Türkiye-BAE içindeki ziyaret trafiği aslında geçtiğimiz yaz ayında sürat kazanmıştı. Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan evvel 18 Ağustos’ta BAE Ulusal Güvenlik Danışmanı Pir Tahnoun Bin Zayed Al Nahyan’ı kabul etmiş, 31 Ağustos’ta ise Muhammed bin Zayed el Nahyan ile bir telefon görüşmesi gerçekleştirmişti. Görüşmelerin akabinde verilen olumlu iletiler dikkat çekmişti.
Türkiye ile BAE alakalarının bozulmasının geçmişi Mısır’da Abdülfettah es-Sisi’nin idaresi ele geçirmesine dayanıyor. BAE’nin bu vakitte Sisi’yi desteklemesinin akabinde Türkiye ile bağları durma noktasına gelmişti. Ankara – Abu Dabi bağları, Türkiye’nin bu ülkeyi, 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsüne dolaylı takviye vermekle suçlamasının akabinde daha da olumsuz bir surece girmişti. Türkiye, 2020 Ağustos’unda, Muhammed bin Zayed el Nahyan’ın danışmanlarından Muhammed Dahlan hakkında 15 Temmuz darbe teşebbüsünü finanse etmek, anayasal nizamı zorla değiştirmeye teşebbüs etmek üzere hayli önemli suçlamalardan dolayı Milletlerarası Polis Teşkilatı’ndan (İnterpol) “kırmızı bülten” talebinde bulunmuştu.
Türkiye ve BAE, bölgesel krizlerde de karşı karşıya geldi. BAE, Mısır’la birlikte Libya’da General Halife Hafter yanlılarını desteklerken Türkiye de Trablus merkezli Ulusal Mutabakat hükümetini destekledi. Türkiye, BAE’yi Yemen’e müdahalesi, Filistin konusunda aldığı tutum ve İsrail’le diplomatik münasebetleri başlatması niçiniyle de eleştiriyor. hem de Katar’a uygulanan abluka da Türkiye-BAE bağlarının gerilme noktalarından biri olmuştu. Bunların yanı sıra organize cürüm örgütü kurduğu sebebi öne sürülerek karar giyen ve hakkında yakalama sonucu bulunan Sedat Peker’in BAE’de bulunması da ikili bağlantıları etkileyen ögeler içinde yer alıyor.
BAE’den ekonomik beklentiler
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Ağustos’ta verdiği demeçte, Ulusal Güvenlik Danışmanı Pir Tahnoun bin Zayed al Nahyan ile görüşmesinde BAE’den Türkiye’ye önemli yatırım olasılıklarının ele alındığını kaydetmişti. toplantıda Türkiye Varlık Fonu Başkanvekili ve Yatırım Ofisi Lideri’nin da yer aldığını belirten Erdoğan, “BAE de buna bakılırsa adımlarını atmış olsun dedik. Kendileri de yanlarında aslına bakarsan bu konularda sorumlu olan arkadaşları da getirdiler. Yol haritası üzerinde adımları kimler nasıl atacak belirledik. Çok önemli bir yatırım maksatları, yatırım planları var. İnanıyorum ki epey kısa vakitte Birleşik Arap Emirlikleri ülkemizde önemli yatırımlara girecek” değerlendirmesini yapmıştı.
BAE de Türkiye ile daha derin ticari ve ekonomik bağlar kurmak istediğini duyurmuştu. Abu Dabi Yatırım Ajansı’nın Türkiye’de Getir ve Trendyol üzere şirketlerde yatırımları bulunuyor.
Görüşme sinyalini vermişti
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “BAE ile buzlar eridi mi?” sorusuna da “Devletler içinde bu cins gidiş gelişler, iniş çıkışlar olabilir ve olmuştur da. Burada da misal birtakım durumlar oldu. Şu an prestijiyle yaklaşık birkaç aydır bizim istihbarat örgütümüz başta olmak üzere Abu Dabi idaresiyle birtakım görüşmeler yaparak bu görüşmelerle aşikâr bir yere gelmiş bulunuyoruz” cevabını vermişti. Erdoğan, Muhammed bin Zayed el Nahyan ile de görüşebileceğini kaydetmişti:
Bundan daha sonraki süreçte de Muhammed Bin Zayed ile de birtakım görüşmeleri yapma durumlarımız olacaktır, inşallah olacaktır diye düşünüyorum bugünkü toplantıdan daha sonra. Bu görüşmelerle bölgedeki kimi ezaları tıpkı kültürün, tıpkı inancın mensupları olarak inşallah gidermiş oluruz. Zira biz bölgenin temel aktörlerinin birbirleriyle direkt konuşmasını, müzakere etmesini, kendi sıkıntılarını bir arada çözmelerini önemsiyoruz. Ben de bu hususta epey hassasım.
