Türkiye-İsrail ilgilerine son senelerda siyasi tansiyonlar damgasını vururken, İsrailli bir turist çift üzerinden yaşanan ‘casusluk krizi’ iki ülke içinde uzun müddettir görülmeyen diplomatik temaslara vesile oldu.
İsrail’de otobüs sürücülüğü yaptıkları belirtilen Natalie ve Mordi Oknin çift, İstanbul tipi sırasında Çamlıca kulesindeki seyer terasından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konutunun fotoğraflarını çektikleri nedeni öne sürülerek ‘casusluk suçlamasıyla’ gözaltına alındılar. İsrail Dışişleri makamları devreye girerken, çift kısa müddette hür bırakılarak ülkelerine geri döndü. Gelişmelerin akabinde İsrail Cumhurbaşkanı Roman Herzog ile Başbakan Naftali Bennett, Erdoğan’ı arayarak teşekkürlerini iletti.
Türk Emniyeti’nin ‘casusluk’ üzere ağır bir ithamla tutuklama yapması ve ana akım medyada hususun İsrail tersi ağır telaffuzlarla işlenmesinden kısa bir süre daha sonra çiftin bırakılması Türkiye’de tartışma konusu olurken, sekiz yıl daha sonra üst seviye temaslara vesile olmasını İsrail’de yaşayan OdaTv yazarıRafael Sadi ile konuştuk
‘TRT dizisinde bütün İsrailliler Mossad casusu üzere sunuluyor’
Rafael Sadi’ye göre, ‘casus turist’ olayının sergilediği algıda TRT’de yayınlanan ‘Teşkilat’ dizisinin tesiri olabilir. Bu dizide İsrail devletinin Türkiye’nin en büyük düşmanı, bütün İsraillilerin de Mossad casusu üzere sunulduğunu belirten Sadi, iki turistin başına gelenlerde irtibat eksikliğinin de tesiri olduğu görüşünde. Sadi’ye göre, olayın kolay bir vatandaşın değil cumhurbaşkanının meskeninin kelam konusu olduğunu anımsattı:
“Çamlıca Kulesi’nde çalışan bir bakılırsavli kız, garson da olabilir, müdür de… 22 haftadır, TRT’de Teşkilat isimli bir dizi yayınlanıyor. Dizi epey hoş lakin temel vazifesi güya Türkiye’nin en büyük düşmanının İsrail devleti olduğunu, bütün İsraillilerin de MOSSAD casusu olduğunu anlatıyor. Muhtemelen bu dizinin tesiri altındaki genç kız, kuleden fotoğraf çekerken, ortasında ‘Erdoğan’ lafı geçen ve elleriyle işaret eden bir sahne izliyor ve katiyen bunların casus olduğuna karar veriyor. Polisi arıyor. ‘Nasıl anlayacağız’ dediklerinde fotoğraf çektiklerini söylüyor. İnsanları karakola gdolayıyorlar. Karakolda İbranice bilen yok, İsrailli turistler de Türkçe bilmiyor. Tercüman da yok, olaylar karışıyor. Savcılığa sevk ediliyorlar, savcılık da ne yapacağını bilemiyor. ‘Mahkemeye çıkaralım, hakim karar versinler’ diyorlar. Vatandaşın meskeni değil cumhurbaşkanının konutu kelam konusu. Bunu hafifçee alamaz hiç bir yetkili. Hakim de ‘Ben nasıl anlayacağım casus olup olmadıklarını’ diyor. Bu ortada Cumhurbaşkanı yahut devletin bu hadiseden bu biçimde fazlaca derinlemesine anında haberleri yoktu.”
‘Hertzog, Erdoğan ile görüşse bu iş yarım saatte biter demiştim, geç kalındı, 8 gün daha sonra neticelendi’
Sadi, olay birinci patlak verdiğinde yaptığı yorumlarda, “İsrail Devlet Lideri Hertzog Erdoğan ile görüşse bu iş yarım saatte biter” söylemiş olduğini aktarırken, gerçekten biraz da geç kalınarak 8 gün daha sonra sonuçlandırıldığını belirtti.
