ABD öncülüğündeki NATO’nun 2011’deki müdahalesinin akabinde süratle devlet olma halini yitirerek ikiye hatta üçe bölünen Libya‘yı birleştirmesi umulan 24 Aralık seçimleri gerçekleştirilemedi.
Berlin konferansları sürecinde ilan edilen ateşkes ve BM sponsorluğundaki geçiş hükümeti süreci bir kere daha sonuçsuz kalırken, başkanlık ve parlamento seçimleri için bir aylık erteleme sonucu çıkmış görünüyor. Lakin seçimlerin 24 Ocak’ta düzenlenip düzenlenmeyeceği de tartışmalı.
Libya’daki gelişmeleri Kozmik Gazetesi muharrirı İkram Levent ile konuştuk.
‘Libya’da yol haritasının temel kuralları gerçekleştirilmedi’
Armağan Levent’e nazaran aslına bakarsan bölünmüş bir ülke haline getirilen Libya’da ateşkes sürecinde nispeten sağlanan uzlaşmanın yapaylığı oluşan ortamda tesirli oldu. Berlin’de başlatılan süreçte bir yol haritası üzerinde uzlaşıldığını anımsatan Levent, ateşkesin petrol çıkarları üzerinden bastıran ülkeler yardımıyla kotarıldığını lakin sürecin dış aktörlerin farklı konumları ve iç güçlerin siyasi kapışmaları eşliğinde gerçek bir sonuç vermediğini lisana getirdi:
“Libya aslına bakarsanız bölünmüş bir ülke. Ateşkes süreciyle siyasi açıdan nispetilk evvelki senelera göre sağlanan uzlaşma süreci için yapay denilebilir. aslına bakarsanız BM’nin ‘ittirmesiyle’ sağlamıştı. Siyasi açıdan Berlin’de başladı, Cenevre’de savaşan tarafların görüşmelerine dönüştü. Yeterli makûs bir yol haritası üzerinde uzlaşılan bir sonuç çıktı. BM arabuluculuğunda uygulanması gereken yol haritası Libya’da ateşkesi sağlamıştı. Libya’da niye birleşme sağlanamıyor sorusunun karşılıklarından biri; Libya’da çıkarı olan bilhassa petrol nakliyatı üzere konularda istikrarın sağlanmasını gerekli nazarann ülkelerin çıkarları öncelikliydi. Tarafların ‘Yeterince kan döküldü, ülke harap oldu, buna son vermemiz gerek’ halinde hazırladıkları bir müddetç değildi. Libya, Arap ayaklanması başladığı günden itibaren Fransa’sından İtalya’sına, Türkiye’den Suudi Arabistan’a kadar bir sürü ülkenin askeri ve siyasi açıdan destekledikleri kümeler üzerinden etkin olarak var oldukları bir ülke. ötürüsıyla alanda çatışmalar eşliğinde memleketler arası seviyede de ülkeler ortası çıkar çatışmaları devam ediyordu. Libya’ya dahil olan ülkeler ortalarında anlaşmamış üzere görünüyorlar. Türkiye, Rusya, hatta öteki tarafların da milis güçleri var. Bunların Libya’dan çekilmesi şu ana kadar sağlanamadı. Kaldı ki o yol haritasının temel koşullarından biri buydu. Bu kadar fazlaca bölünmüşlük olduğunda 1 yıl öncesinin savaş kumandanları, siyasi başkanları Libya ortasındaki dayanaklarını pekiştirmekle yetinmediler bir de diplomatik açıdan biroldukca ülkenin dayanağını aldılar. Üstte Libya’ya müdahil olan ülkeler içinde uğraş devam ederken, aşağıda alanda da devam ediyor. Ne taraf olan ülkeler ne de savaş devrinde öne çıkmış siyasi ve askeri figürler ellerindeki gücü bırakmak niyetinde değiller.”
