Netflix’in yeni dizisi ‘Kulüp, Yahudi cemaatinin hayatına ait detayları birinci defa izleyicilerle buluşturdu. Yahudi Cemaati’nden, Radyo Sputnik’te Atilla Güner’le Akşam Postası programına konuk olan iki isim, diziden memnuniyetlerini lisana getirdi.
Varlık Vergisi ve “Vatandaş Türkçe Konuş” kampanyalarının Museviler üstündeki olumsuz tesirlerinin dizide yansıtılmasını olumlu karşılayan isimler, “Türkiye’nin bunlarla yüzleşmesi olumlu” sözlerini kullandı.
Dizi, Türk sinemasındaki ‘Tefeci Musevi’ imajını siliyor
Diziye danışmanlık yapan Hahambaşılık Danışmanı Moiz Gabay şunları tabir etti:
“Kulüp dizisi senaryo evresindeyken ben de danışmanlık yaparak yardımcı oldum. Ben doğma büyüme Beyoğluluyum. Beyoğlu’nun kültürü, Galata ve Yahudi mirası üzerine kendilerine yardımcı oldum. Dizi hayli samimi. Bizler için samimi olması hayli kıymetli. Reyting derdi hayatıyor. Bu vakte kadar sinemada ve dizilerde Yahudi karakteri daima öteki olarak, olumsuz olarak gösterilirdi. ‘Tefeci Yahudi’, ‘paragöz Yahudi’, ‘fırsatçı Yahudi’ üzere maalesef Türk sinemasında da örneklerini gördüğümüz durumlar vardı. Yahudi bir ailenin konutundaki hayatı doğal akışı içerisinde bu güne kadar sinemada hiç yer almadı. Birinci sefer Kulüp dizisi bu manada bizlerin, konutlarımızın kapılarını açtı ve bunu yaparken samimi bir biçimde hassasiyetlerimize dikkat ederek nelerden rahatsız olacağımızı bilerek, nelerden keyifli olacağımızı gözeterek büsbütün emek sarf ederek yapıldı. Bir kapı aralandı. Önyargıyla yaklaşılan bir topluma sokaktaki insanın, ‘bu beşerler da bizim gibiymiş’ demesi aslında ortamızda farkımızın olmadığını samimi biçimde verebilmek epeyce değerli. Yaklaşık 12-13 yıldır Türk Musevi Toplumu olarak 500. Yıl Vakfı Müzesi’nde Galata Mirası çeşitleri yapıyoruz. Bu cinslerdeki hedefimiz Yahudi toplumunu yanlışsız biçimde tanıtmak. Onca yıldır verdiğimiz emeğin yanında bu yapım aslında tek bir diziyle bizlerin anlatmak istediğini kat ve kat anlatma muvaffakiyetini gösterdiğini düşünüyorum. Bu dizi hayatlarındaki hiç Yahudi görmemiş beşerler için bir kapı araladı ve ben inanıyorum ki bu topraklarda Avrupa’daki antisemitizmden farklı. Tanımamaktan, görmemekten, bilmemekten kaynaklı bir antisemitizm. Bunu aşma konusunda bu dizi büyük bir kademe kaydetti.”
‘Çoğu insan Varlık Vergisi’ni bilmez’
Kulüp dizisinde figüran olarak rol alan Lili Doenyas ise diziyi fazlaca beğendiğini lisana getirdi ve şunları kaydetti:
“Kulüp dizisinde 5. kısımda figüran olarak oynadım ve dans ettim. Diziyi fazlaca beğendim. Sefarad Musevilerinin hayatını bu kadar detaylı olarak veren birinci dizi diyebilirim. Türkiye’de bir fazlaca insanın Yahudi yaşantısını tanıdığını zannetmiyorum ne yazık ki. Bu dizi en azından gerçek yaşantıyı yansıtmış oldu. Birçok insan Varlık Vergisi’nin ne olduğundan bile haberdar değil. Varlık Vergisi’nden dolayı biroldukça insan acı çekti, servetlerini kaybetti ve aileleri dağıldı. Kıymetli olan dizinin gerçeği yansıtabilmesi. Tarihimizi bilmek fazlaca değerli. Ladino lisanı yok olmak üzere olan bir lisan. Benim anneannem yalnızca Ladino konuşurdu annem ise yarı Türkçe yarı Ladino konuşurdu. Ben yalnızca konuşulanları anlıyorum fakat konuşamıyorum. Ladino, 1942’de İspanya’dan sefaretler geliyor Osmanlı’ya ve burada İspanyolca vakit içinde hem İbranice, hem Türkçe birebir vakitte Rumca sözlerle kaynaşmış olan bir haline geliyor. Farklı bir lisan oluyor fakat artık yok olmak üzere diyebiliriz. Bunu dizide de göstermiş oluyorlar. Diziyi kusursuz olarak yorumluyorum.”
