Türkiye’de Cumhurbaşkan Recep Tayyip Erdoğan idaresinin, ekonomik kriz şartları altında Ortadoğu’ya yönelik yeni açılımları dikkat çekiyor. Mısır’la netameli süreç devam edereken, geçen hafta Birleşik Arap Emirlikleri (BAE) Veliaht Prensi Muhammed bin Zayid‘i ağırlayan Erdoğan, bu hafta Körfez’de siyasi, askeri ve ekonomik münasebetlerin düzgün olduğu tek müttefik Katar’ı ziyaret etti. İki günlük ziyarette Katar Buyruğu Pir Tamim bin Hamad es-Sani ile görüşen Erdoğan, çeşitli konularda 15 muahedeye imza attı.
Erdoğan’ın Katar ziyareti Körfez krizinin çözülmesinin akabinde bu hafta çıktığı Körfez tipine Doha’yı da katan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile tıpkı tarihlere denk geldi.
Bu yüzden ikilinin Doha’da buluşabileceği tez edildi. Yetkililer ‘program uyuşmazlığı’ sebebi öne sürülerek görüşmenin gerçekleştirilemeyeceğini duyurdu. Ankara, 2017’de Katar ile Suudi Arabistan’ı karşı karşıya getiren Körfez krizinde Doha’nın safını tutmuşken, 2018’deki Cemal Kaşıkçı cinayeti niçiniyle Riyad ile bağlar tabana vurmuştu.
Türkiye’nin Körfez monarşileri ile bağları; Erdoğan’ın Katar ziyareti, BAE’ye ve Suudi Arabistan’a bildirilerini Tele1 yorumcusu ve gazeteci-yazar Musa Özuğurlu ile konuştuk.
‘Türkiye, Arap Baharı ile koptuğu Ortadoğu’yla bir daha alakaları geliştirmeye yöneliyor’
Musa Özuğurlu’ya göre, Türkiye’nin Mısır, Suudi Arabistan ve BAE ile bağlarda geldiği yer ‘yalnızlaşma’ sürecine işaret ediyor. Türkiye ekonomisindeki sorunların, iç siyasetteki konumun ve yakın gelecekle ilgili iddiaların Erdoğan’ı ‘geriye dönme ihtiyacı’ içine soktuğunu söyleyen Özuğurlu, bir daha Ortadoğu’ya yönelim başladığını vurguladı:
“bir süre öncesine bakmamız lazım. Libya, Mısır, BAE-Suudi Arabistan ikilisi ve Katar içinde tekrar muahedenin sağlandığı periyotlarda Türkiye’nin yüklü olarak bir biçimde Arap dünyasının haricinde kaldığı görüşü öne çıkıyordu. Pratiğe baktığımızda hakikaten de bunu görüyoruz. Mısır ile sorun yaşıyor. BAE, Suudi Arabistan üzere ülkelerle sorun yaşıyor. esasen bu üçüyle sorun yaşamak demek bütün Ortadoğu ve Arap dünyasıyla sorun yaşamak demek. Zira bir Kuveyt ya da Bahreyn’in epeyce da büyük bir değeri yok. Ancak bu ülkeler artık belirleyici ülkeler ve gündem bir biçimde onların üzerinden yürüyor. ötürüsıyla onlarla münasebetler beraberinde Ortadoğu ile münasebet demek. Türkiye, Arap Baharı ile bir arada bir biçimde Ortadoğu’dan koptu. aslına bakarsanız ABD ile sıkıntılar yaşıyor. ötürüsıyla tam manasıyla Doğu Akdeniz ve Libya’yı da katarsak etrafında neredeyse anlaştığı hiç bir ülkenin kalmadığı bir ülke haline geldi. Türkiye bu sebeple büyük bir yalnızlık içerisinde. Bunun öbür sonuçları da var. Türkiye’nin ekonomik olarak sıkıntı günler ortasında olması, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın içerideki siyasal konumu, yakın gelecekte Türkiye ile ilgili iddialar ya da beklentiler Erdoğan’a biraz daha geriye dönme muhtaçlığı hissettirdi. Bir biçimde ‘Ortadoğu’yla yine münasebetleri geliştirebilir miyim’ fikriyle adımlar atıldı. birinci vakit içinderda Mısır’da gördük. Fakat aslında BAE-Suudi ikilisinin Katar ile yaptığı muahede daha sonrası bir yumuşama havası oluştu. Hala dikkatli olduklarını gözlüyoruz.”