‘Dibeybe üzere tartışmalı isimler Kaddafi’ye verilen dayanakta etkili’
Kaddafi’nin devrilirken bile takviyesinin eksik olmadığını, lakin devir itirabarıyla seslerini duyuramadıklarını anımsatan Levent, daha sonraki çatışmalı süreçteki isimlerin bu sefer oğul Seyfülislam Kaddafi‘ye dayanağın artışında tesirli olduğu görüşünde. Levent, geçiş hükümeti başbakanı ve seçimlerde tartışmalı halde aday olan Dibeybe hakkında yolsuzluktan, oy satın almaya ve kamu fonları üzerinden reklam yapmaya uzanan argümanlara atıf yaptı:
“Muammer Kaddafi’nin de Libya ortasında bir takviyesi vardı. Yakalandığı devirde de o denli. Rüzgar farklı istikametten esiyordu, Kaddafi destekçileri örgütlü bir biçimde ‘Biz de varız’ formunda seslerini duyuramadılar. Ateşkes devrinin altını kazıdığınızda çatışma devrinin savaş kumandanları, siyasi figürleri öne çıkıyor. Sandık kurulup seçim yapılsaydı bile savaş periyodunda gördükleri isimler ön plana çıkacaktı. ötürüsıyla Libyalıların Hafter, Dibeybe üzere bireylere yönelik önemli reaksiyonları de ortaya çıktı. Kaddafi’yi destekleyen kesitin az da olsa büyümesini sağlayan faktörlerden biri bu. Dibeybe’nin geçiş hükümetinin başbakanı olarak seçilmesi basamağında da milletlerarası basına bile yansıyan 50 bin dolarlara delege satın aldığı üzere skandallar oldu. Dibeybe’nin 11 aylık idare sürecinden kamu kaynakları üzerinden kendine kamuoyu oluşturma durumu var. Örneğin, Libya’da savaş tahribatından kaynaklanan konut eksikliği var. Devlet bütçesinden toplu konut yapılması için parlamentodan onay alıyor ve reklamı, halka tanıtımı Dibeybe’nin şahsi tanıtımı üzere lanse ediliyor. Libya ortasında daima lisana getirilen bir şey daha var. Dibeybe’nin kendi de ailesi de iş dünyasından. Savaş devrinde karşı oldukları kesitlerin ateşkes sürecinde önüne taş koymak, kanunları kullanarak işlerine mani olmak üzere teşebbüslerde bulunduğuna dair argümanlar var. Seyfülislam’dan yalnızca Amerikalılar değil Hafter de epeyce rahatsız. Seyfülislam’ın seçimlere katılması için mahkemede duruşma devam ederken Hafter yanlısı silahlı kümelerin mahkemenin etrafını sardığını da biliyoruz. Bu niçinle Seyfülislam’ın kendi takviyesi haricinde Hafter karşıları da ona takviye veriyor”
‘Eller tetikte fakat petrol sevkiyatı ve sığınmacı akını riskiyle memleketler arası toplum çatışmayı bastırmaya çalışacaktır’
Libya’da ateşkesten bütün tarafların eksiklerini kapatmak için yararlandığını ve ellerinin tetikte olduğunu belirten Levent, petrol sevkıyatı ve muhtemel sığınmacı akınını tetikleme riskinin milletlerarası toplumu sıcak çatışmayı bastırmak üzere seferber edeceği görüşünde. Lakin Levent, Libya’da ateşkes getirilse bile bir daha devletleşmenin hayli sıkıntı olacağına dikkat çekti:
“Libya ortasındaki kaidelere bakıldığında her an bir çatışma patlayabilir, zira ateşkes devrinde bile milis kümeler dağılmadı, her insanın eli tetikte, herkes daha bir örgütlendi, eksiğini kapattı. Ancak Libya beraberinde memleketler arası toplum açısından epey değerli bir ülke. Zira petrol zengini. Petrol sevkiyatının aksaması fiyat artışları dahil bir fazlaca sonuçlar doğruyor. Çatışmalar patlarsa önemli bir mülteci akını kelam konusu olabilir. Libya neredeyse Akdeniz’in kapısı. Akdeniz’de bir güç çabası devam ederken daima silahların patlaması hiç bir ülkenin işine gelmeyecektir. Bu niçinle Mısır üzere Libya’ya komşu ülkelerden başlayarak Türkiye dahil memleketler arası toplum Libya’da ateşkesin bozulmasına sebep olacak, hele hele sıcak çatışmanın başlamasına niye olacak teşebbüsleri mümkün olduğunca bastırmaya çalışacaktır. Lakin bu Libya’ya barışı getirir, bir devletleşme, devlet kurumlarının tek çatı altında toplanması üzere süreçleri birlikteinde getirmez. Libya o noktadan epeyce uzakta.”
