri olarak tablo bugün bir askeri harekat noktasına geldiğinde artık orta yolda kalma bahtı yok, öbür taraftan hareket etmek durumunda kalacak.”
‘Amerika’nın işi duaya kalmış oldu’
Ne ABD’nin ne de NATO’nun askeri bir atak yapamayacağı görüşündeki Güller, Biden’ın asker göndermeme açıklamasına atıfta bulundu. Güller’e göre, “Amerika’nın işi duaya kalmış oldu”ı:
“Savaş kışkırtıcılığının Amerika tarafınca iki ay boyunca yapılma gayesinin ABD’nin muhtaçlıkları açısından nedir anlayabilmiş değilim. Buradan Ukrayna’ya Rusya’yı kışkırtan bir gayeleri mi vardı? bu biçimde bir amaç var ise bundan ne umacaklar, buradan bir yarar yok. O denli diyerek Rusya’yı hiç bir taviz vermeden güvenlik garantilerine cevap vermeden Rusya’yı caydıracaklarını mı düşünmüşlerdi, onun da mümkünlüğü yoktu, olmadı. Bunu söyleyerek Batı ortasında bir daha bir konsolidasyon, bir tahkimat, bir omuz omuza verme hali mi vermeye çalıştılar, emin değilim. Rusya karşısında Avrupa’da bir bölünme yaşandı. ‘Amerika bir şey yapıyorsa kesinlikle altında bir planı vardır’ üzere genel bir Soğuk Savaş düzleminden kalma mantığıyla bakıldığı için bir mantık arıyoruz. Ancak tahminen de Amerikan hegemonyası çözüldüğü için bir devlet perspektifinin de ortadan kalkıp günü kurtaracak bir bilgi terörü altında sürecin çaresizlik ortasında gdolayılmeye çalışıldığı üzere bir durum vardır. Bunu önümüzdeki süreçte daha net anlayacağız. Putin’in askeri harekatı talimatı verdiği epey değil saat evvel 6 saat evvel Beyaz Saray açıklama yaparak ‘Hangi senaryo olursa olsun Amerikan askeri Ukrayna’da olmayacak’ dedi. NATO da gidemiyor. Amerika’nın işi duaya kalmış oldu.”
‘Yapabilecekleri işi Rusya aykırılığına yönelik propaganda savaşına dönüştürmek’
Güller, askeri manada yapacakları bir şey yokken, ekonomik yaptırımların SWIFT olmadan Rusya’nın ‘fazlaca da canını acıtmayacağı’ görüşünde. Güller’e bakılırsa Batı’nın yapabileceği ‘Rus işgali var’ diyerek işi Rusya tersliğine yönelik propaganda savaşına dönüştürmek:
“Askeri manada yapacakları bir şeyin olmadığı bir tablo yaşıyoruz. Ekonomik manada yapılanlarda, düne kadarki yaptırımları incelediğimde şu sonuca vardım. Rusya’nın ‘oldukça da canını yakacak’ şeyler değildi. Aşağı üst on yıldır yaptırım olarak aslına bakarsan uygulanıyordu. Burada güç ve SWIFT konusu topyekun Batı’nın gayesi haline getirilmediği surece Rusya açısından yaptırımlar fazlaca önemli bir durum yaratmayacaktır. Batı’nın yapabileceği bir şey olmadığı bütün dünyaya bir ‘Rus işgali var’ diyerek Rus zıtlığına yönelik propaganda savaşına dönüştürmek haricinde yapabileceği bir şey yok.”
