Türkiye ile Yunanistan içinde Doğu Akdeniz ve Ege Denizi’ndeki gerginlik devam etse de, bir diyalog kanalı kurulmuş durumda. Askıya alınan istikşafi görüşmeler 5 yılın akabinde 2020 yılında tekrar başlamış ve iki ülkenin dışişleri bakanları karşılıklı ziyaretlerde bulunmuştu. Son olarak, Yunanistan Başbakanı Kiryakos Miçotakis 13 Mart’ta Türkiye’ye gelerek Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile görüştü. Bu toplantıda, iki ülke içinde işbirliğinin artmasının ve olumlu gündeme odaklanmanın karşılıklı ve bölgesel faydaları üzerinde duruldu.
Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar da, NATO Savunma Bakanları olağanüstü Toplantısı daha sonrasında yaptığı açıklamada iki ülkenin savunma bakanlıkları içinde yapılan ‘Güven Artırıcı Önlemler’ toplantılarında sıranın Türkiye’de olduğunu hatırlatarak “İki ülkenin halkının refah ortasında olması bakımından, Ege’nin hoşluklarının, zenginliklerinin paylaşılması bakımından bu kıymetli. Turizm, balıkçılık ve daha bir sürü zenginlikler var. Bunların ortak kullanılmasından yanayız, bunu söylemiş olduk. Muhatabımızdan da bu manada olumlu bir karşılık gördük. Önümüzdeki günlerde bu istikamette ilerlemelerini bekliyoruz. Biz yapıcıyız, olumluyuz, yaklaşımımız bu” tabirlerini kullandı.
Pekala, bahsedilen ‘zenginliklerin’ ortak kullanılması nasıl yapılacak? Bunun için hangi koşulların sağlanması gerekli? BİSAV Balkan Stratejik Araştırmaları Merkezi Lideri Beğenilen Kılıç Yaşın, Sputnik’e kıymetlendirdi.
‘Türkiye, Ege’deki adaların Yunanistan tarafınca silahlandırılmasından rahatsız, bunun barış ortamını tehdit ettiği de açık’
Yaşın, evvela Yunanistan’ın Ege’deki adaları silahlandırmasına dikkat çekerek “Türkiye evvela Ege’deki adaların silahlandırılmasından rahatsız ve barış ortamını tehdit eden bir durum olduğu da açık. Üstelik bu, adaların gayri askeri statüsünü düzenleyen milletlerarası antlaşmalara da terstir. Öteki taraftan egemenliği ya da zilyetliği Yunanistan’a mutabakatlarla devredilmemiş ada ve adacıklarda Yunanistan’ın iskana gitmesi ve son periyotta askeri birlikleri yerleştirerek silahlandırması da önemli bir rahatsızlık niçinidir. Bunlar hangi iki devlet kelam konusu olursa olsun tehdit ve egemenlik haklarına taarruz olarak algılanır. Barış ortamı için evvela bu saldırgan tutumun ortadan kaldırılması gerekir. Türkiye-Yunanistan bağlantılarının olumsuz anlarına odaklanıldığında bu tablo ortaya çıkıyor lakin ortak kıymetler, kültürel paylaşımlar ve bölgede barış ortamını oluşturmaya odaklanmak da mümkün” dedi.
Türkiye ve Yunanistan, Ege’de nasıl iştirak geliştirebilir?
“Yunanistan ‘Doğu’dan gelen tehdit’ travmasından arınabildiğinde ve Türkiye de Yunanistan’ın ‘Batı güçlerinin maşası olduğu’ fikrini unutabildiğinde Ege’de de paydaşlıklar geliştirmek mümkün olabilir” sözlerini kullanan Yaşın “Ortak balıkçılık bölgeleri oluşturulup kotalar, kontrol, denizin ve denizdeki canlıların korunmasına ait kurallar bir arada belirlenebilir. İki ülkenin kıyılarını kapsayan turizm seferleri yapılabilir, daha evvel de yapıldığı üzere vize serbestisi ile kolay ulaşım sağlanabilir. Petrol ve doğalgaz keşfi var ise ortak menfaatleri gözeterek ve denizi koruyarak zenginliği paylaşacak konsorsiyum oluşturulabilir. Öte yandan kaçakçılık ve göçmen ticaretine karşı iki ülkenin bir arada uğraş etmesi, mümkün olan önlemler içinde en makul ve sağlam olanıdır. Yalnızca düzgün niyet göstermek ve başka tarafa kendi ya da diğeri hesabına irredentist hesapları olmadığı teminatını verebilmek bu adımların atılması için kafidir. Tabi terörist ögelerin da desteklenmeyeceği bir ortamı tanım ediyoruz. Hatırlayalım ki iki ülke içinde inanç oluşturmada bir eşiği neredeyse aşmak üzereydi iki ülke. Bu imkansız değil fakat gerçek ve uzun vadeli bir düzgün niyet istiyor” diye konuştu.