‘Türkiye hariç bütün ülkeler konumlarını yeniledi, geç kalan Türkiye artık koşullarla karşı karşıya’
Türkiye’nin Libya ataklarını 3 periyoda ayıran İkram Levent, askeri ve siyasi tartısını koyduğu çatışma devrinin akabinde 2. periyotta başka aktörlerin siyasetlerini güncelleyerek tüm taraflarla irtibat kurduğunu lakin Ankara’nın ‘Oyun kuramam ancak oyun bozarım’ yaklaşımı yürüttüğünü söylemiş oldu. Levent’e nazaran üçüncü devir Ankara’nın Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır’la alakaları düzeltme atılımıyla gelse de bu ülkelerin yabancı savaşçıların çekilmesi koşulunu koşuyor, bu yüzden askeri açıdan profilin düşürülmesi kural:
“Türkiye’nin Libya ataklarını, Libya alanına yansımaları açısından devirlere ayırmak gerekiyor. Türkiye, Libya’ya askeri ve siyasi açıdan tam manasıyla yüklendiği devirde bütün ülkeler üç aşağı beş üst ya siyasi ya askeri açıdan Libya alanında varlardı. BAE, Rusya ve biroldukca ülkenin önemli maddi kaynaklar aktardığını biliyoruz. Türkiye’nin Libya siyasetindeki ikinci devirdeyse öteki ülkeler siyasetlerini güncellediler, zira Libya’daki petrol sevkiyatı önemli tehlikeye girmeye başlamıştı, vanalar kapanıyordu. Libya’daki kriz hali radikal örgütlerin yükselmesiyle Mısır başta olmak üzere bölge ülkelerini etkilemeye başlamıştı. Avrupa’nın ödünün patladığı mülteci akınlarının arkası gerisi kesilmiyordu. Türkiye hariç bütün ülkeler konumlarını yenilemeye başladılar. Askeri vekalet savaşını siyasi süreçle gayrete dönüştürmeye başladılar. Aslında benzerini Suriye’de gördük. Türkiye’nin o devirde ‘Hayır ben burada askeri olarak vardım. Tıpkı biçimde devam edeceğim’ veyahut, ‘Bir oyun kuramam lakin tahminen oyunu bozarım’ halinde bir yaklaşımı kelam konusuydu. Bunu da Türkiye, Trablus hükümetiyle gerçekleştirmeye çalıştı. Lakin öbür ülkeler durumlarını yeniledikleri için Trablus hükümeti Sarraj üzere isimler önemsizleşmeye başladı. Türkiye öbür aktörlere sert cephe aldığı için yeni ortaya çıkan aktörlerle yakınlaşması epeyce süratli gerçekleşmedi. örneğin Fethi Başağa karakterini Türk kamuoyu yakından bilir. Lakin hem de Başağa’nın Fransa ile de yakın alakaları olduğu ne yazık ki bizim kamuoyuna aktarılmıyor. 3. periyot ise Türkiye’nin BAE ile başlayan bölge ülkeleriyle krizleri çözmeye niyetli olduğunu belirttiği periyot olarak tanımlayabiliriz. BAE, Mısır dahil bölgedeki ağır toplar, hatta Arap Ligi’nin de bir açıklaması var, Türkiye’nin Libya ve Suriye’deki milisleri çekmesini koşul koşuyor. Türkiye’nin askeri açıdan profil düşürmesi artık kural. Bunu da Türk kamuoyuna ‘Biz yenildik’ diye görünmemesi için muhtemelen yavaş yavaş gerçekleştirecektir diye düşünüyorum.”
‘Ankara deniz yetki alanları muahedesini yeniletebilir mi, bilmiyoruz’
Levent, gelinen noktada Ankara’nın yalnızca Trablus hükümetiyle yaptığı deniz yetki alanları mutabakatının yeniletilebilmesinin kuvvetliğüne dikkat çekerken, öbür ülkelerle krizlerini çözmesinin kazanımlarını artıracağı değerlendirmesini yaptı:
“Libya’da öteki ülkelerin biraz daha avantajlı olduğunu düşünüyorum. Türkiye, Trablus hükümetiyle yaptığı ve meşruiyeti hala tartışmalı deniz yetki alanı muahedeleri yeniletebilir mi, bilmiyoruz. Fransa, Suudi Arabistan, Mısır Libya siyasetinde daha baskın görünüyorlar. Türkiye’nin bu ülkelerle krizlerini mümkün olduğunca azaltması, Libya alanında kazanımlarını artıracaktır.”