‘BAE ile görüşmeler, yatırım mevzuları her şeyin düzeldiği manasına gelmiyor, Suudi Arabistan belirleyici ülke’
Suudi Arabistan veliaht prensinin de İran’a karşı bölgeyi mobilize etmek üzere Körfez çeşidine çıktığını ve Katar’la krizin çözülmesinden bu yana birinci defa bu ülkeyi ziyaret edeceğini anımsatan Özuğurlu, bu vesileyle Erdoğan’la buluşma tezlerinin gerçekleşmemesine atıf yaptı. Bunun bir ekip kuralların yerine getirilmemiş bulunmasına bağlayan Özuğurlu, BAE ile bir daha başlayan görüşmeler ve yatırım mevzularının da her şeyin düzeldiği manasına gelmediği görüşünde. Özuğurlu, bu bahiste Suudi Arabistan’ın belirleyici ülke pozisyonuna işaret etti:
“Muhammed bin Selman’ın programı ağır, zira o seyahatin hedefi İran’a karşı nükleer sorun başta olmak üzere bütün bu ülkelerin tek ses halinde karşılık vermelerini sağlamak. Bunun için bu ülkeleri dolaşıyor. Fakat ne olursa olsun Erdoğan, Katar’dan ayrıldıktan daha sonra bin Selman, Katar’ı ziyaret edecek. ötürüsıyla denk getirilebilirdi ya da daha olumlu bir açıklama yapılablirdi. Ama bunun yapılmamış olması Suudi Arabistan ile Türkiye içinde aracılarla yapılan görüşmelerde birtakım kaidelerin yerine getirilmediğini gösteriyor ki dikkatli bir yaklaşım kelam konusu. BAE’nin bir süre evvel ziyaret yapmış olması, Erdoğan’ın da iade-i ziyaret yapacak olması, yatırım bahisleri her şeyin düzeldiği manasına gelmiyor. Suudi Arabistan bilhassa bu bahiste belirleyici ülke. BAE’nin buraya ziyaretini Suudi Arabistan ile görüşmelerin ön adımı olarak değerlendirmiştim. Çabucak gerisinde Erdoğan ile Muhammed bin Selman’ın görüşme olasılığından bahsedildi. Bugün Arap basınına baktığımda çeşitli görüşlerden her haberde vurguladıkları tek ortak nokta Erdoğan ile Muhammed bin Selman görüşecekler mi, yoksa görüşmeyecekler mi. Güya seyahat Katar’a değil Suudi Arabistan’a yapılıyormuş üzere. ötürüsıyla bu hayli değerli. Zira BAE’nin ziyaretinden daha sonra Türkiye’nin Ortadoğu’ya dönme isteğiyle birlikte Katar gezisiyle ilgili olarak da bir biçimde Suudi Arabistan’ı öne çıkartmamız gerekecek.”
