AB üyesi 27 ülkenin devlet ve hükümet liderlerinin iştirakiyle 30 Mayıs’ta başlayarak 2 gün devam eden AB Başkanlar Zirvesi’nde, tartışmalı geçen sürecin akabinde Rusya’ya yönelik 6. yaptırım paketinde kesin sonuca varıldı. Tüm AB üyelerinin onayını gerektiren yaptırımlar, başta Macaristan olmak üzere birtakım ülkelerin petrol alımlarından büsbütün vazgeçilmesini desteklemeyi reddetmesi niçiniyle nisan ayından beri erteleniyordu.
AB, Rusya’dan petrol alımını yüzde 90 oranında azaltmayı planlıyor
Brüksel’de düzenlenen doruğun birinci gününde AB başkanları, yaptırımların bir modülü olarak Rusya’ya petrol ambargosu getirilmesi konusunda ‘kısmi maddeler’ içeren siyasi bir mutabakata vardı. Buna bakılırsa yeni kısıtlamalar deniz yoluyla petrol arzını etkilerken, boru hattından gelen petrol bu yaptırım paketine dahil edilmeyecek. Avrupa Komitesi lideri Ursula von der Leyen‘e göre, 2022 yılı sonuna kadar AB, Rusya’nın petrol ithalatının neredeyse yüzde 90’ını terk etmeyi bekliyor.
İkna edilemeyen ülkelere taviz, rekorlar kıran enflasyon
AB başkanları, ambargoya sıcak yaklaşmayan Çek Cumhuriyeti ve Macaristan’ı ikna etmek ismine, hazırlanan pakette iki ülkeye de, kimi unsurlardan muafiyet verdi. Bilhassa Çek Cumhuriyeti’nin Rus dizel yakıtını süreksiz olarak satın almaya devam edebileceği kararlaştırılırken, Macaristan’ın da, Rus petrolü için tasarlanan rafineri kapasitesini modernize etmek için bir erteleme alması sağlandı.
Daha evvel Avrupa Birliği ve NATO’nun, Rus petrol ve türevlerine ambargo uygulama sonucunı gündemine almasıyla, Avrupa’da enflasyonu da süratle yükselişe geçmişti. Bu mühlet zarfında güç meblağları tırmanırken, petrol fiyatları, 2008‘den bu yana en yüksek düzeyini de görmüş oldu. Buna bağlı olarak Avrupa’da yaşanan enflasyon krizi de her geçen gün yeni açıklanan sayılarla birlikte tarihi rekorlar kırmayı sürdürüyor.
Ekonomist Cihan Bolgün, 6. yaptırım paketini onaylayan AB’nin bu sonucu daha sonrasında bölgede yaşanabilecek yeni durumları ve bu sürecin Türkiye’ye tesirlerini Sputnik’e anlatıı.
‘ABD’den daha yüksek enflasyon oranlarını Avrupa’da goreceğiz’
2020’deki Kovid-19 kapanışından dolayı başlayan tedarik zincirindeki önemli bir kırılma, talep tarafında önemli bir geri çekiliş ve bunun arzla karşılanmamış olmasından bahseden Bolgün, “Enflasyon durumu aslında bütün dünyanın genel sorunu haline geldi. daha sonrasındasında başlayan Rusya ve Ukrayna kıssası, başta besin olmak üzere güç tarafında da olumsuz bir seyir hali yarattı. Dün açıklanan Avrupa bölgesi enflasyonunun yüzde 8’in üzerine olması, Avrupa için fazlaca önemli bir sayı. Yani bu kıssanın gerisi, özetlediğim bu iki yıllık sürece dayanıyor. Avrupa Merkez Bankası’nın önümüzdeki günlerde bir toplantısı var. ABD’de enflasyon aslına bakarsan yüzde 8.3’tü lakin Avrupa bölgesinde muhtemelen daha da üste gidecek. Yani ABD’den daha yüksek enflasyon oranlarını Avrupa da bakılırsaceğiz” dedi.
‘Avrupa’nın ambargoyu genişletmiş olması, petrol başta olmak üzere fiyatları olumsuz etkiliyor’
Avrupa’daki enflasyonun temel niçinine açıklık getiren Bolgün, “Anlattıklarıma ek olarak; Rusya’ya yönelik uygulanan petrol ambargosu bunun ana niçini. Avrupa’nın 6. yaptırım paketi içerisinde Rusya’nın Avrupa’ya ihracat yapmakta olduğu güç tarafında düzenlenen ambargoyu genişletmiş olmaları, petrol başta olmak üzere fiyatları olumsuz etkiliyor. Doğalgaz için de birebir adımın atılması bekleniyor fakat yazın petrol daha fazlaca tüketiliyor, ötürüsıyla şu anki gidişat, Avrupa’da enflasyonu daha da üste çekecek” halinde konuştu.