‘Amerikan kışkırtıcılığının, Amerika’nın ülkelerini bir satranç tahtasına dönüştürmesinin bedelini ödüyorlar’
Güller, Ukrayna halkının Amerikan kışkırtıcılığının bedelini ABD’nin ülkelerini satranç tahtasına dönüştürmesiyle ödüyor. Buradan bir çıkış aranması gerektiğini belirten Güller, bunun da ABD ve NATO’nun Rusya’nın istediği garantileri vermesinden geçtiğini vurguladı:
“Stoltenberg, bugün de ‘Her halükarda NATO, Ukrayna’da olmayacak’ dedi. Amerika da bu biçimde söylemiş oldu. Ukrayna halkı, Amerikan kışkırtıcılığının, Amerika’nın ülkelerini bir satranç tahtasına dönüştürmesinin bedelini, Amerika’nın Rusya aksisi cephe inşa etme gayretinde ülkelerini bir merkez yapmasının bedelini ödemiş durumdalar şu an. Bundan daha sonra bu işten bir çıkış yolu aranması gereken bir noktaya gidiyoruz. Onun yolu da Amerika ve NATO’nun Rusya’nın garantilerini konuşmak zorunda olacağı bir müddetç olması gerekiyor ki bundan daha sonraki yeni sorun alanlarında benzerilerini yaşamayalım. Ukrayna problemi bugün çözülse bile yarın tıpkı niçinle Gürcistan ve Moldova meseleleri yaşanacak. Bunların toplamının bir paket olarak tahlile kavuşabilmesi Türkiye, Avrupa ve Asya için de gerekli. Bunun yolu da Amerika ve NATO’nun Rusya’nın istediği garantileri vermesinden geçiyor.”
‘Şi Cinping ve Putin ortak bildirgelerinde güvenliğin bölünmezliğine işaret etmişlerdi’
Çin’in izlediği görüşlerin güvenliğin bölünmezliği unsuruna uygun olduğunu aktaran Güller, ülkenin ABD ve Batı’nın Rusya’yı kuşatma planını gördüğü ve atılımların bu perspektiften tahlilinin yapıldığı görüşünde:
“Şi Cinping ile Putin’in ortak bir bildirgesi vardı. Orada işaret ettikleri değerli konulardan biri güvenliğin bölünmezliği unsuruydu. Bu unsur hem de bir daha tam o süreçte Lavrov’un AB’ye gönderdiği bir evrakta de vardı. Çin’in izlediği görüşler aslında o güvenliğin bölünmezliği unsurunun bir tezahürü olarak tabir edilen bahisler. Rusya’nın kendi güvenliği açısından haklılığına işaret eden siyasi argümanlar. Çin bunun aslında Amerika ve Batı’nın topyekun Rusya’ya yönelik bir kuşatma planı olduğunu görüyor. Bu niçinle de mevcut yapılan atakların o perspektiften tahlilini yaptığını görüyorum bugünkü Çin Dışişleri Bakanı’nın açıklamalarından. Burada Amerika, Batı’yı Doğu’ya karşı kışkırtmanın bir aracı olarak ‘Çin askeri dayanak veriyor, Çin’in takviyesiyle Rusya bu işleri yapıyor’ üzere bir programla bunu başlattı. Çin Sözcüsü buna da bir cevap verdi. bu biçimde bir durumun olmadığını fakat uygun bir üslupla Rusya’nın buna da gereksinimi yok demeye getirdi. Tablo Çin açısından da bu biçimde görünüyor.”
‘Ankara’nın tarafsızlığı temel alan bir siyaset izlemesinin mecburî olduğu bir surece girmiş bulunuyoruz’
Ankara’nın zikzaklı bir tavır takınan imajına atfen aslında tarafsızlığı temel alan bir siyaset izlemesinin zarurî olduğu bir müddetç olduğuna işaret eden Güller’e bakılırsa, ABD’nin Rusya’nın Karadeniz’e girişlerini Boğazları kapatarak Montrö’yü devreye sokmasını talep ettiği ve bunun bir tuzak olduğu görüşünde:
“Türkiye’nin tavrının biraz zikzaklı olduğu bir tablo yaşıyoruz. Bir yandan Erdoğan’ın NATO niçin yapması gerekenleri yapmıyor diye serzenişte bulunduğu bir tablo var. Öteki yandan Rusya’yı ve Ukrayna’yı kaybetmek istemiyoruz çizgisi var. Toplamda hem Rusya hem Ukrayna ile kimi vakit çelişen kimi vakit de örtüşen alanlarda işbirliği yaptığı hususlar var. Tüm bunların içerisinden Ankara’nın tarafsızlığı temel alan bir siyaset izlemesinin zarurî olduğu bir surece girmiş bulunuyoruz. Bu sorun döne dolaşa Türkiye’yi de tuzağa çekmenin, Amerika’nın fazlaca rahatsız olduğu Rusya ile işbirliğinden alıkoymanın da bir aracı olarak Amerika tarafınca kullanılmak istenecektir. Bunun işaretlerini bir müddetdir alıyoruz. Eski Amerikalı General Ben Hodges’un açıklamalarından başlayarak bir fazlaca isim bu mevzuda yayınlar yaptılar. Rusya’nın Karadeniz’e girişlerini Boğazları kapatarak Montrö’yü devreye sokmasını talep ediyorlar. Hodges, bunu demişti, bu Türkiye için bir tuzak. Bunu yaptığınız takdirde Montrö mukavelesi sigorta olmaktan çıkacaktır. Türkiye o niçinle epey dikkatli hareket edip Montrö kontratını bir sigorta üzere kullanan tavrını sürdürüp bu hususta mümkün mertebe Türk-Amerikan münasebetlerini, Türk-Rus alakalarını sabote eden yeni bir basamağa geçirmeden epey dikkatli yürütmeli. Çok NATO’culuk yapan yaklaşımlardan uzak durmanın Ankara açısından sayısız faydası var.”