‘Üç prens artık tıpkı fotoğrafta olsa da rekabet kelam konusu’
Özuğurlu, Katar’a yapılan ziyaretin bir nevi ‘güvenoyu ziyareti’ olduğu görüşünde. Körfez’de üç prensin bir ortaya gelebildiği bir fotoğraf oluştuğuna dikkat çeken Özuğurlu, lakin ortalarında rekabetin devam ettiğini vurguladı. Özuğurlu, Katar’ın Muhammed bin Selman ile mümkün arabuluculuk eforunun da kelam konusu olabileceğini ekledi:
“Katar’la resmi açıklamada birtakım mutabakatların yapıldığı yer alıyor. Lakin fazlaca da özel bir durum kelam konusu değil. Katar’a yapılan bu seyahat biraz da güvenoyu gezisi. Zira BAE ön almaya başladı Katar’ın yerine. Türkiye’ye yapılan bu ziyaret bir biçimde Katar’ı devre dışı bırakabilir. Ortalarındaki sorunlar çözülmüş görünüyor. Üç ülkenin prensleri bir ortaya geldiler lakin hala rekabet devam ediyor. Hala BAE ve Katar birbirlerinden rahatsız, ikili birbirinden istediğini almış değil. Her an bir daha birebir duruma dönülebilir. BAE’nin bu ziyaretinden muhtemelen Katar rahatsız oldu. Erdoğan’ın bu gezisi bir yandan teyit, itimat tazeleme seyahatiydi. Muhammed bin Selman ile görüşme mümkünlüğü, Katar’ın bu hususta Türkiye’ye bir şeyler yapabileceği kelamını vermiş olması da tesirli olabilir.”
‘Rumların ihalesinde Katar’a kırıcı olmayan reaksiyon gösterilmesi dikkat çekici’
Özuğurlu, öbür yandan Ankara ile Doha’nın yakınlığına karşın ExxonMobil ile Katar şirketinin Güney Kıbrıs’ın ruhsatlandırmasıyla Türkiye’nin kıta sahanlığında saydığı bölgede faaliyet girişmelerine atıf yaparken, bunun Türk tezlerine karşı atılmış bir adım olduğunu anımsattı. Özuğurlu, Katar’a ‘kırıcı olmayan’ bir reaksiyon gösterilmesine dikkat çekti:
“Son periyotta ExxonMobil ile Katarlı şirketin yaptığı mutabakat epey kritik. Türkiye ile birtakım stratejik alakalara karşın Katar’ın Doğu Akdeniz’de Kıbrıs Rum tarafınca müsaade alarak bu biçimde bir şeye kalkışmış olması ve Türkiye’nin de reaksiyon göstermiş olması da bence düşünülmesi gereken bir bahis. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ‘hiç bir yabancı ülkenin oradan hidrokarbon çıkarması kabul edilemez’ diyor. Burada direkt Katar’ı kıracak bir şey ortasında değil. Bunun bir tarafı ExxonMobil lakin başka taraftan da Katar’ın gaz şirketi. Burada Katar da kast ediliyor, ABD ile birlikte. Bu niçinle Türkiye bir şeyleri sağlama almış olabilir. Katar orada büsbütün Türkiye tezlerine karşıt bir adım atmış bulunuyor. Bu Türkiye’nin Libya ve Doğu Akdeniz’deki adımlarına darbe vuracak bir adım.”