‘Avrupa enflasyona karşı faiz artırmaya gidecektir, AB’nin bu ambargolardan olumsuz etkileneceği fazlaca açık’
Avrupa’nın daha da yükselmesi beklenen enflasyona karşı hangi atakları yapabileceğine de değinen Bolgün şu tabirleri kullandı:
“Avrupa Türkiye’nin yapmadığı şeyi yaparak, faiz arttırmaya gidecek. Avrupa Merkez Bankası temmuzdaki ve sonbahardaki toplantısında faizlerini yükseltecek. Dünden beri süren tartışma da, Avrupa Merkez Bankası’nın ikinci yarı yılda yapmaya başlanacağı söylenen bilanço tarafındaki daraltma operasyonu ile faiz artışı tarafında ‘daha agresif davranır mı davranmaz mı’ üzerine konseyi. Bu da çekirdek enflasyonun seyrine bağlı. ABD’de şu an çekirdek enflasyon yüzde 6’nın biraz üstünde. ötürüsıyla Avrupa Birliği’nin bu ambargolardan olumsuz etkileneceği epey açık. O yüzden Avrupa bölgesinde kısa vadede yükselen enflasyon, yükselecek olan faiz ve daralan büyüme sayıları ile karşı karşıya kalacağız. Zira esasen Avrupa bölgesindeki imalat endüstrini gösteren ‘Satın Alma Gücü Yöneticileri anketi’ (PMI) var ve o endeks esasen son 2 dönemdir, yani 2 aydır negatif geri dönüş sinyalleri üretiyordu.”
‘Avrupa’da yükselen enflasyon ile faiz, daralacak olan iktisat ve büyüme işsizlik tarafında sorun yaratabilir’
Avrupa’nın üretim tarafı için de konuşan Bolgün, “Almanya başta olmak üzere endüstride üretim tarafı hayli kıymetli. Buna ilaveten Avrupa’da küçülme de var. Yani yükselen enflasyon, yükselecek olan Merkez Bakası faizi, daralacak olan iktisat ve büyüme de işsizlik tarafında sorun yaratabilir. O yüzden Avrupa’nın bu biçimde bir kasveti var. Bu büyük bir ihtimalle pariteye de yansıyacaktır. Euro-dolar paritesi önümüzdeki aylarda 1.10 düzeyinin üzerine yanlışsız bir deneme yapacak” dedi.
‘Türkiye açısından en büyük sorun güç maliyetleri’
Avrupa’da yükselen enflasyonun Türkiye’ye muhtemel yansımalarına da değinen Bolgün şunları aktardı:
“Türkiye tarafındaki durum biraz daha değişik. Avrupa bölgesine yüzde 50’nin biraz üzerinde bir ihracatımız var. Yani yıllık 225 milyar doların yarısı üzere düşün. ötürüsıyla Avrupa Birliği bölgesinde yılın bilhassa ikinci yarısında büyüme sayılarında daralma olacaksa -ki bunu aslına bakarsanız şu anda biroldukça milletlerarası kuruluş yayınladığı raporlarda deklare etti- şayet bu biçimde 1 senaryo gerçekleşecek olursa ve Ukrayna krizi şu an azalmasına karşın devam ederse, bu emtia fiyatları başta olmak üzere fiyat gerilemesi yaratmayacak bir konu olacaktır. Türkiye açısından en büyük sorun güç maliyetlerimiz. Türkiye’nin şu anda güç ithalatı. Mayıs ayı daha yeni bitti, onun bilgilerini de önümüzdeki günlerde goreceğiz ancak ocak ve nisan için söyleyecek olursak, geçtiğimiz senelera oranla Türkiye’nin toplam güç ithalatı 2 katının üstünde. Şu an 32-33 milyar dolar mertebesine gelmiş durumda lakin dediğim üzere bu sayılarda çabucak hemen mayıs ayındaki büyük yükseliş yok.”
‘Beklenenden çok daha yüksek bir cari açıkla karşı karşıyayız’
Son 1 aydır petrol fiyatlarındaki yükselişi akaryakıt ve motorin fiyatlarından da görüldüğünü lisana getiren Bolgün, “Bu düzeylere epey kısa bir vadede gelindi, Brent petrol 118 dolarlara yükseldi. Dolar bazında yalnızca son bir ay içerisinde yüzde 10 arttı. ötürüsıyla mayıs ayındaki artışın tesirini çabucak hemen daha görmedik. Onu da haziranda açıklanacak olan ocak-mayıs sayılarında nazaranceğiz. Bu sebeple Türkiye’nin kısa vadedeki en büyük sorunu, 4 aylık güç ithalatının aşağı üst 35 milyar dolar civarında olması. Bu bizim cari açığımızı çok üste çekecek. Yani 40 milyar doların üzerine hakikat gitmekte olan biri cari açıkla karşı karşıyayız. Bunu en son 2018 yılında görmüştük. Beklenenden çok daha yüksek bir cari açıkla karşı karşıyayız” sözlerini kullandı.