Sadi, yaşananları Ferhan Şensoy’un Pardon sinemasına benzetti:
“İsrail devletinin de haberi yoktu. Olay aileye yansıyınca basına, Dışişleri Bakanlığı’na, İsrail Devlet Başkanı’na haber verdiler. Avukat tuttular, televizyon yayınları başladı. Herkes bu olayın nasıl olduğuyla ilgili baş yormaya başladı. ‘İsrail Devlet Lideri Hertzog, Erdoğan ile görüşse bu iş yarım saatte biter’ demiştim. Geç kalındı. Çabucak görüşseydi, bir gün daha sonra çıkarlardı. 8 gün daha sonra neticelenmiş oldu. En sorunlu yanı bu karı kocanın beş çocukları var. Özel bakıma muhtaçlığı olan 5 yaşında çocukları var. Annesinden oburunun yapamayacağı bir bakım gerektiriyor. Çocuk, 3 günlük bir seyahat diye en büyük ablasına teslim edildi. Lakin 8 gün olunca düşünce yaşadılar. İşin içine MOSSAD Lideri, iç güvenlik ünitesi, dışişleri bakanlığı hepsi seferber olarak Türkiye’ye taşındı. MİT ile yapılan görüşmeler, dışişleri yetkilileriyle görüşmeler kararı ailenin casus olmadıkları anlaşıldı. Karı-koca ikisi de belediye otobüsünde sürücüler. Ferhan Şensoy’un ‘Pardon’ sinemasına benzedi.”
‘İsrail-Türkiye bağlantıları yeterli bir düzeyde değil fakat bir daha de kurtarılır yanı var demek ki’
‘Casus turist’ olayında komplo teorilerinin de çabucak gündeme taşındığını aktaran Sadi, İsrail’de de ‘Türkiey’nin yakınlaşma için bu biçimde bir oyun mu oynandı’ sorularının sorulduğunu aktardı. Sadi’ye göre iki devletin yetkililerinin temaslarındaki diyaloğa devam vurgusunun ise bağlantıların uygun düzeyde olmasa dahi ‘kurtarır yanının olduğunu’ ortaya koydu:
“İsrail’de televizyonlarda daima konuşuluyor. Bütün bunların hepsi komplo teorisi, hayali senaryolar. Lakin diplomaside yok yok. Bir şeyi temin etmek isteyen öbür bir şey yapıyor. Onun üzerinden baskı uyguluyor. İmkansız değil. ‘Acaba Türkiye, İsrail ile yakınlaşabilmek için bu biçimde bir oyun mu oynadı, biz de bu oyunu yedik mi’ diyorlar. Gerek İzak Hertzog’un gerek Naftali Bennett’in Erdoğan ile yaptıkları telefon görüşmesinde, bu diyalogun devam etmesi gerektiğini, karşılıklı görüşmelerle daha rahat bir bağlantının kurulması gerektiğini konuşmuşlar. İsrail basınında yer aldı. niçinse Türk basınında bu çeşit şeyler biraz daha az yer alıyor. İç siyaset ziyanı olabilir diye herkes temkinli yazıyor. 2010’da Mavi Marmara olayında İsrail’de 630 kişi tutuklanmıştı. Mavi Marmara yolcularının tamamı Beerşeba’daki hapishaneye kondu. Beni de sabah sorgulamada tercümanlık yapmam için hapishaneye çağırdılar. 3 saat bekledim, bana ‘Geri dönebilirsiniz’ dediler. Hür bırakılmışlar. Beşerler sorgulanmadan Dışişleri bakanlığı karar vermiş. Türkiye ile alakaları bozmak istemiyoruz dediler. 630 kişi devlet sonucuyla hür bırakılmış oldu. İsrail 630 kişiyi mahpusta tutsaydı, bağlantılar epeyce daha rahatsız edici düzeylere ulaşırdı. Şu anda da güzel bir düzeyde değil lakin bir daha de kurtarılır yanı var demek ki…”