Berlin konferansları sürecinde ilan edilen ateşkes ve BM sponsorluğundaki geçiş hükümeti süreci bir kere daha sonuçsuz kalırken, başkanlık ve parlamento seçimleri için bir aylık erteleme sonucu çıkmış görünüyor. Lakin seçimlerin 24 Ocak’ta düzenlenip düzenlenmeyeceği de tartışmalı.
Libya’daki gelişmeleri Kozmik Gazetesi muharrirı İkram Levent ile konuştuk.
‘Libya’da yol haritasının temel kuralları gerçekleştirilmedi’
Armağan Levent’e nazaran aslına bakarsan bölünmüş bir ülke haline getirilen Libya’da ateşkes sürecinde nispeten sağlanan uzlaşmanın yapaylığı oluşan ortamda tesirli oldu. Berlin’de başlatılan süreçte bir yol haritası üzerinde uzlaşıldığını anımsatan Levent, ateşkesin petrol çıkarları üzerinden bastıran ülkeler yardımıyla kotarıldığını lakin sürecin dış aktörlerin farklı konumları ve iç güçlerin siyasi kapışmaları eşliğinde gerçek bir sonuç vermediğini lisana getirdi:
“Libya aslına bakarsanız bölünmüş bir ülke. Ateşkes süreciyle siyasi açıdan nispetilk evvelki senelera göre sağlanan uzlaşma süreci için yapay denilebilir. aslına bakarsanız BM’nin ‘ittirmesiyle’ sağlamıştı. Siyasi açıdan Berlin’de başladı, Cenevre’de savaşan tarafların görüşmelerine dönüştü. Yeterli makûs bir yol haritası üzerinde uzlaşılan bir sonuç çıktı. BM arabuluculuğunda uygulanması gereken yol haritası Libya’da ateşkesi sağlamıştı. Libya’da niye birleşme sağlanamıyor sorusunun karşılıklarından biri; Libya’da çıkarı olan bilhassa petrol nakliyatı üzere konularda istikrarın sağlanmasını gerekli nazarann ülkelerin çıkarları öncelikliydi. Tarafların ‘Yeterince kan döküldü, ülke harap oldu, buna son vermemiz gerek’ halinde hazırladıkları bir müddetç değildi. Libya, Arap ayaklanması başladığı günden itibaren Fransa’sından İtalya’sına, Türkiye’den Suudi Arabistan’a kadar bir sürü ülkenin askeri ve siyasi açıdan destekledikleri kümeler üzerinden etkin olarak var oldukları bir ülke. ötürüsıyla alanda çatışmalar eşliğinde memleketler arası seviyede de ülkeler ortası çıkar çatışmaları devam ediyordu. Libya’ya dahil olan ülkeler ortalarında anlaşmamış üzere görünüyorlar. Türkiye, Rusya, hatta öteki tarafların da milis güçleri var. Bunların Libya’dan çekilmesi şu ana kadar sağlanamadı. Kaldı ki o yol haritasının temel koşullarından biri buydu. Bu kadar fazlaca bölünmüşlük olduğunda 1 yıl öncesinin savaş kumandanları, siyasi başkanları Libya ortasındaki dayanaklarını pekiştirmekle yetinmediler bir de diplomatik açıdan biroldukca ülkenin dayanağını aldılar. Üstte Libya’ya müdahil olan ülkeler içinde uğraş devam ederken, aşağıda alanda da devam ediyor. Ne taraf olan ülkeler ne de savaş devrinde öne çıkmış siyasi ve askeri figürler ellerindeki gücü bırakmak niyetinde değiller.”