Türkiye bu vakitte aslında yalnızca BAE ile değil Mısır, Suudi Arabistan ve İsrail ile de istihbarat örgütleri boyutunda görüşmeler başlatmıştı. Katar krizinin aşılmasının akabinde gelen bu süreçte görüşmeler artarak devam etmişti. bu vakitte Suudi Arabistan, Mısır ve BAE üçlüsü içinde yaşanan problemlerin da Abu Dabi’nin Türkiye ile münasebetlerini geliştirme adımında değerli bir etken olduğu belirtiliyor.
‘Türkiye-BAE içindeki problemler halledilmeyecek sıkıntılar değil’
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Körfez Çalışmaları Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Yetim, Türkiye-BAE münasebetlerinde gelinen noktayı ve muhtemel ziyareti Sputnik için kıymetlendirdi. Bu olağanlaşma adımlarının daha epeyce BAE’den geldiğine dikkat çeken Yetim, “Bu BAE’nin genel bir siyasetinin yansıması, yalnızca Türkiye’ye has değil. BAE Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde Suriye’deydi. BAE’nin Ulusal Güvenlik Danışmanı İran’a gidecek. ötürüsıyla BAE’nin genel olarak bir olağanlaşma uğraşları var” dedi. Doç. Dr. Yetim, bunun niçinini ise şu biçimde açıklıyor:
BAE, ABD’nin güvenlik şemşiyesi ile ya da Riyad ve Kahire çizgisiyle ekonomi-finans merkezi olma temelindeki yaklaşımında tam bir ilerme kaydedemeğini gördü. Aslında Türkiye-BAE içindeki problemler halledilmeyecek sorunlar değil. Suudi Arabistan’la Kaşıkçı sorunu, Mısır’la Doğu Akdeniz ve Müslüman Kardeşler sorunu varken BAE ile direkt bir cepheleşme ortasında olduğumuz bir nokta yok. Onun için BAE’nin Türkiye’ye yönelik hamaseti daima irrasyonelite üzerine kuruldu.
‘İlişkiler yeni bir başlangıca evriliyor’
“Türkiye’nin Körfez İşbirliği Kurulu ortasında en çok dış ticaret hacmine sahip olduğu ülke BAE” diyen devam eden Yetim, “Bizim siyasi münasebetlerimiz sıkıntılıydı lakin ekonomik bağlantılarımız kuvvetli bir biçimde devam etti. Türkiye’nin BAE ve Körfez ülkelerinden en değerli beklentesi ekonomik yatırımlar. Bu ülkelerin Türkiye’ye yönelik yatırımlarını yoğunlaştırmasıdır. Bilhassa BAE’nin savunma bölümüne yönelik bir ilgisi olduğu biliniyor. Türkiye’nin temel gayesi Körfez sermayesinin güçlenerek Türkiye’ye yönelmesini sağlamak. Dış siyasette ise BAE Libya, Doğu Akdeniz üzere birfazlaca noktada faal. BAE’nin de facto önderinin ziyareti ile ilgiler yeni bir başlangıca evriliyor” diye de ekledi.
Bu durumun Fransa’yla, Mısır’la, Yunanistan’la kuvvetli bağlantıları bulunan BAE’nin Türkiye ile karşı karşıya geldiği noktalarda artık yıkıcı faaliyetlerinden, geçmişte Türkiye’yi rahatsız edici faaliyetlerinden uzak duracağını gösterdiğini söz eden Yetim, “Türkiye’nin en kıymetli beklentilerinden biri de budur” vurgusunu yaptı.
Doç. Dr. Yetim, iki ülkenin içinde birtakım geçmişten kalan meseleler devam etse de bundan daha sonra münasebetlerde daha pragmatist bir yaklaşım ortasında olacaklarını da belirtti.