‘Arap basınında Türkiye’nin seyahatleri maddi muhtaçlığı niçiniyle düzenlediği havası var’
Arap basınında her gün Türk Lirası’nın paha kaybıyla alakalı haberler çıktığını aktaran Özuğurlu, Erdoğan idaresinin bu seyahatleri yalnızca maddi muhtaçlığı niçiniyle düzenlediği havasının oluştuğunu belirtti. Katar ve BAE’nin ellerindeki devasa serveti yatıracak uygun yer aradığını vurgulayan Özuğurlu, Türkiye’nin de bu potansiyelinin bulunduğuna işaret etti:
“Arap basınında Türk Lirası’nın paha kaybıyla ilgili çabucak her gün haberler görüyorum. Bu seyahatlerle orada oluşan hava; Türkiye’nin yalnızca maddi gereksinimi niçiniyle seyahatleri düzenlediği ya da BAE tarafının Ankara’ya ziyarette bulunduğu istikametinde. Türkiye yalanlıyor bunu. Lakin seyahat daha sonrası BAE kalkınma fonu liderinin ‘Türkiye için 10 milyar dolar ayırdık’ demiş olması bile bunu doğruluyor. Katar’ın şu anda Türkiye ile daha samimi bir alaka ortasında olduğunu söylemek gerekir. Erdoğan içeride ekonomik açıdan güç durumda. Bu durumu düzeltmek için bu seyahatleri yapıyor. ötürüsıyla Türkiye’nin bir emeli var. Bir biçimde maddi bir yardım elde edebilmek. Katar ve BAE’nin yaklaşık 1 trilyon dolarlık kalkınma fonu var. Nakit harcamak isteyen ülkeler esasen. Türkiye’nin bu biçimde bir potansiyeli var sahiden. Türkiye’yi küçümsemek ismine söylemiyorum. Geleceği olan epeyce büyük bir ülke Türkiye. Onlarda olmayan birfazlaca kıymete Türkiye sahip. Bu ikisi bir biçimde birleştirilmeye çalışılıyor. Türkiye de onların bu mali potansiyelini kullanmaya çalışıyor. Bu niçinle karşılıklı bir çıkarlar çakışması da kelam konusu. Joe Louis’nin dediği üzere ‘Parayı sevmem lakin hudutlarımı yatıştırıyor’, direkt Türkiye’nin sonlarını yatıştıracak bir atak var. Bu ülkeler sonuçta prenslik, geleceklerini şekillendirmeye ve dünyaya adapte olmayaçalışıyorlar. Türkiye’yi fırsatı değerlendirebilecekleri bir ülke olarak değerlendiriyorlar. Bizim bir iç tartışmamız, nitekim Katar’ı ilgilendirmiyor. X bir devlet kuruluşunu satın alıyor yahut ortak oluyor. Adamlarda trilyon dolarlar var ve bunu bir biçimde yatırıma dönüştürmeleri gerekiyor. Kendilerini global çapta da sağlama almak istiyorlar. ötürüsıyla Türkiye epey hoş potansiyel bir ülke onlar için. Fakat biz kendi kıymetlerimizi burada satıyoruz. Bu da bugüne kadar uygulanan iktisat siyasetleri ve dış siyasetin bir kararı olsa gerek.”
Erdoğan’ın Katar ziyareti Körfez krizinin çözülmesinin akabinde bu hafta çıktığı Körfez tipine Doha’yı da katan Suudi Arabistan Veliaht Prensi Muhammed bin Selman ile tıpkı tarihlere denk geldi.
Bu yüzden ikilinin Doha’da buluşabileceği tez edildi. Yetkililer ‘program uyuşmazlığı’ sebebi öne sürülerek görüşmenin gerçekleştirilemeyeceğini duyurdu. Ankara, 2017’de Katar ile Suudi Arabistan’ı karşı karşıya getiren Körfez krizinde Doha’nın safını tutmuşken, 2018’deki Cemal Kaşıkçı cinayeti niçiniyle Riyad ile bağlar tabana vurmuştu.
Türkiye’nin Körfez monarşileri ile bağları; Erdoğan’ın Katar ziyareti, BAE’ye ve Suudi Arabistan’a bildirilerini Tele1 yorumcusu ve gazeteci-yazar Musa Özuğurlu ile konuştuk.