Ulusal Savunma Bakanı Hulusi Akar da, NATO Savunma Bakanları olağanüstü Toplantısı daha sonrasında yaptığı açıklamada iki ülkenin savunma bakanlıkları içinde yapılan ‘Güven Artırıcı Önlemler’ toplantılarında sıranın Türkiye’de olduğunu hatırlatarak “İki ülkenin halkının refah ortasında olması bakımından, Ege’nin hoşluklarının, zenginliklerinin paylaşılması bakımından bu kıymetli. Turizm, balıkçılık ve daha bir sürü zenginlikler var. Bunların ortak kullanılmasından yanayız, bunu söylemiş olduk. Muhatabımızdan da bu manada olumlu bir karşılık gördük. Önümüzdeki günlerde bu istikamette ilerlemelerini bekliyoruz. Biz yapıcıyız, olumluyuz, yaklaşımımız bu” tabirlerini kullandı.
Pekala, bahsedilen ‘zenginliklerin’ ortak kullanılması nasıl yapılacak? Bunun için hangi koşulların sağlanması gerekli? BİSAV Balkan Stratejik Araştırmaları Merkezi Lideri Beğenilen Kılıç Yaşın, Sputnik’e kıymetlendirdi.
‘Türkiye, Ege’deki adaların Yunanistan tarafınca silahlandırılmasından rahatsız, bunun barış ortamını tehdit ettiği de açık’
Yaşın, evvela Yunanistan’ın Ege’deki adaları silahlandırmasına dikkat çekerek “Türkiye evvela Ege’deki adaların silahlandırılmasından rahatsız ve barış ortamını tehdit eden bir durum olduğu da açık. Üstelik bu, adaların gayri askeri statüsünü düzenleyen milletlerarası antlaşmalara da terstir. Öteki taraftan egemenliği ya da zilyetliği Yunanistan’a mutabakatlarla devredilmemiş ada ve adacıklarda Yunanistan’ın iskana gitmesi ve son periyotta askeri birlikleri yerleştirerek silahlandırması da önemli bir rahatsızlık niçinidir. Bunlar hangi iki devlet kelam konusu olursa olsun tehdit ve egemenlik haklarına taarruz olarak algılanır. Barış ortamı için evvela bu saldırgan tutumun ortadan kaldırılması gerekir. Türkiye-Yunanistan bağlantılarının olumsuz anlarına odaklanıldığında bu tablo ortaya çıkıyor lakin ortak kıymetler, kültürel paylaşımlar ve bölgede barış ortamını oluşturmaya odaklanmak da mümkün” dedi.
Türkiye ve Yunanistan, Ege’de nasıl iştirak geliştirebilir?
“Yunanistan ‘Doğu’dan gelen tehdit’ travmasından arınabildiğinde ve Türkiye de Yunanistan’ın ‘Batı güçlerinin maşası olduğu’ fikrini unutabildiğinde Ege’de de paydaşlıklar geliştirmek mümkün olabilir” sözlerini kullanan Yaşın “Ortak balıkçılık bölgeleri oluşturulup kotalar, kontrol, denizin ve denizdeki canlıların korunmasına ait kurallar bir arada belirlenebilir. İki ülkenin kıyılarını kapsayan turizm seferleri yapılabilir, daha evvel de yapıldığı üzere vize serbestisi ile kolay ulaşım sağlanabilir. Petrol ve doğalgaz keşfi var ise ortak menfaatleri gözeterek ve denizi koruyarak zenginliği paylaşacak konsorsiyum oluşturulabilir. Öte yandan kaçakçılık ve göçmen ticaretine karşı iki ülkenin bir arada uğraş etmesi, mümkün olan önlemler içinde en makul ve sağlam olanıdır. Yalnızca düzgün niyet göstermek ve başka tarafa kendi ya da diğeri hesabına irredentist hesapları olmadığı teminatını verebilmek bu adımların atılması için kafidir. Tabi terörist ögelerin da desteklenmeyeceği bir ortamı tanım ediyoruz. Hatırlayalım ki iki ülke içinde inanç oluşturmada bir eşiği neredeyse aşmak üzereydi iki ülke. Bu imkansız değil fakat gerçek ve uzun vadeli bir düzgün niyet istiyor” diye konuştu.