Türkiye ile BAE alakalarının bozulmasının geçmişi Mısır’da Abdülfettah es-Sisi’nin idaresi ele geçirmesine dayanıyor. BAE’nin bu vakitte Sisi’yi desteklemesinin akabinde Türkiye ile bağları durma noktasına gelmişti. Ankara – Abu Dabi bağları, Türkiye’nin bu ülkeyi, 15 Temmuz 2016’daki darbe teşebbüsüne dolaylı takviye vermekle suçlamasının akabinde daha da olumsuz bir surece girmişti. Türkiye, 2020 Ağustos’unda, Muhammed bin Zayed el Nahyan’ın danışmanlarından Muhammed Dahlan hakkında 15 Temmuz darbe teşebbüsünü finanse etmek, anayasal nizamı zorla değiştirmeye teşebbüs etmek üzere hayli önemli suçlamalardan dolayı Milletlerarası Polis Teşkilatı’ndan (İnterpol) “kırmızı bülten” talebinde bulunmuştu.
Türkiye ve BAE, bölgesel krizlerde de karşı karşıya geldi. BAE, Mısır’la birlikte Libya’da General Halife Hafter yanlılarını desteklerken Türkiye de Trablus merkezli Ulusal Mutabakat hükümetini destekledi. Türkiye, BAE’yi Yemen’e müdahalesi, Filistin konusunda aldığı tutum ve İsrail’le diplomatik münasebetleri başlatması niçiniyle de eleştiriyor. hem de Katar’a uygulanan abluka da Türkiye-BAE bağlarının gerilme noktalarından biri olmuştu. Bunların yanı sıra organize cürüm örgütü kurduğu sebebi öne sürülerek karar giyen ve hakkında yakalama sonucu bulunan Sedat Peker’in BAE’de bulunması da ikili bağlantıları etkileyen ögeler içinde yer alıyor.
BAE’den ekonomik beklentiler
Cumhurbaşkanı Erdoğan, 18 Ağustos’ta verdiği demeçte, Ulusal Güvenlik Danışmanı Pir Tahnoun bin Zayed al Nahyan ile görüşmesinde BAE’den Türkiye’ye önemli yatırım olasılıklarının ele alındığını kaydetmişti. toplantıda Türkiye Varlık Fonu Başkanvekili ve Yatırım Ofisi Lideri’nin da yer aldığını belirten Erdoğan, “BAE de buna bakılırsa adımlarını atmış olsun dedik. Kendileri de yanlarında aslına bakarsan bu konularda sorumlu olan arkadaşları da getirdiler. Yol haritası üzerinde adımları kimler nasıl atacak belirledik. Çok önemli bir yatırım maksatları, yatırım planları var. İnanıyorum ki epey kısa vakitte Birleşik Arap Emirlikleri ülkemizde önemli yatırımlara girecek” değerlendirmesini yapmıştı.
BAE de Türkiye ile daha derin ticari ve ekonomik bağlar kurmak istediğini duyurmuştu. Abu Dabi Yatırım Ajansı’nın Türkiye’de Getir ve Trendyol üzere şirketlerde yatırımları bulunuyor.
Görüşme sinyalini vermişti
Cumhurbaşkanı Erdoğan, “BAE ile buzlar eridi mi?” sorusuna da “Devletler içinde bu cins gidiş gelişler, iniş çıkışlar olabilir ve olmuştur da. Burada da misal birtakım durumlar oldu. Şu an prestijiyle yaklaşık birkaç aydır bizim istihbarat örgütümüz başta olmak üzere Abu Dabi idaresiyle birtakım görüşmeler yaparak bu görüşmelerle aşikâr bir yere gelmiş bulunuyoruz” cevabını vermişti. Erdoğan, Muhammed bin Zayed el Nahyan ile de görüşebileceğini kaydetmişti:
Bundan daha sonraki süreçte de Muhammed Bin Zayed ile de birtakım görüşmeleri yapma durumlarımız olacaktır, inşallah olacaktır diye düşünüyorum bugünkü toplantıdan daha sonra. Bu görüşmelerle bölgedeki kimi ezaları tıpkı kültürün, tıpkı inancın mensupları olarak inşallah gidermiş oluruz. Zira biz bölgenin temel aktörlerinin birbirleriyle direkt konuşmasını, müzakere etmesini, kendi sıkıntılarını bir arada çözmelerini önemsiyoruz. Ben de bu hususta epey hassasım.