Rusya Federasyonu başkanı Putin, bunun ‘demilitarizasyon’ ve ‘nazilerden arındırma’ harekatı olduğunu söylemiş oldu. Yapılan açıklamalarda, 8 yıldır Donbass’ta savaşı sürdüren Ukrayna idaresinde kabahatlere imza atanların bulunarak cezalandırılacağı kaydedildi.
Gelişmelerin siyasi ayağını Cumhuriyet gazetesi muharriri Mehmet Ali Güller ile konuştuk.
‘Ukrayna ABD’nin açtığı son cephe, Rusya cepheyi yarma harekatı yapıyor’
Mehmet Ali Güller’e nazaran, yaşananları SSCB’nin dağılmasıyla Amerika’nın tek kutuplu dünya tertibi kurma gayesinden yaklaşmak gerekiyor. ABD’nin Ukrayna’yı Sovyetler’den ayrılan ülkeler içinde NATO’ya katacağı son cephe yaptığını belirten Güller, Moskova’nın ‘kırmızı çizgilerini’ aşan bu durum karşısında ‘cepheyi yarma harekatı’ manasına geldiğini vurguladı. Güller, ABD bölgede askeri çevrelemeye haz verirken, Rusya’nın uzun vakittir Minsk mutabakatlarını vurguladığı ve ‘güvenlik garantileri anlaşmalarını’ ortaya attığını anımsattı:
“Bu sıkıntıya yalnızca bu sabah ya da son üç ayda olan gelişmelerden hareketle bakmak problemin bütünün anlaşılmasını zorlaştıracaktır. Biz bu sıkıntıyı, SSCB’nin dağılmasıyla Amerika’nın tek kutuplu dünya egemenliği oluşturma gayeleri düzleminden bakarak bugünü anlamaya çalışmazsak eksik kalır. Bugün Rusya bu askeri harekatla, Amerika ve NATO’nun Rusya’yı kuşatma harekatına karşılık bir son cephe üzerinden yarma harekatı yaptı. Yarma harekatı, bu kuşatmayı delen bir sınır izlemesiyle ilgili. Bu son cepheden kastımız da Ukrayna. Ukrayna, ABD’nin son cephesi. Sovyetler’den ayrılan ülkeler içerisinde NATO’ya da dahil ederek yeterlice Rusya sonuna yaklaşmak istediği son cephe, tabir yerindeyse Amerika için de bir ‘satranç tahtası’ oldu. Putin artık Rusya’nın kırmızı çizgilerinin büsbütün aşındığını ve bu noktadan daha sonra ‘Artık yeter’ dediği bir noktaya gelindiğini 3 aydır söylüyor. 3 ay evvel aralık ayında Amerika ve NATO’dan güvenlik garantileri talep ederken de işin bu noktaya gelmemesi için talepte bulunmuştu. O talepler yerine getirilmedi. 3 aydır Rusya oyalanıyor. Ukrayna Dışişleri Bakanı’nın tabiriyle geçen ay 1.5 milyar dolarlık silah geldiğini biliyoruz. Hibe edilenler var. Ukrayna etrafındaki NATO üyelerine yönelik bir tahkimat yapıldı, üsler inşa ediliyor. Baltık bölgesinden başlayarak Doğu Avrupa, Karadeniz, Gürcistan üzerinden Kafkasya’ya ve oradan Orta Asya’ya uzanacak bir hatta Amerika, Rusya’yı kuşatmak için bulunmaya çalışıyor. Yunanistan’da son periyotta yığınaklanmasından tutun Baltık bölgelerindeki atılımlarına kadar zımnî gizli işler değil. aslına bakarsanız Amerika’nın strateji dokümanlarında bu var. Rusya’yı düşman olarak algılayarak bu metinlere Rusya’nın kuşatılmasını koymuş durumdalar. Rusya, ‘bu biçimde Ukrayna’da NATO üyesi olsun, burnumun tabanına kadar gelin’ diyecek hali yoktu ve dememiş oldu. Bu noktaya gelmemek ismine Ukrayna’ya uzun bir süre Minsk Mutabakatlarının uygulanmasını istediğini söylemiş oldu. Uygulansaydı en azından bu noktaya gelinmemiş olurdu ve Avrupa düzleminde probleme tahlil bulma süreci devam edebilirdi.”