‘Türkiye, Filistinlilerin halklarını korumak istiyorsa İsrail ile yeterli geçinmesi lazım’
İsrail ile Türkiye içinde bir sorun olmadığını savunan Sadi, Türkiye’de yaşayan Musevilerin en büyük köprü olduğunu söz etti. Her iki ülke kültürlerindeki benzerliklere dikkat çeken Sadi Türkiye’nin, Filistinlilerin halklarını korumak istiyorsa İsrail ile güzel geçinmesi gerektiği görüşünü lisana getirdi:
“İsrail ile Türkiye içinde aslında hiç bir badire yok. Petrol arama yahut doğal gaz mevzuları Türkiye ile ilgili şeyler değil. Türkiye, Yunanistan ile kapışmak yahut kendi iç siyasetinde kullanmak için herkesle ‘delikanlıyım, yaparım’ havasında. Fakat karşı karşıya geldiklerinde herkes fazlaca düzgün konuşuyor. Onlar Türk halkı için yapılmış yayınlardı, itimat etmemek lazım. İsrail devleti çabucak hemen ortada yokken bile Türk Musevileri 530 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Bu en değerli köprülerden bir adedidir. Bu alakalarda hiç bir kimsenin bir kahrı yok. Varlık vergisi üzere şeyler var. Lakin Türk Musevileri bunu kullanmamayı tercih ettiler. Yaşamayı seçtiler. Varlıkla ilgili konularda bir tek son hafta Kulüp dizisinde kullanıldı. Bu bir güzellikti. Onun ötesinde ortada bir şey yok. Bundan daha sonra da olmayacak. Zira aşağı üst fazlaca emsal kültürlerde iki milletiz. Yemeklerimiz, içkilerimiz epey emsal. İsrail’de de Türkiye’de de rakı içiliyor. Müzik birebir aynı. Kıyafetler misal. Ne alıp veremediğimiz var ki hengame edeceğiz. Filistinliler için mi? İki komşu üçüncü komşu için arbede ediyoruz. Türkiye, Filistinlilerin halklarını korumak istiyorsa İsrail ile düzgün geçinmesi lazım. Yoksa uzaktan söyleyerek kimse kimsenin lafını dinlemeyecek. Lakin el birliğiyle düzeltelim dense buradakiler de yapmaya hazır aslında.”
İsrail’de otobüs sürücülüğü yaptıkları belirtilen Natalie ve Mordi Oknin çift, İstanbul tipi sırasında Çamlıca kulesindeki seyer terasından Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın konutunun fotoğraflarını çektikleri nedeni öne sürülerek ‘casusluk suçlamasıyla’ gözaltına alındılar. İsrail Dışişleri makamları devreye girerken, çift kısa müddette hür bırakılarak ülkelerine geri döndü. Gelişmelerin akabinde İsrail Cumhurbaşkanı Roman Herzog ile Başbakan Naftali Bennett, Erdoğan’ı arayarak teşekkürlerini iletti.
Türk Emniyeti’nin ‘casusluk’ üzere ağır bir ithamla tutuklama yapması ve ana akım medyada hususun İsrail tersi ağır telaffuzlarla işlenmesinden kısa bir süre daha sonra çiftin bırakılması Türkiye’de tartışma konusu olurken, sekiz yıl daha sonra üst seviye temaslara vesile olmasını İsrail’de yaşayan OdaTv yazarıRafael Sadi ile konuştuk
‘TRT dizisinde bütün İsrailliler Mossad casusu üzere sunuluyor’
