Rus-Türk Toplum Forumu’nun Rus Genel Sekreteri, Siyasi Araştırmalar Enstitüsü Lideri Sergey Markov, Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın Rusya ile Ukrayna içinde arabuluculuk yapma teklifini yorumladı
Sputnik’e konuşan Markov, “Erdoğan’ın bu teşebbüsleri iki düzlemde ilerliyor. Biri onun için çok olumlu, başkasında olumsuz. Olumlu, zira bu sıcak bir mevzu ve bu husus yardımıyla kendi reklamını yapıyor. Bu epey avantajlı ve gerçek bir pozisyon. Siyasetçiler anı yakalamayı bilmeli, tıpkı gemilerin ve yelkenlerin rüzgarı yakalayabildiği üzere. Tam da bu biçimde mevzular sıkça büyük siyasi ün getiriyor ve bir aktiflik duygusu yaratmanıza müsaade veriyor. Bu açıdan, bu biçimde bir teşebbüsü anlayışla karşılayabiliyor. Fakat bunun farklı bir tarafı de var. Rusya’da, Erdoğan’ın bu açıklamalarına en hayli alkış tutan Türkiye’nin düşmanları. Zira Rus toplumu bu açıklamaları Rusya’ya hasımca buluyor. Zira Erdoğan, bu açıklamalarıyla Rusya ve Ukrayna içinde çatışma olduğunu saptıyor. halbuki Rusya idaresi ve Rus toplumunun büyük kısmı, Rusya ve Ukrayna içinde çatışmanın olmadığı görüşünde. Yalnızca Ukrayna’yı işgal eden ve orada anti-Rusya projesini oluşturan ABD ile Rusya içinde çatışma var” dedi.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, Ukraynalı mevkidaşı Vladimir Zelenskiy’le görüşmek istemediğini ve bunun bir dizi sebebinin olduğunu kaydeden Markov, bu hususla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Vladimir Putin, Zelenskiy’le niye görüşmek istemediğini birkaç kere anlattı. Öncelikle Zelenskiy bağımsız bir devlet lideri değil. Amerikalılar ona ne derse onu yapıyor. bu biçimde bir durumda Zelenskiy ile muahedenin ne manası var? İkincisi, Putin ve Zelenskiy, 2019 Aralık ayında Paris’te, Normandiya Dörtlüsü formatında bir ortaya gelmişlerdi. toplantıda kimi kararlar alınmıştı. Lakin Zelenskiy, bu kararlar doğrultusunda hiç bir adım atmadı. hiç bir taahhüdü yerine getirmediyse tekrar görüşmenin ne manası var, ne hususta anlaşacaklar? Üçüncüsü, Zelenskiy, Donbass’taki savaş sıkıntısını görüşmek istiyor. Fakat Putin, Rusya’nın Donbass’ta Ukrayna’yla savaşmadığını net ve açık biçimde söylemiş oldu. Ukrayna, Donbass’ta Donbass halkıyla, Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti ile savaşıyor. bu biçimdeyse lütfen oraya gidin ve onlarla görüşün. Dördüncüsü, Zelenskiy Kırım konusunu masaya yatırmak istiyor. Putin, Kırım meselesinin artık kapalı olduğunu ve bu mevzuyu tartışmaya gerek olmadığını tekraren lisana getirdi.”
Erdoğan’ın Rusya-Ukrayna münasebetleri bağlamında değil, Kiev’i nihayet Donetsk ve Lugansk’la müzakere masasına oturtma bağlamında gayretlerini harcanması gerektiğini vurgulayan Markov, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Erdoğan, Zelenskiy ve Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetleri içinde arabuluculuk yapsa bu, Rusya’da olumlu karşılanır. Ayrıyeten Rusya ve ABD içinde arabulucu olsa bu da teoride Moskova tarafınca olumlu karşılanır. Lakin bilindiği üzere, Rusya ve ABD aslına bakarsan halihazırda arabulucular olmadan görüşüyor. Bu yüzden Erdoğan, Putin-Zelenskiy görüşmeleri yerine Zelenskiy’in (Donetsk lideri) Puşilin ve (Lugansk lideri) Paseçnik ile görüşmeleri organize etmesi gerekiyor.”
Görüşmelerin lakin Ukrayna idaresinin duruşunu esaslı halde değiştirmesi durumunda sonuç verebileceğini kaydeden Markov, bu hususta şu yorumda bulundu:
“Moskova-Kiev görüşmeleri lakin durumun büsbütün değişmesi şartıyla mümkün olur. Putin, Zelenskiy’e kendi gündemini teklif etmişti. Bu gündem, Rusya ve Ukrayna içindeki ekonomik münasebetlerin güzelleştirilmesini, iki ülke vatandaşlarının hareketine getirilen kısıtlamaların kaldırılmasını, Ukrayna’da Rusya’ya uygulanan kısıtlamanın kaldırılmasını, Ukrayna’ya şu anda bulunduğu krizden çıkabilmesi için yardımın sağlanmasını içeriyordu. Ancak Zelenskiy bu mevzuları görüşmek istemiyor. Zira Washington buna müsaade vermiyor. Erdoğan, Washington’un buyruklarını alt edip Zelenskiy’i gerçek gündemi görüşmek için masaya oturtabilse bu olumlu karşılanır ve sonuç verir. tıpkı vakitte Rusya idaresi Türkiye’yi, başka mevzuların yanı sıra, Kiev rejimine taarruz silahlarını tedarik etme konusunda kendini tutması gereken dost bir ülke olarak görüyor.”