‘Donetsk ve Lugansk 8 yıldır Ukrayna saldırısı altında, 14 bin insan öldürüldü, bugüne kadar kimse ‘ah savaş’ demedi’
Güller, ‘Savaşa hayır’ üzere telaffuzlar lisana getirildiğini halbuki 8 yıldır Donetsk ve Lugansk’ta hücum alında ölen beşerler için kimsenin ‘ah savaş’ demediğini vurguladı:
“‘Savaşa hayır’ üzere şeyler söyleniyor da 8 yıldır Donbass’ta kaç bin insan öldü. Donetsk ve Lugansk 8 yıldır Ukrayna saldırısı altında. 8 yıldır orada 14 bin insan öldürüldü. Bugüne kadar kimse ‘Ah savaş’ demedi. İş bu noktaya gelmesin diye de yapılması gereken bir epeyce şey yapıldı. Ukrayna ile Rusya içinde yer Minsk Mutabakatı lakin genel olarak Amerika ile Rusya içindeki yerde üç kıymetli hususun olduğu garanti muahedesi talebiydi. Bunlar yerine getirilmedi ve yalnızca oyalanıyor. Birtakım kışkırtıcı faaliyetlerle de Ukrayna ateşe atılıyor. Karşılığında Amerika’nın bunu da fırsata çevirip, daha düne kadar Almanya, Fransa üzere bu problemlerde daha istikrarcı siyaset izleyen ülkeleri ben Ukrayna’nın taarruza uğramasını nasıl fırsata çeviririm de bir daha üzerlerinde hegemonya tahakküm ederim diye bakan bir Washington anlayışı var.”
‘ABD Avrupa’da NATO aracılığı ile hegemonyasını tahakküm etmek istiyor’
Güller’e göre sivillerin hali ve çatışmaları umursamayan ABD için Ukrayna problemi birkaç işlevli. ABD’nin Ukrayna’da Avrupa hegemonyasını tahkim için kullandığını belirten Güller, Kuzey Akım-2 projesinde Almanya-Rusya işbirliğinin bu sayede kesildiğini anımsattı. “Bugün gelinen noktada yaşananlar Amerika tarafınca zorlanması niçiniyle oldu” diyen Güller, Ukrayna’nın yalnız bırakılmaktan çıkartacak dersleri olduğunu söylemiş oldu:
“Avrupa’ya da tenkit var. Ukrayna krizi birkaç işlevi olan bir durum. Bir işlevi, Kuzey Akım düzleminde Almanya-Rusya işbirliğini kesmek. Bir düzlemi bir daha Avrupa üzerinde Amerika hegemonyasını tahakküm etmek ve bunun aracı olarak NATO’yu kullanmak. Bütün boyutlarıyla düşünmek lazım. Rusya’nın artık bu saatten daha sonra Ukrayna’nın NATO üyeliğini de kabul ettiği takdirde Amerika büsbütün sonuna gelmiş olacaktı. Bunun askeri ve ulusal güvenlik manasında kabul edilemez olduğunu Rusya uzun yıllardır belirtiyor. 2008 Bükreş sonucuyla Gürcistan ve Ukrayna’nın üyeliğinin gündeme gelmesinden bu yana bu mevzu masadaydı. Bugün gelinen noktada yaşananlar Amerika tarafınca zorlanması niçiniyle oldu. Ukrayna açısından bakınca da tuhaf bir durum. Bir yandan Amerika, size NATO üyeliği yolu gösteriyor, öteki yandan da ortaya çıkan tabloda sizi korumuyor. Bence Ukrayna’nın bundan çıkarması gereken çok ders var.”