‘Türkiye, Arap Baharı ile koptuğu Ortadoğu’yla bir daha alakaları geliştirmeye yöneliyor’
Musa Özuğurlu’ya göre, Türkiye’nin Mısır, Suudi Arabistan ve BAE ile bağlarda geldiği yer ‘yalnızlaşma’ sürecine işaret ediyor. Türkiye ekonomisindeki sorunların, iç siyasetteki konumun ve yakın gelecekle ilgili iddiaların Erdoğan’ı ‘geriye dönme ihtiyacı’ içine soktuğunu söyleyen Özuğurlu, bir daha Ortadoğu’ya yönelim başladığını vurguladı:
“bir süre öncesine bakmamız lazım. Libya, Mısır, BAE-Suudi Arabistan ikilisi ve Katar içinde tekrar muahedenin sağlandığı periyotlarda Türkiye’nin yüklü olarak bir biçimde Arap dünyasının haricinde kaldığı görüşü öne çıkıyordu. Pratiğe baktığımızda hakikaten de bunu görüyoruz. Mısır ile sorun yaşıyor. BAE, Suudi Arabistan üzere ülkelerle sorun yaşıyor. esasen bu üçüyle sorun yaşamak demek bütün Ortadoğu ve Arap dünyasıyla sorun yaşamak demek. Zira bir Kuveyt ya da Bahreyn’in epeyce da büyük bir değeri yok. Ancak bu ülkeler artık belirleyici ülkeler ve gündem bir biçimde onların üzerinden yürüyor. ötürüsıyla onlarla münasebetler beraberinde Ortadoğu ile münasebet demek. Türkiye, Arap Baharı ile bir arada bir biçimde Ortadoğu’dan koptu. aslına bakarsanız ABD ile sıkıntılar yaşıyor. ötürüsıyla tam manasıyla Doğu Akdeniz ve Libya’yı da katarsak etrafında neredeyse anlaştığı hiç bir ülkenin kalmadığı bir ülke haline geldi. Türkiye bu sebeple büyük bir yalnızlık içerisinde. Bunun öbür sonuçları da var. Türkiye’nin ekonomik olarak sıkıntı günler ortasında olması, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın içerideki siyasal konumu, yakın gelecekte Türkiye ile ilgili iddialar ya da beklentiler Erdoğan’a biraz daha geriye dönme muhtaçlığı hissettirdi. Bir biçimde ‘Ortadoğu’yla yine münasebetleri geliştirebilir miyim’ fikriyle adımlar atıldı. birinci vakit içinderda Mısır’da gördük. Fakat aslında BAE-Suudi ikilisinin Katar ile yaptığı muahede daha sonrası bir yumuşama havası oluştu. Hala dikkatli olduklarını gözlüyoruz.”
‘BAE ile görüşmeler, yatırım mevzuları her şeyin düzeldiği manasına gelmiyor, Suudi Arabistan belirleyici ülke’
Suudi Arabistan veliaht prensinin de İran’a karşı bölgeyi mobilize etmek üzere Körfez çeşidine çıktığını ve Katar’la krizin çözülmesinden bu yana birinci defa bu ülkeyi ziyaret edeceğini anımsatan Özuğurlu, bu vesileyle Erdoğan’la buluşma tezlerinin gerçekleşmemesine atıf yaptı. Bunun bir ekip kuralların yerine getirilmemiş bulunmasına bağlayan Özuğurlu, BAE ile bir daha başlayan görüşmeler ve yatırım mevzularının da her şeyin düzeldiği manasına gelmediği görüşünde. Özuğurlu, bu bahiste Suudi Arabistan’ın belirleyici ülke pozisyonuna işaret etti:
“Muhammed bin Selman’ın programı ağır, zira o seyahatin hedefi İran’a karşı nükleer sorun başta olmak üzere bütün bu ülkelerin tek ses halinde karşılık vermelerini sağlamak. Bunun için bu ülkeleri dolaşıyor. Fakat ne olursa olsun Erdoğan, Katar’dan ayrıldıktan daha sonra bin Selman, Katar’ı ziyaret edecek. ötürüsıyla denk getirilebilirdi ya da daha olumlu bir açıklama yapılablirdi. Ama bunun yapılmamış olması Suudi Arabistan ile Türkiye içinde aracılarla yapılan görüşmelerde birtakım kaidelerin yerine getirilmediğini gösteriyor ki dikkatli bir yaklaşım kelam konusu. BAE’nin bir süre evvel ziyaret yapmış olması, Erdoğan’ın da iade-i ziyaret yapacak olması, yatırım bahisleri her şeyin düzeldiği manasına gelmiyor. Suudi Arabistan bilhassa bu bahiste belirleyici ülke. BAE’nin buraya ziyaretini Suudi Arabistan ile görüşmelerin ön adımı olarak değerlendirmiştim. Çabucak gerisinde Erdoğan ile Muhammed bin Selman’ın görüşme olasılığından bahsedildi. Bugün Arap basınına baktığımda çeşitli görüşlerden her haberde vurguladıkları tek ortak nokta Erdoğan ile Muhammed bin Selman görüşecekler mi, yoksa görüşmeyecekler mi. Güya seyahat Katar’a değil Suudi Arabistan’a yapılıyormuş üzere. ötürüsıyla bu hayli değerli. Zira BAE’nin ziyaretinden daha sonra Türkiye’nin Ortadoğu’ya dönme isteğiyle birlikte Katar gezisiyle ilgili olarak da bir biçimde Suudi Arabistan’ı öne çıkartmamız gerekecek.”