‘Dibeybe üzere tartışmalı isimler Kaddafi’ye verilen dayanakta etkili’
Kaddafi’nin devrilirken bile takviyesinin eksik olmadığını, lakin devir itirabarıyla seslerini duyuramadıklarını anımsatan Levent, daha sonraki çatışmalı süreçteki isimlerin bu sefer oğul Seyfülislam Kaddafi‘ye dayanağın artışında tesirli olduğu görüşünde. Levent, geçiş hükümeti başbakanı ve seçimlerde tartışmalı halde aday olan Dibeybe hakkında yolsuzluktan, oy satın almaya ve kamu fonları üzerinden reklam yapmaya uzanan argümanlara atıf yaptı:
“Muammer Kaddafi’nin de Libya ortasında bir takviyesi vardı. Yakalandığı devirde de o denli. Rüzgar farklı istikametten esiyordu, Kaddafi destekçileri örgütlü bir biçimde ‘Biz de varız’ formunda seslerini duyuramadılar. Ateşkes devrinin altını kazıdığınızda çatışma devrinin savaş kumandanları, siyasi figürleri öne çıkıyor. Sandık kurulup seçim yapılsaydı bile savaş periyodunda gördükleri isimler ön plana çıkacaktı. ötürüsıyla Libyalıların Hafter, Dibeybe üzere bireylere yönelik önemli reaksiyonları de ortaya çıktı. Kaddafi’yi destekleyen kesitin az da olsa büyümesini sağlayan faktörlerden biri bu. Dibeybe’nin geçiş hükümetinin başbakanı olarak seçilmesi basamağında da milletlerarası basına bile yansıyan 50 bin dolarlara delege satın aldığı üzere skandallar oldu. Dibeybe’nin 11 aylık idare sürecinden kamu kaynakları üzerinden kendine kamuoyu oluşturma durumu var. Örneğin, Libya’da savaş tahribatından kaynaklanan konut eksikliği var. Devlet bütçesinden toplu konut yapılması için parlamentodan onay alıyor ve reklamı, halka tanıtımı Dibeybe’nin şahsi tanıtımı üzere lanse ediliyor. Libya ortasında daima lisana getirilen bir şey daha var. Dibeybe’nin kendi de ailesi de iş dünyasından. Savaş devrinde karşı oldukları kesitlerin ateşkes sürecinde önüne taş koymak, kanunları kullanarak işlerine mani olmak üzere teşebbüslerde bulunduğuna dair argümanlar var. Seyfülislam’dan yalnızca Amerikalılar değil Hafter de epeyce rahatsız. Seyfülislam’ın seçimlere katılması için mahkemede duruşma devam ederken Hafter yanlısı silahlı kümelerin mahkemenin etrafını sardığını da biliyoruz. Bu niçinle Seyfülislam’ın kendi takviyesi haricinde Hafter karşıları da ona takviye veriyor”
‘Eller tetikte fakat petrol sevkiyatı ve sığınmacı akını riskiyle memleketler arası toplum çatışmayı bastırmaya çalışacaktır’
Libya’da ateşkesten bütün tarafların eksiklerini kapatmak için yararlandığını ve ellerinin tetikte olduğunu belirten Levent, petrol sevkıyatı ve muhtemel sığınmacı akınını tetikleme riskinin milletlerarası toplumu sıcak çatışmayı bastırmak üzere seferber edeceği görüşünde. Lakin Levent, Libya’da ateşkes getirilse bile bir daha devletleşmenin hayli sıkıntı olacağına dikkat çekti:
“Libya ortasındaki kaidelere bakıldığında her an bir çatışma patlayabilir, zira ateşkes devrinde bile milis kümeler dağılmadı, her insanın eli tetikte, herkes daha bir örgütlendi, eksiğini kapattı. Ancak Libya beraberinde memleketler arası toplum açısından epey değerli bir ülke. Zira petrol zengini. Petrol sevkiyatının aksaması fiyat artışları dahil bir fazlaca sonuçlar doğruyor. Çatışmalar patlarsa önemli bir mülteci akını kelam konusu olabilir. Libya neredeyse Akdeniz’in kapısı. Akdeniz’de bir güç çabası devam ederken daima silahların patlaması hiç bir ülkenin işine gelmeyecektir. Bu niçinle Mısır üzere Libya’ya komşu ülkelerden başlayarak Türkiye dahil memleketler arası toplum Libya’da ateşkesin bozulmasına sebep olacak, hele hele sıcak çatışmanın başlamasına niye olacak teşebbüsleri mümkün olduğunca bastırmaya çalışacaktır. Lakin bu Libya’ya barışı getirir, bir devletleşme, devlet kurumlarının tek çatı altında toplanması üzere süreçleri birlikteinde getirmez. Libya o noktadan epeyce uzakta.”