Türkiye bu vakitte aslında yalnızca BAE ile değil Mısır, Suudi Arabistan ve İsrail ile de istihbarat örgütleri boyutunda görüşmeler başlatmıştı. Katar krizinin aşılmasının akabinde gelen bu süreçte görüşmeler artarak devam etmişti. bu vakitte Suudi Arabistan, Mısır ve BAE üçlüsü içinde yaşanan problemlerin da Abu Dabi’nin Türkiye ile münasebetlerini geliştirme adımında değerli bir etken olduğu belirtiliyor.
‘Türkiye-BAE içindeki problemler halledilmeyecek sıkıntılar değil’
Ortadoğu Araştırmaları Merkezi (ORSAM) Körfez Çalışmaları Uzmanı Doç. Dr. Mustafa Yetim, Türkiye-BAE münasebetlerinde gelinen noktayı ve muhtemel ziyareti Sputnik için kıymetlendirdi. Bu olağanlaşma adımlarının daha epeyce BAE’den geldiğine dikkat çeken Yetim, “Bu BAE’nin genel bir siyasetinin yansıması, yalnızca Türkiye’ye has değil. BAE Dışişleri Bakanı geçtiğimiz günlerde Suriye’deydi. BAE’nin Ulusal Güvenlik Danışmanı İran’a gidecek. ötürüsıyla BAE’nin genel olarak bir olağanlaşma uğraşları var” dedi. Doç. Dr. Yetim, bunun niçinini ise şu biçimde açıklıyor:
BAE, ABD’nin güvenlik şemşiyesi ile ya da Riyad ve Kahire çizgisiyle ekonomi-finans merkezi olma temelindeki yaklaşımında tam bir ilerme kaydedemeğini gördü. Aslında Türkiye-BAE içindeki problemler halledilmeyecek sorunlar değil. Suudi Arabistan’la Kaşıkçı sorunu, Mısır’la Doğu Akdeniz ve Müslüman Kardeşler sorunu varken BAE ile direkt bir cepheleşme ortasında olduğumuz bir nokta yok. Onun için BAE’nin Türkiye’ye yönelik hamaseti daima irrasyonelite üzerine kuruldu.
‘İlişkiler yeni bir başlangıca evriliyor’
“Türkiye’nin Körfez İşbirliği Kurulu ortasında en çok dış ticaret hacmine sahip olduğu ülke BAE” diyen devam eden Yetim, “Bizim siyasi münasebetlerimiz sıkıntılıydı lakin ekonomik bağlantılarımız kuvvetli bir biçimde devam etti. Türkiye’nin BAE ve Körfez ülkelerinden en değerli beklentesi ekonomik yatırımlar. Bu ülkelerin Türkiye’ye yönelik yatırımlarını yoğunlaştırmasıdır. Bilhassa BAE’nin savunma bölümüne yönelik bir ilgisi olduğu biliniyor. Türkiye’nin temel gayesi Körfez sermayesinin güçlenerek Türkiye’ye yönelmesini sağlamak. Dış siyasette ise BAE Libya, Doğu Akdeniz üzere birfazlaca noktada faal. BAE’nin de facto önderinin ziyareti ile ilgiler yeni bir başlangıca evriliyor” diye de ekledi.
Bu durumun Fransa’yla, Mısır’la, Yunanistan’la kuvvetli bağlantıları bulunan BAE’nin Türkiye ile karşı karşıya geldiği noktalarda artık yıkıcı faaliyetlerinden, geçmişte Türkiye’yi rahatsız edici faaliyetlerinden uzak duracağını gösterdiğini söz eden Yetim, “Türkiye’nin en kıymetli beklentilerinden biri de budur” vurgusunu yaptı.
Doç. Dr. Yetim, iki ülkenin içinde birtakım geçmişten kalan meseleler devam etse de bundan daha sonra münasebetlerde daha pragmatist bir yaklaşım ortasında olacaklarını da belirtti.