Rafael Sadi’ye göre, ‘casus turist’ olayının sergilediği algıda TRT’de yayınlanan ‘Teşkilat’ dizisinin tesiri olabilir. Bu dizide İsrail devletinin Türkiye’nin en büyük düşmanı, bütün İsraillilerin de Mossad casusu üzere sunulduğunu belirten Sadi, iki turistin başına gelenlerde irtibat eksikliğinin de tesiri olduğu görüşünde. Sadi’ye göre, olayın kolay bir vatandaşın değil cumhurbaşkanının meskeninin kelam konusu olduğunu anımsattı:
“Çamlıca Kulesi’nde çalışan bir bakılırsavli kız, garson da olabilir, müdür de… 22 haftadır, TRT’de Teşkilat isimli bir dizi yayınlanıyor. Dizi epey hoş lakin temel vazifesi güya Türkiye’nin en büyük düşmanının İsrail devleti olduğunu, bütün İsraillilerin de MOSSAD casusu olduğunu anlatıyor. Muhtemelen bu dizinin tesiri altındaki genç kız, kuleden fotoğraf çekerken, ortasında ‘Erdoğan’ lafı geçen ve elleriyle işaret eden bir sahne izliyor ve katiyen bunların casus olduğuna karar veriyor. Polisi arıyor. ‘Nasıl anlayacağız’ dediklerinde fotoğraf çektiklerini söylüyor. İnsanları karakola gdolayıyorlar. Karakolda İbranice bilen yok, İsrailli turistler de Türkçe bilmiyor. Tercüman da yok, olaylar karışıyor. Savcılığa sevk ediliyorlar, savcılık da ne yapacağını bilemiyor. ‘Mahkemeye çıkaralım, hakim karar versinler’ diyorlar. Vatandaşın meskeni değil cumhurbaşkanının konutu kelam konusu. Bunu hafifçee alamaz hiç bir yetkili. Hakim de ‘Ben nasıl anlayacağım casus olup olmadıklarını’ diyor. Bu ortada Cumhurbaşkanı yahut devletin bu hadiseden bu biçimde fazlaca derinlemesine anında haberleri yoktu.”
‘Hertzog, Erdoğan ile görüşse bu iş yarım saatte biter demiştim, geç kalındı, 8 gün daha sonra neticelendi’
Sadi, olay birinci patlak verdiğinde yaptığı yorumlarda, “İsrail Devlet Lideri Hertzog Erdoğan ile görüşse bu iş yarım saatte biter” söylemiş olduğini aktarırken, gerçekten biraz da geç kalınarak 8 gün daha sonra sonuçlandırıldığını belirtti.
Sadi, yaşananları Ferhan Şensoy’un Pardon sinemasına benzetti:
“İsrail devletinin de haberi yoktu. Olay aileye yansıyınca basına, Dışişleri Bakanlığı’na, İsrail Devlet Başkanı’na haber verdiler. Avukat tuttular, televizyon yayınları başladı. Herkes bu olayın nasıl olduğuyla ilgili baş yormaya başladı. ‘İsrail Devlet Lideri Hertzog, Erdoğan ile görüşse bu iş yarım saatte biter’ demiştim. Geç kalındı. Çabucak görüşseydi, bir gün daha sonra çıkarlardı. 8 gün daha sonra neticelenmiş oldu. En sorunlu yanı bu karı kocanın beş çocukları var. Özel bakıma muhtaçlığı olan 5 yaşında çocukları var. Annesinden oburunun yapamayacağı bir bakım gerektiriyor. Çocuk, 3 günlük bir seyahat diye en büyük ablasına teslim edildi. Lakin 8 gün olunca düşünce yaşadılar. İşin içine MOSSAD Lideri, iç güvenlik ünitesi, dışişleri bakanlığı hepsi seferber olarak Türkiye’ye taşındı. MİT ile yapılan görüşmeler, dışişleri yetkilileriyle görüşmeler kararı ailenin casus olmadıkları anlaşıldı. Karı-koca ikisi de belediye otobüsünde sürücüler. Ferhan Şensoy’un ‘Pardon’ sinemasına benzedi.”