‘Üç prens artık tıpkı fotoğrafta olsa da rekabet kelam konusu’
Özuğurlu, Katar’a yapılan ziyaretin bir nevi ‘güvenoyu ziyareti’ olduğu görüşünde. Körfez’de üç prensin bir ortaya gelebildiği bir fotoğraf oluştuğuna dikkat çeken Özuğurlu, lakin ortalarında rekabetin devam ettiğini vurguladı. Özuğurlu, Katar’ın Muhammed bin Selman ile mümkün arabuluculuk eforunun da kelam konusu olabileceğini ekledi:
“Katar’la resmi açıklamada birtakım mutabakatların yapıldığı yer alıyor. Lakin fazlaca da özel bir durum kelam konusu değil. Katar’a yapılan bu seyahat biraz da güvenoyu gezisi. Zira BAE ön almaya başladı Katar’ın yerine. Türkiye’ye yapılan bu ziyaret bir biçimde Katar’ı devre dışı bırakabilir. Ortalarındaki sorunlar çözülmüş görünüyor. Üç ülkenin prensleri bir ortaya geldiler lakin hala rekabet devam ediyor. Hala BAE ve Katar birbirlerinden rahatsız, ikili birbirinden istediğini almış değil. Her an bir daha birebir duruma dönülebilir. BAE’nin bu ziyaretinden muhtemelen Katar rahatsız oldu. Erdoğan’ın bu gezisi bir yandan teyit, itimat tazeleme seyahatiydi. Muhammed bin Selman ile görüşme mümkünlüğü, Katar’ın bu hususta Türkiye’ye bir şeyler yapabileceği kelamını vermiş olması da tesirli olabilir.”
‘Rumların ihalesinde Katar’a kırıcı olmayan reaksiyon gösterilmesi dikkat çekici’
Özuğurlu, öbür yandan Ankara ile Doha’nın yakınlığına karşın ExxonMobil ile Katar şirketinin Güney Kıbrıs’ın ruhsatlandırmasıyla Türkiye’nin kıta sahanlığında saydığı bölgede faaliyet girişmelerine atıf yaparken, bunun Türk tezlerine karşı atılmış bir adım olduğunu anımsattı. Özuğurlu, Katar’a ‘kırıcı olmayan’ bir reaksiyon gösterilmesine dikkat çekti:
“Son periyotta ExxonMobil ile Katarlı şirketin yaptığı mutabakat epey kritik. Türkiye ile birtakım stratejik alakalara karşın Katar’ın Doğu Akdeniz’de Kıbrıs Rum tarafınca müsaade alarak bu biçimde bir şeye kalkışmış olması ve Türkiye’nin de reaksiyon göstermiş olması da bence düşünülmesi gereken bir bahis. Dışişleri Bakanlığı sözcüsü ‘hiç bir yabancı ülkenin oradan hidrokarbon çıkarması kabul edilemez’ diyor. Burada direkt Katar’ı kıracak bir şey ortasında değil. Bunun bir tarafı ExxonMobil lakin başka taraftan da Katar’ın gaz şirketi. Burada Katar da kast ediliyor, ABD ile birlikte. Bu niçinle Türkiye bir şeyleri sağlama almış olabilir. Katar orada büsbütün Türkiye tezlerine karşıt bir adım atmış bulunuyor. Bu Türkiye’nin Libya ve Doğu Akdeniz’deki adımlarına darbe vuracak bir adım.”