‘Maydan su götürmez ‘turuncu darbeydi’, Obama CNN’de açık açık rollerini söylemiş oldu’
Maydan olaylalrının su götürmez bir halde Amerikan ‘turuncu darbesi’ olduğunu söyleyen Güller, bunu Obama’nın CNN’de “Putin, ABD’nin Maydan’daki rolüne epeyce hazırlıksız yakalandı” kelamlarıyla tabir ettiğini anımsattı. Poroşenko’nun tartışılmaz halde NATO’cu iktidar getirme maksatlı olduğunu, Zelenskiy’nin ise birinci başlarda Minsk mutabakatlarını uygulamaktan bahsetmiş olduğuni anımsatan Güller, lakin onun da ABD tarafınca zorlandığını belirtti:
“Maydan olayları tartışma götürmez biçimde bir Amerikan turuncu darbesiydi. Bunun en açık tabirini olaylardan daha sonra Obama, CNN’de fazlaca açık söylemişti, ‘Putin, Amerika’nın Maydan’daki rolüne epey hazırlıksız yakalandı’ demişti. Turuncuyu darbeyi ortaya koymak bakımından daha ne desin? O bakımdan o tartışılacak bir mevzu bile değil, Amerikancı bir darbeydi ve Batıcı bir Amerikancı NATO’cu iktidar getirme hedefliydi, o da Poroşenko’yla oldu. Zelenskiy konusu tartışmalı. Ukrayna’yı bilen çeşitli meslektaşlarımla yaptığım görüşmelerden çıkardığım sonuç, Zelenskiy’nin Poroşenko üzere Batıcı olmadığı ancak daha ortada bir kuvvet olduğu değerlendirmeleri var. Birinci vakit içinder Minsk Mutabakatlarının uygulanabilmesinin işaretlerini vermişti. Orada Kiev üzerinde Amerikan etkisinin bu kadar ağır olduğu ve iktisat politik yanının olduğu süreçte Zelenskiy’e epeyce da bırakmayıp, Zelenskiy’i birtakım işlere zorladılar. Zelenskiy’nin bu süreç ortasında fazlaca sancılı kaldığının en açık sözü şuydu. Amerika, yarın savaş çıkacak diye her gün savaş kışkırtıcılığı yaptığında, Zelenskiy çıkıp bunu en son yalanlamak ve var ise evrakınız gösterin, savaş telaffuzları iktisadımızı mahvediyor diye bir çıkış yapmıştı. Zelenskiy şu anda Ukrayna’yı yöneten biri olarak tablo bugün bir askeri harekat noktasına geldiğinde artık orta yolda kalma bahtı yok, öbür taraftan hareket etmek durumunda kalacak.”