‘Türkiye hariç bütün ülkeler konumlarını yeniledi, geç kalan Türkiye artık koşullarla karşı karşıya’
Türkiye’nin Libya ataklarını 3 periyoda ayıran İkram Levent, askeri ve siyasi tartısını koyduğu çatışma devrinin akabinde 2. periyotta başka aktörlerin siyasetlerini güncelleyerek tüm taraflarla irtibat kurduğunu lakin Ankara’nın ‘Oyun kuramam ancak oyun bozarım’ yaklaşımı yürüttüğünü söylemiş oldu. Levent’e nazaran üçüncü devir Ankara’nın Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) ve Mısır’la alakaları düzeltme atılımıyla gelse de bu ülkelerin yabancı savaşçıların çekilmesi koşulunu koşuyor, bu yüzden askeri açıdan profilin düşürülmesi kural:
“Türkiye’nin Libya ataklarını, Libya alanına yansımaları açısından devirlere ayırmak gerekiyor. Türkiye, Libya’ya askeri ve siyasi açıdan tam manasıyla yüklendiği devirde bütün ülkeler üç aşağı beş üst ya siyasi ya askeri açıdan Libya alanında varlardı. BAE, Rusya ve biroldukca ülkenin önemli maddi kaynaklar aktardığını biliyoruz. Türkiye’nin Libya siyasetindeki ikinci devirdeyse öteki ülkeler siyasetlerini güncellediler, zira Libya’daki petrol sevkiyatı önemli tehlikeye girmeye başlamıştı, vanalar kapanıyordu. Libya’daki kriz hali radikal örgütlerin yükselmesiyle Mısır başta olmak üzere bölge ülkelerini etkilemeye başlamıştı. Avrupa’nın ödünün patladığı mülteci akınlarının arkası gerisi kesilmiyordu. Türkiye hariç bütün ülkeler konumlarını yenilemeye başladılar. Askeri vekalet savaşını siyasi süreçle gayrete dönüştürmeye başladılar. Aslında benzerini Suriye’de gördük. Türkiye’nin o devirde ‘Hayır ben burada askeri olarak vardım. Tıpkı biçimde devam edeceğim’ veyahut, ‘Bir oyun kuramam lakin tahminen oyunu bozarım’ halinde bir yaklaşımı kelam konusuydu. Bunu da Türkiye, Trablus hükümetiyle gerçekleştirmeye çalıştı. Lakin öbür ülkeler durumlarını yeniledikleri için Trablus hükümeti Sarraj üzere isimler önemsizleşmeye başladı. Türkiye öbür aktörlere sert cephe aldığı için yeni ortaya çıkan aktörlerle yakınlaşması epeyce süratli gerçekleşmedi. örneğin Fethi Başağa karakterini Türk kamuoyu yakından bilir. Lakin hem de Başağa’nın Fransa ile de yakın alakaları olduğu ne yazık ki bizim kamuoyuna aktarılmıyor. 3. periyot ise Türkiye’nin BAE ile başlayan bölge ülkeleriyle krizleri çözmeye niyetli olduğunu belirttiği periyot olarak tanımlayabiliriz. BAE, Mısır dahil bölgedeki ağır toplar, hatta Arap Ligi’nin de bir açıklaması var, Türkiye’nin Libya ve Suriye’deki milisleri çekmesini koşul koşuyor. Türkiye’nin askeri açıdan profil düşürmesi artık kural. Bunu da Türk kamuoyuna ‘Biz yenildik’ diye görünmemesi için muhtemelen yavaş yavaş gerçekleştirecektir diye düşünüyorum.”
‘Ankara deniz yetki alanları muahedesini yeniletebilir mi, bilmiyoruz’
Levent, gelinen noktada Ankara’nın yalnızca Trablus hükümetiyle yaptığı deniz yetki alanları mutabakatının yeniletilebilmesinin kuvvetliğüne dikkat çekerken, öbür ülkelerle krizlerini çözmesinin kazanımlarını artıracağı değerlendirmesini yaptı:
“Libya’da öteki ülkelerin biraz daha avantajlı olduğunu düşünüyorum. Türkiye, Trablus hükümetiyle yaptığı ve meşruiyeti hala tartışmalı deniz yetki alanı muahedeleri yeniletebilir mi, bilmiyoruz. Fransa, Suudi Arabistan, Mısır Libya siyasetinde daha baskın görünüyorlar. Türkiye’nin bu ülkelerle krizlerini mümkün olduğunca azaltması, Libya alanında kazanımlarını artıracaktır.”