AB, Rusya’dan petrol alımını yüzde 90 oranında azaltmayı planlıyor
Brüksel’de düzenlenen doruğun birinci gününde AB başkanları, yaptırımların bir modülü olarak Rusya’ya petrol ambargosu getirilmesi konusunda ‘kısmi maddeler’ içeren siyasi bir mutabakata vardı. Buna bakılırsa yeni kısıtlamalar deniz yoluyla petrol arzını etkilerken, boru hattından gelen petrol bu yaptırım paketine dahil edilmeyecek. Avrupa Komitesi lideri Ursula von der Leyen‘e göre, 2022 yılı sonuna kadar AB, Rusya’nın petrol ithalatının neredeyse yüzde 90’ını terk etmeyi bekliyor.
İkna edilemeyen ülkelere taviz, rekorlar kıran enflasyon
AB başkanları, ambargoya sıcak yaklaşmayan Çek Cumhuriyeti ve Macaristan’ı ikna etmek ismine, hazırlanan pakette iki ülkeye de, kimi unsurlardan muafiyet verdi. Bilhassa Çek Cumhuriyeti’nin Rus dizel yakıtını süreksiz olarak satın almaya devam edebileceği kararlaştırılırken, Macaristan’ın da, Rus petrolü için tasarlanan rafineri kapasitesini modernize etmek için bir erteleme alması sağlandı.
Daha evvel Avrupa Birliği ve NATO’nun, Rus petrol ve türevlerine ambargo uygulama sonucunı gündemine almasıyla, Avrupa’da enflasyonu da süratle yükselişe geçmişti. Bu mühlet zarfında güç meblağları tırmanırken, petrol fiyatları, 2008‘den bu yana en yüksek düzeyini de görmüş oldu. Buna bağlı olarak Avrupa’da yaşanan enflasyon krizi de her geçen gün yeni açıklanan sayılarla birlikte tarihi rekorlar kırmayı sürdürüyor.
Ekonomist Cihan Bolgün, 6. yaptırım paketini onaylayan AB’nin bu sonucu daha sonrasında bölgede yaşanabilecek yeni durumları ve bu sürecin Türkiye’ye tesirlerini Sputnik’e anlatıı.
‘ABD’den daha yüksek enflasyon oranlarını Avrupa’da goreceğiz’
2020’deki Kovid-19 kapanışından dolayı başlayan tedarik zincirindeki önemli bir kırılma, talep tarafında önemli bir geri çekiliş ve bunun arzla karşılanmamış olmasından bahseden Bolgün, “Enflasyon durumu aslında bütün dünyanın genel sorunu haline geldi. daha sonrasındasında başlayan Rusya ve Ukrayna kıssası, başta besin olmak üzere güç tarafında da olumsuz bir seyir hali yarattı. Dün açıklanan Avrupa bölgesi enflasyonunun yüzde 8’in üzerine olması, Avrupa için fazlaca önemli bir sayı. Yani bu kıssanın gerisi, özetlediğim bu iki yıllık sürece dayanıyor. Avrupa Merkez Bankası’nın önümüzdeki günlerde bir toplantısı var. ABD’de enflasyon aslına bakarsan yüzde 8.3’tü lakin Avrupa bölgesinde muhtemelen daha da üste gidecek. Yani ABD’den daha yüksek enflasyon oranlarını Avrupa da bakılırsaceğiz” dedi.
‘Avrupa’nın ambargoyu genişletmiş olması, petrol başta olmak üzere fiyatları olumsuz etkiliyor’
Avrupa’daki enflasyonun temel niçinine açıklık getiren Bolgün, “Anlattıklarıma ek olarak; Rusya’ya yönelik uygulanan petrol ambargosu bunun ana niçini. Avrupa’nın 6. yaptırım paketi içerisinde Rusya’nın Avrupa’ya ihracat yapmakta olduğu güç tarafında düzenlenen ambargoyu genişletmiş olmaları, petrol başta olmak üzere fiyatları olumsuz etkiliyor. Doğalgaz için de birebir adımın atılması bekleniyor fakat yazın petrol daha fazlaca tüketiliyor, ötürüsıyla şu anki gidişat, Avrupa’da enflasyonu daha da üste çekecek” halinde konuştu.