‘Amerika’nın işi duaya kalmış oldu’
Ne ABD’nin ne de NATO’nun askeri bir atak yapamayacağı görüşündeki Güller, Biden’ın asker göndermeme açıklamasına atıfta bulundu. Güller’e göre, “Amerika’nın işi duaya kalmış oldu”ı:
“Savaş kışkırtıcılığının Amerika tarafınca iki ay boyunca yapılma gayesinin ABD’nin muhtaçlıkları açısından nedir anlayabilmiş değilim. Buradan Ukrayna’ya Rusya’yı kışkırtan bir gayeleri mi vardı? bu biçimde bir amaç var ise bundan ne umacaklar, buradan bir yarar yok. O denli diyerek Rusya’yı hiç bir taviz vermeden güvenlik garantilerine cevap vermeden Rusya’yı caydıracaklarını mı düşünmüşlerdi, onun da mümkünlüğü yoktu, olmadı. Bunu söyleyerek Batı ortasında bir daha bir konsolidasyon, bir tahkimat, bir omuz omuza verme hali mi vermeye çalıştılar, emin değilim. Rusya karşısında Avrupa’da bir bölünme yaşandı. ‘Amerika bir şey yapıyorsa kesinlikle altında bir planı vardır’ üzere genel bir Soğuk Savaş düzleminden kalma mantığıyla bakıldığı için bir mantık arıyoruz. Ancak tahminen de Amerikan hegemonyası çözüldüğü için bir devlet perspektifinin de ortadan kalkıp günü kurtaracak bir bilgi terörü altında sürecin çaresizlik ortasında gdolayılmeye çalışıldığı üzere bir durum vardır. Bunu önümüzdeki süreçte daha net anlayacağız. Putin’in askeri harekatı talimatı verdiği epey değil saat evvel 6 saat evvel Beyaz Saray açıklama yaparak ‘Hangi senaryo olursa olsun Amerikan askeri Ukrayna’da olmayacak’ dedi. NATO da gidemiyor. Amerika’nın işi duaya kalmış oldu.”
‘Yapabilecekleri işi Rusya aykırılığına yönelik propaganda savaşına dönüştürmek’
Güller, askeri manada yapacakları bir şey yokken, ekonomik yaptırımların SWIFT olmadan Rusya’nın ‘fazlaca da canını acıtmayacağı’ görüşünde. Güller’e bakılırsa Batı’nın yapabileceği ‘Rus işgali var’ diyerek işi Rusya tersliğine yönelik propaganda savaşına dönüştürmek:
“Askeri manada yapacakları bir şeyin olmadığı bir tablo yaşıyoruz. Ekonomik manada yapılanlarda, düne kadarki yaptırımları incelediğimde şu sonuca vardım. Rusya’nın ‘oldukça da canını yakacak’ şeyler değildi. Aşağı üst on yıldır yaptırım olarak aslına bakarsan uygulanıyordu. Burada güç ve SWIFT konusu topyekun Batı’nın gayesi haline getirilmediği surece Rusya açısından yaptırımlar fazlaca önemli bir durum yaratmayacaktır. Batı’nın yapabileceği bir şey olmadığı bütün dünyaya bir ‘Rus işgali var’ diyerek Rus zıtlığına yönelik propaganda savaşına dönüştürmek haricinde yapabileceği bir şey yok.”
‘Amerikan kışkırtıcılığının, Amerika’nın ülkelerini bir satranç tahtasına dönüştürmesinin bedelini ödüyorlar’
Güller, Ukrayna halkının Amerikan kışkırtıcılığının bedelini ABD’nin ülkelerini satranç tahtasına dönüştürmesiyle ödüyor. Buradan bir çıkış aranması gerektiğini belirten Güller, bunun da ABD ve NATO’nun Rusya’nın istediği garantileri vermesinden geçtiğini vurguladı:
“Stoltenberg, bugün de ‘Her halükarda NATO, Ukrayna’da olmayacak’ dedi. Amerika da bu biçimde söylemiş oldu. Ukrayna halkı, Amerikan kışkırtıcılığının, Amerika’nın ülkelerini bir satranç tahtasına dönüştürmesinin bedelini, Amerika’nın Rusya aksisi cephe inşa etme gayretinde ülkelerini bir merkez yapmasının bedelini ödemiş durumdalar şu an. Bundan daha sonra bu işten bir çıkış yolu aranması gereken bir noktaya gidiyoruz. Onun yolu da Amerika ve NATO’nun Rusya’nın garantilerini konuşmak zorunda olacağı bir müddetç olması gerekiyor ki bundan daha sonraki yeni sorun alanlarında benzerilerini yaşamayalım. Ukrayna problemi bugün çözülse bile yarın tıpkı niçinle Gürcistan ve Moldova meseleleri yaşanacak. Bunların toplamının bir paket olarak tahlile kavuşabilmesi Türkiye, Avrupa ve Asya için de gerekli. Bunun yolu da Amerika ve NATO’nun Rusya’nın istediği garantileri vermesinden geçiyor.”