‘Arap basınında Türkiye’nin seyahatleri maddi muhtaçlığı niçiniyle düzenlediği havası var’
Arap basınında her gün Türk Lirası’nın paha kaybıyla alakalı haberler çıktığını aktaran Özuğurlu, Erdoğan idaresinin bu seyahatleri yalnızca maddi muhtaçlığı niçiniyle düzenlediği havasının oluştuğunu belirtti. Katar ve BAE’nin ellerindeki devasa serveti yatıracak uygun yer aradığını vurgulayan Özuğurlu, Türkiye’nin de bu potansiyelinin bulunduğuna işaret etti:
“Arap basınında Türk Lirası’nın paha kaybıyla ilgili çabucak her gün haberler görüyorum. Bu seyahatlerle orada oluşan hava; Türkiye’nin yalnızca maddi gereksinimi niçiniyle seyahatleri düzenlediği ya da BAE tarafının Ankara’ya ziyarette bulunduğu istikametinde. Türkiye yalanlıyor bunu. Lakin seyahat daha sonrası BAE kalkınma fonu liderinin ‘Türkiye için 10 milyar dolar ayırdık’ demiş olması bile bunu doğruluyor. Katar’ın şu anda Türkiye ile daha samimi bir alaka ortasında olduğunu söylemek gerekir. Erdoğan içeride ekonomik açıdan güç durumda. Bu durumu düzeltmek için bu seyahatleri yapıyor. ötürüsıyla Türkiye’nin bir emeli var. Bir biçimde maddi bir yardım elde edebilmek. Katar ve BAE’nin yaklaşık 1 trilyon dolarlık kalkınma fonu var. Nakit harcamak isteyen ülkeler esasen. Türkiye’nin bu biçimde bir potansiyeli var sahiden. Türkiye’yi küçümsemek ismine söylemiyorum. Geleceği olan epeyce büyük bir ülke Türkiye. Onlarda olmayan birfazlaca kıymete Türkiye sahip. Bu ikisi bir biçimde birleştirilmeye çalışılıyor. Türkiye de onların bu mali potansiyelini kullanmaya çalışıyor. Bu niçinle karşılıklı bir çıkarlar çakışması da kelam konusu. Joe Louis’nin dediği üzere ‘Parayı sevmem lakin hudutlarımı yatıştırıyor’, direkt Türkiye’nin sonlarını yatıştıracak bir atak var. Bu ülkeler sonuçta prenslik, geleceklerini şekillendirmeye ve dünyaya adapte olmayaçalışıyorlar. Türkiye’yi fırsatı değerlendirebilecekleri bir ülke olarak değerlendiriyorlar. Bizim bir iç tartışmamız, nitekim Katar’ı ilgilendirmiyor. X bir devlet kuruluşunu satın alıyor yahut ortak oluyor. Adamlarda trilyon dolarlar var ve bunu bir biçimde yatırıma dönüştürmeleri gerekiyor. Kendilerini global çapta da sağlama almak istiyorlar. ötürüsıyla Türkiye epey hoş potansiyel bir ülke onlar için. Fakat biz kendi kıymetlerimizi burada satıyoruz. Bu da bugüne kadar uygulanan iktisat siyasetleri ve dış siyasetin bir kararı olsa gerek.”