Sputnik’e konuşan Markov, “Erdoğan’ın bu teşebbüsleri iki düzlemde ilerliyor. Biri onun için çok olumlu, başkasında olumsuz. Olumlu, zira bu sıcak bir mevzu ve bu husus yardımıyla kendi reklamını yapıyor. Bu epey avantajlı ve gerçek bir pozisyon. Siyasetçiler anı yakalamayı bilmeli, tıpkı gemilerin ve yelkenlerin rüzgarı yakalayabildiği üzere. Tam da bu biçimde mevzular sıkça büyük siyasi ün getiriyor ve bir aktiflik duygusu yaratmanıza müsaade veriyor. Bu açıdan, bu biçimde bir teşebbüsü anlayışla karşılayabiliyor. Fakat bunun farklı bir tarafı de var. Rusya’da, Erdoğan’ın bu açıklamalarına en hayli alkış tutan Türkiye’nin düşmanları. Zira Rus toplumu bu açıklamaları Rusya’ya hasımca buluyor. Zira Erdoğan, bu açıklamalarıyla Rusya ve Ukrayna içinde çatışma olduğunu saptıyor. halbuki Rusya idaresi ve Rus toplumunun büyük kısmı, Rusya ve Ukrayna içinde çatışmanın olmadığı görüşünde. Yalnızca Ukrayna’yı işgal eden ve orada anti-Rusya projesini oluşturan ABD ile Rusya içinde çatışma var” dedi.
Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin’in, Ukraynalı mevkidaşı Vladimir Zelenskiy’le görüşmek istemediğini ve bunun bir dizi sebebinin olduğunu kaydeden Markov, bu hususla ilgili şu değerlendirmede bulundu:
“Vladimir Putin, Zelenskiy’le niye görüşmek istemediğini birkaç kere anlattı. Öncelikle Zelenskiy bağımsız bir devlet lideri değil. Amerikalılar ona ne derse onu yapıyor. bu biçimde bir durumda Zelenskiy ile muahedenin ne manası var? İkincisi, Putin ve Zelenskiy, 2019 Aralık ayında Paris’te, Normandiya Dörtlüsü formatında bir ortaya gelmişlerdi. toplantıda kimi kararlar alınmıştı. Lakin Zelenskiy, bu kararlar doğrultusunda hiç bir adım atmadı. hiç bir taahhüdü yerine getirmediyse tekrar görüşmenin ne manası var, ne hususta anlaşacaklar? Üçüncüsü, Zelenskiy, Donbass’taki savaş sıkıntısını görüşmek istiyor. Fakat Putin, Rusya’nın Donbass’ta Ukrayna’yla savaşmadığını net ve açık biçimde söylemiş oldu. Ukrayna, Donbass’ta Donbass halkıyla, Donetsk Halk Cumhuriyeti ve Lugansk Halk Cumhuriyeti ile savaşıyor. bu biçimdeyse lütfen oraya gidin ve onlarla görüşün. Dördüncüsü, Zelenskiy Kırım konusunu masaya yatırmak istiyor. Putin, Kırım meselesinin artık kapalı olduğunu ve bu mevzuyu tartışmaya gerek olmadığını tekraren lisana getirdi.”
Erdoğan’ın Rusya-Ukrayna münasebetleri bağlamında değil, Kiev’i nihayet Donetsk ve Lugansk’la müzakere masasına oturtma bağlamında gayretlerini harcanması gerektiğini vurgulayan Markov, kelamlarını şöyleki sürdürdü:
“Erdoğan, Zelenskiy ve Donetsk ve Lugansk halk cumhuriyetleri içinde arabuluculuk yapsa bu, Rusya’da olumlu karşılanır. Ayrıyeten Rusya ve ABD içinde arabulucu olsa bu da teoride Moskova tarafınca olumlu karşılanır. Lakin bilindiği üzere, Rusya ve ABD aslına bakarsan halihazırda arabulucular olmadan görüşüyor. Bu yüzden Erdoğan, Putin-Zelenskiy görüşmeleri yerine Zelenskiy’in (Donetsk lideri) Puşilin ve (Lugansk lideri) Paseçnik ile görüşmeleri organize etmesi gerekiyor.”
Görüşmelerin lakin Ukrayna idaresinin duruşunu esaslı halde değiştirmesi durumunda sonuç verebileceğini kaydeden Markov, bu hususta şu yorumda bulundu:
“Moskova-Kiev görüşmeleri lakin durumun büsbütün değişmesi şartıyla mümkün olur. Putin, Zelenskiy’e kendi gündemini teklif etmişti. Bu gündem, Rusya ve Ukrayna içindeki ekonomik münasebetlerin güzelleştirilmesini, iki ülke vatandaşlarının hareketine getirilen kısıtlamaların kaldırılmasını, Ukrayna’da Rusya’ya uygulanan kısıtlamanın kaldırılmasını, Ukrayna’ya şu anda bulunduğu krizden çıkabilmesi için yardımın sağlanmasını içeriyordu. Ancak Zelenskiy bu mevzuları görüşmek istemiyor. Zira Washington buna müsaade vermiyor. Erdoğan, Washington’un buyruklarını alt edip Zelenskiy’i gerçek gündemi görüşmek için masaya oturtabilse bu olumlu karşılanır ve sonuç verir. tıpkı vakitte Rusya idaresi Türkiye’yi, başka mevzuların yanı sıra, Kiev rejimine taarruz silahlarını tedarik etme konusunda kendini tutması gereken dost bir ülke olarak görüyor.”