‘İsrail-Türkiye bağlantıları yeterli bir düzeyde değil fakat bir daha de kurtarılır yanı var demek ki’
‘Casus turist’ olayında komplo teorilerinin de çabucak gündeme taşındığını aktaran Sadi, İsrail’de de ‘Türkiey’nin yakınlaşma için bu biçimde bir oyun mu oynandı’ sorularının sorulduğunu aktardı. Sadi’ye göre iki devletin yetkililerinin temaslarındaki diyaloğa devam vurgusunun ise bağlantıların uygun düzeyde olmasa dahi ‘kurtarır yanının olduğunu’ ortaya koydu:
“İsrail’de televizyonlarda daima konuşuluyor. Bütün bunların hepsi komplo teorisi, hayali senaryolar. Lakin diplomaside yok yok. Bir şeyi temin etmek isteyen öbür bir şey yapıyor. Onun üzerinden baskı uyguluyor. İmkansız değil. ‘Acaba Türkiye, İsrail ile yakınlaşabilmek için bu biçimde bir oyun mu oynadı, biz de bu oyunu yedik mi’ diyorlar. Gerek İzak Hertzog’un gerek Naftali Bennett’in Erdoğan ile yaptıkları telefon görüşmesinde, bu diyalogun devam etmesi gerektiğini, karşılıklı görüşmelerle daha rahat bir bağlantının kurulması gerektiğini konuşmuşlar. İsrail basınında yer aldı. niçinse Türk basınında bu çeşit şeyler biraz daha az yer alıyor. İç siyaset ziyanı olabilir diye herkes temkinli yazıyor. 2010’da Mavi Marmara olayında İsrail’de 630 kişi tutuklanmıştı. Mavi Marmara yolcularının tamamı Beerşeba’daki hapishaneye kondu. Beni de sabah sorgulamada tercümanlık yapmam için hapishaneye çağırdılar. 3 saat bekledim, bana ‘Geri dönebilirsiniz’ dediler. Hür bırakılmışlar. Beşerler sorgulanmadan Dışişleri bakanlığı karar vermiş. Türkiye ile alakaları bozmak istemiyoruz dediler. 630 kişi devlet sonucuyla hür bırakılmış oldu. İsrail 630 kişiyi mahpusta tutsaydı, bağlantılar epeyce daha rahatsız edici düzeylere ulaşırdı. Şu anda da güzel bir düzeyde değil lakin bir daha de kurtarılır yanı var demek ki…”
‘Türkiye, Filistinlilerin halklarını korumak istiyorsa İsrail ile yeterli geçinmesi lazım’
İsrail ile Türkiye içinde bir sorun olmadığını savunan Sadi, Türkiye’de yaşayan Musevilerin en büyük köprü olduğunu söz etti. Her iki ülke kültürlerindeki benzerliklere dikkat çeken Sadi Türkiye’nin, Filistinlilerin halklarını korumak istiyorsa İsrail ile güzel geçinmesi gerektiği görüşünü lisana getirdi:
“İsrail ile Türkiye içinde aslında hiç bir badire yok. Petrol arama yahut doğal gaz mevzuları Türkiye ile ilgili şeyler değil. Türkiye, Yunanistan ile kapışmak yahut kendi iç siyasetinde kullanmak için herkesle ‘delikanlıyım, yaparım’ havasında. Fakat karşı karşıya geldiklerinde herkes fazlaca düzgün konuşuyor. Onlar Türk halkı için yapılmış yayınlardı, itimat etmemek lazım. İsrail devleti çabucak hemen ortada yokken bile Türk Musevileri 530 yıldır Türkiye’de yaşıyor. Bu en değerli köprülerden bir adedidir. Bu alakalarda hiç bir kimsenin bir kahrı yok. Varlık vergisi üzere şeyler var. Lakin Türk Musevileri bunu kullanmamayı tercih ettiler. Yaşamayı seçtiler. Varlıkla ilgili konularda bir tek son hafta Kulüp dizisinde kullanıldı. Bu bir güzellikti. Onun ötesinde ortada bir şey yok. Bundan daha sonra da olmayacak. Zira aşağı üst fazlaca emsal kültürlerde iki milletiz. Yemeklerimiz, içkilerimiz epey emsal. İsrail’de de Türkiye’de de rakı içiliyor. Müzik birebir aynı. Kıyafetler misal. Ne alıp veremediğimiz var ki hengame edeceğiz. Filistinliler için mi? İki komşu üçüncü komşu için arbede ediyoruz. Türkiye, Filistinlilerin halklarını korumak istiyorsa İsrail ile düzgün geçinmesi lazım. Yoksa uzaktan söyleyerek kimse kimsenin lafını dinlemeyecek. Lakin el birliğiyle düzeltelim dense buradakiler de yapmaya hazır aslında.”