Varlık Vergisi ve “Vatandaş Türkçe Konuş” kampanyalarının Museviler üstündeki olumsuz tesirlerinin dizide yansıtılmasını olumlu karşılayan isimler, “Türkiye’nin bunlarla yüzleşmesi olumlu” sözlerini kullandı.
Dizi, Türk sinemasındaki ‘Tefeci Musevi’ imajını siliyor
Diziye danışmanlık yapan Hahambaşılık Danışmanı Moiz Gabay şunları tabir etti:
“Kulüp dizisi senaryo evresindeyken ben de danışmanlık yaparak yardımcı oldum. Ben doğma büyüme Beyoğluluyum. Beyoğlu’nun kültürü, Galata ve Yahudi mirası üzerine kendilerine yardımcı oldum. Dizi hayli samimi. Bizler için samimi olması hayli kıymetli. Reyting derdi hayatıyor. Bu vakte kadar sinemada ve dizilerde Yahudi karakteri daima öteki olarak, olumsuz olarak gösterilirdi. ‘Tefeci Yahudi’, ‘paragöz Yahudi’, ‘fırsatçı Yahudi’ üzere maalesef Türk sinemasında da örneklerini gördüğümüz durumlar vardı. Yahudi bir ailenin konutundaki hayatı doğal akışı içerisinde bu güne kadar sinemada hiç yer almadı. Birinci sefer Kulüp dizisi bu manada bizlerin, konutlarımızın kapılarını açtı ve bunu yaparken samimi bir biçimde hassasiyetlerimize dikkat ederek nelerden rahatsız olacağımızı bilerek, nelerden keyifli olacağımızı gözeterek büsbütün emek sarf ederek yapıldı. Bir kapı aralandı. Önyargıyla yaklaşılan bir topluma sokaktaki insanın, ‘bu beşerler da bizim gibiymiş’ demesi aslında ortamızda farkımızın olmadığını samimi biçimde verebilmek epeyce değerli. Yaklaşık 12-13 yıldır Türk Musevi Toplumu olarak 500. Yıl Vakfı Müzesi’nde Galata Mirası çeşitleri yapıyoruz. Bu cinslerdeki hedefimiz Yahudi toplumunu yanlışsız biçimde tanıtmak. Onca yıldır verdiğimiz emeğin yanında bu yapım aslında tek bir diziyle bizlerin anlatmak istediğini kat ve kat anlatma muvaffakiyetini gösterdiğini düşünüyorum. Bu dizi hayatlarındaki hiç Yahudi görmemiş beşerler için bir kapı araladı ve ben inanıyorum ki bu topraklarda Avrupa’daki antisemitizmden farklı. Tanımamaktan, görmemekten, bilmemekten kaynaklı bir antisemitizm. Bunu aşma konusunda bu dizi büyük bir kademe kaydetti.”
‘Çoğu insan Varlık Vergisi’ni bilmez’
Kulüp dizisinde figüran olarak rol alan Lili Doenyas ise diziyi fazlaca beğendiğini lisana getirdi ve şunları kaydetti:
“Kulüp dizisinde 5. kısımda figüran olarak oynadım ve dans ettim. Diziyi fazlaca beğendim. Sefarad Musevilerinin hayatını bu kadar detaylı olarak veren birinci dizi diyebilirim. Türkiye’de bir fazlaca insanın Yahudi yaşantısını tanıdığını zannetmiyorum ne yazık ki. Bu dizi en azından gerçek yaşantıyı yansıtmış oldu. Birçok insan Varlık Vergisi’nin ne olduğundan bile haberdar değil. Varlık Vergisi’nden dolayı biroldukça insan acı çekti, servetlerini kaybetti ve aileleri dağıldı. Kıymetli olan dizinin gerçeği yansıtabilmesi. Tarihimizi bilmek fazlaca değerli. Ladino lisanı yok olmak üzere olan bir lisan. Benim anneannem yalnızca Ladino konuşurdu annem ise yarı Türkçe yarı Ladino konuşurdu. Ben yalnızca konuşulanları anlıyorum fakat konuşamıyorum. Ladino, 1942’de İspanya’dan sefaretler geliyor Osmanlı’ya ve burada İspanyolca vakit içinde hem İbranice, hem Türkçe birebir vakitte Rumca sözlerle kaynaşmış olan bir haline geliyor. Farklı bir lisan oluyor fakat artık yok olmak üzere diyebiliriz. Bunu dizide de göstermiş oluyorlar. Diziyi kusursuz olarak yorumluyorum.”