‘Avrupa enflasyona karşı faiz artırmaya gidecektir, AB’nin bu ambargolardan olumsuz etkileneceği fazlaca açık’
Avrupa’nın daha da yükselmesi beklenen enflasyona karşı hangi atakları yapabileceğine de değinen Bolgün şu tabirleri kullandı:
“Avrupa Türkiye’nin yapmadığı şeyi yaparak, faiz arttırmaya gidecek. Avrupa Merkez Bankası temmuzdaki ve sonbahardaki toplantısında faizlerini yükseltecek. Dünden beri süren tartışma da, Avrupa Merkez Bankası’nın ikinci yarı yılda yapmaya başlanacağı söylenen bilanço tarafındaki daraltma operasyonu ile faiz artışı tarafında ‘daha agresif davranır mı davranmaz mı’ üzerine konseyi. Bu da çekirdek enflasyonun seyrine bağlı. ABD’de şu an çekirdek enflasyon yüzde 6’nın biraz üstünde. ötürüsıyla Avrupa Birliği’nin bu ambargolardan olumsuz etkileneceği epey açık. O yüzden Avrupa bölgesinde kısa vadede yükselen enflasyon, yükselecek olan faiz ve daralan büyüme sayıları ile karşı karşıya kalacağız. Zira esasen Avrupa bölgesindeki imalat endüstrini gösteren ‘Satın Alma Gücü Yöneticileri anketi’ (PMI) var ve o endeks esasen son 2 dönemdir, yani 2 aydır negatif geri dönüş sinyalleri üretiyordu.”
‘Avrupa’da yükselen enflasyon ile faiz, daralacak olan iktisat ve büyüme işsizlik tarafında sorun yaratabilir’
Avrupa’nın üretim tarafı için de konuşan Bolgün, “Almanya başta olmak üzere endüstride üretim tarafı hayli kıymetli. Buna ilaveten Avrupa’da küçülme de var. Yani yükselen enflasyon, yükselecek olan Merkez Bakası faizi, daralacak olan iktisat ve büyüme de işsizlik tarafında sorun yaratabilir. O yüzden Avrupa’nın bu biçimde bir kasveti var. Bu büyük bir ihtimalle pariteye de yansıyacaktır. Euro-dolar paritesi önümüzdeki aylarda 1.10 düzeyinin üzerine yanlışsız bir deneme yapacak” dedi.
‘Türkiye açısından en büyük sorun güç maliyetleri’
Avrupa’da yükselen enflasyonun Türkiye’ye muhtemel yansımalarına da değinen Bolgün şunları aktardı:
“Türkiye tarafındaki durum biraz daha değişik. Avrupa bölgesine yüzde 50’nin biraz üzerinde bir ihracatımız var. Yani yıllık 225 milyar doların yarısı üzere düşün. ötürüsıyla Avrupa Birliği bölgesinde yılın bilhassa ikinci yarısında büyüme sayılarında daralma olacaksa -ki bunu aslına bakarsanız şu anda biroldukça milletlerarası kuruluş yayınladığı raporlarda deklare etti- şayet bu biçimde 1 senaryo gerçekleşecek olursa ve Ukrayna krizi şu an azalmasına karşın devam ederse, bu emtia fiyatları başta olmak üzere fiyat gerilemesi yaratmayacak bir konu olacaktır. Türkiye açısından en büyük sorun güç maliyetlerimiz. Türkiye’nin şu anda güç ithalatı. Mayıs ayı daha yeni bitti, onun bilgilerini de önümüzdeki günlerde goreceğiz ancak ocak ve nisan için söyleyecek olursak, geçtiğimiz senelera oranla Türkiye’nin toplam güç ithalatı 2 katının üstünde. Şu an 32-33 milyar dolar mertebesine gelmiş durumda lakin dediğim üzere bu sayılarda çabucak hemen mayıs ayındaki büyük yükseliş yok.”
‘Beklenenden çok daha yüksek bir cari açıkla karşı karşıyayız’
Son 1 aydır petrol fiyatlarındaki yükselişi akaryakıt ve motorin fiyatlarından da görüldüğünü lisana getiren Bolgün, “Bu düzeylere epey kısa bir vadede gelindi, Brent petrol 118 dolarlara yükseldi. Dolar bazında yalnızca son bir ay içerisinde yüzde 10 arttı. ötürüsıyla mayıs ayındaki artışın tesirini çabucak hemen daha görmedik. Onu da haziranda açıklanacak olan ocak-mayıs sayılarında nazaranceğiz. Bu sebeple Türkiye’nin kısa vadedeki en büyük sorunu, 4 aylık güç ithalatının aşağı üst 35 milyar dolar civarında olması. Bu bizim cari açığımızı çok üste çekecek. Yani 40 milyar doların üzerine hakikat gitmekte olan biri cari açıkla karşı karşıyayız. Bunu en son 2018 yılında görmüştük. Beklenenden çok daha yüksek bir cari açıkla karşı karşıyayız” sözlerini kullandı.