‘Şi Cinping ve Putin ortak bildirgelerinde güvenliğin bölünmezliğine işaret etmişlerdi’
Çin’in izlediği görüşlerin güvenliğin bölünmezliği unsuruna uygun olduğunu aktaran Güller, ülkenin ABD ve Batı’nın Rusya’yı kuşatma planını gördüğü ve atılımların bu perspektiften tahlilinin yapıldığı görüşünde:
“Şi Cinping ile Putin’in ortak bir bildirgesi vardı. Orada işaret ettikleri değerli konulardan biri güvenliğin bölünmezliği unsuruydu. Bu unsur hem de bir daha tam o süreçte Lavrov’un AB’ye gönderdiği bir evrakta de vardı. Çin’in izlediği görüşler aslında o güvenliğin bölünmezliği unsurunun bir tezahürü olarak tabir edilen bahisler. Rusya’nın kendi güvenliği açısından haklılığına işaret eden siyasi argümanlar. Çin bunun aslında Amerika ve Batı’nın topyekun Rusya’ya yönelik bir kuşatma planı olduğunu görüyor. Bu niçinle de mevcut yapılan atakların o perspektiften tahlilini yaptığını görüyorum bugünkü Çin Dışişleri Bakanı’nın açıklamalarından. Burada Amerika, Batı’yı Doğu’ya karşı kışkırtmanın bir aracı olarak ‘Çin askeri dayanak veriyor, Çin’in takviyesiyle Rusya bu işleri yapıyor’ üzere bir programla bunu başlattı. Çin Sözcüsü buna da bir cevap verdi. bu biçimde bir durumun olmadığını fakat uygun bir üslupla Rusya’nın buna da gereksinimi yok demeye getirdi. Tablo Çin açısından da bu biçimde görünüyor.”
‘Ankara’nın tarafsızlığı temel alan bir siyaset izlemesinin mecburî olduğu bir surece girmiş bulunuyoruz’
Ankara’nın zikzaklı bir tavır takınan imajına atfen aslında tarafsızlığı temel alan bir siyaset izlemesinin zarurî olduğu bir müddetç olduğuna işaret eden Güller’e bakılırsa, ABD’nin Rusya’nın Karadeniz’e girişlerini Boğazları kapatarak Montrö’yü devreye sokmasını talep ettiği ve bunun bir tuzak olduğu görüşünde:
“Türkiye’nin tavrının biraz zikzaklı olduğu bir tablo yaşıyoruz. Bir yandan Erdoğan’ın NATO niçin yapması gerekenleri yapmıyor diye serzenişte bulunduğu bir tablo var. Öteki yandan Rusya’yı ve Ukrayna’yı kaybetmek istemiyoruz çizgisi var. Toplamda hem Rusya hem Ukrayna ile kimi vakit çelişen kimi vakit de örtüşen alanlarda işbirliği yaptığı hususlar var. Tüm bunların içerisinden Ankara’nın tarafsızlığı temel alan bir siyaset izlemesinin zarurî olduğu bir surece girmiş bulunuyoruz. Bu sorun döne dolaşa Türkiye’yi de tuzağa çekmenin, Amerika’nın fazlaca rahatsız olduğu Rusya ile işbirliğinden alıkoymanın da bir aracı olarak Amerika tarafınca kullanılmak istenecektir. Bunun işaretlerini bir müddetdir alıyoruz. Eski Amerikalı General Ben Hodges’un açıklamalarından başlayarak bir fazlaca isim bu mevzuda yayınlar yaptılar. Rusya’nın Karadeniz’e girişlerini Boğazları kapatarak Montrö’yü devreye sokmasını talep ediyorlar. Hodges, bunu demişti, bu Türkiye için bir tuzak. Bunu yaptığınız takdirde Montrö mukavelesi sigorta olmaktan çıkacaktır. Türkiye o niçinle epey dikkatli hareket edip Montrö kontratını bir sigorta üzere kullanan tavrını sürdürüp bu hususta mümkün mertebe Türk-Amerikan münasebetlerini, Türk-Rus alakalarını sabote eden yeni bir basamağa geçirmeden epey dikkatli yürütmeli. Çok NATO’culuk yapan yaklaşımlardan uzak durmanın Ankara açısından sayısız faydası var.”