‘Göç bir insan hakkı, AB ile geri kabul mutabakatı bir an evvel yürürlükten kaldırılmalı’

Kurnazlik

Global Mod
Global Mod
ABD öncülüğündeki Batı’nın Suriye’deki rejim değişikliği projesinin öncephesinde yer almak dönüp dolaşıp sığınmacılar üzerinden bumerang üzere Türkiye’yi vurdu. ‘Suriyeliler’ başlığı altında tartışılsa da emperyalist güçlerin el attığı Afganistan başta olmak üzere üçüncü dünyanın akınına uğrayan Türkiye ekonomik meseleler ve adaletsiz bölüşümün derinleşmesiyle birleşen devasa bir sıkıntıyla karşı karşıya.


Erdoğan idaresi tahlil yolunda Suriye siyasetlerinden milim geri adım atmazken, Suriye topraklarında Şam idaresinden müsaadesiz olarak yeni yerleşimler ve kentler tesis etmeye soyunmuş durumda. Erdoğan, kamuoyundaki tartışmalar karşısında ‘hicret edenlere’ sahip çıkacaklarını söyleyerek “Biz bu yolda birebir anlayışla devam ediyoruz. Suriye’den savaştan kaçıp ülkemize sığınan kardeşlerimize sahip çıkacağız” resti çekti.


Erdoğan’a en büyük dayanak ABD ve AB’den geldi. AB Türkiye Delegasyonu Lideri Nikolaus Meyer-Landrut, ‘Suriyelilerin geri dönüşü için uygun şartların olmadığını’ argüman etti. ABD’nin BM Daimi Temsilcisi Linda Thomas Greenfiel de mültecilerin Suriye dönüşünün inançlı, istekli ve onurlu olması gerektiğini savundu.


Sığınmacı tartışmaları, Batı’nın tavrını Doç. Dr. Cangül Örnek ile konuştuk.


‘Çok boyutlu bir meseleyle karşı karşıyayız’


Doç. Cangül Örnek’e nazaran Türkiye fazlaca boyutlu bir sıkıntıyla karşı karşıya. Bunun tek kaynağının göç eden beşerler olmadığını belirten Örnek, yasal statü problemine dikkat çekti. Salt Suriyeliler değil, İran üzerinden akın eden Afganlara dikkat çekerek sistemsiz göçün boyutlarının bile bilinmediğini vurgulayan Örnek, ABD ve NATO’nun Afganistan’ı radikal İslamcı Taliban’a bırakmasının neticelerina da atıfta bulundu:

“Çok boyutlu bir sıkıntıyla karşı karşıyayız. Buna bir sorun olarak bakmamız gerekiyor. Lakin bu sorunun tek kaynağı buraya göç eden beşerler değiller. Yasal statüleri birbirinden farklı, daha doğrusu kimilerinin yasal statüsü yok. Suriyeliler için bir süreksiz müdafaa statüsü var, bu yasal bir statü. Zafer Partisi üzere partilerin bahsetmiş olduğu geri göndermenin bir memleketler arası hukuk boyutu var. Lakin kıymetli bir kesimde şu anda bilhassa Afganistan, Pakistan üzere ülkelerden gelen göç sistemsiz göç. Burada hem kayıt yok, sayılar tam olarak bilinmiyor tıpkı vakitte durmayan bir göç. Ortalama ne kadar insan geliyor diye bir kestirimde en çok bulunulabilir. AB’nin verdiği sayılara baktım, ABD’nin çekilmesinden daha sonra göç epeyce arttı. İran’a gelen 2022 ocak ayında günlük ortalama 4 bin kişi. Bunların bir kısmı İran’da kalıyor fakat epey kıymetli bir kısmı başta Türkiye olmak üzere öteki ülkelere geçiyorlar. Bu ötürüsıyla şu anda bir akın olarak devam ediyor. Aslında biz ülke olarak bir kararı yaşıyoruz. Yemen’de olan savaşı biliyoruz, Afganistan var. Keza biroldukça ülkede de yoksullukla boğuşan beşerler var. ötürüsıyla herkes bunun bir göçle sonuçlanacağını biliyordu. Bir kısmı güvenlik ve eğitim korkusuyla. Afganistan’dan gelen göçü bir şeye sığdırmak mümkün değil. örneğin Batı ile işbirliği yapanlar bir güvenlik telaşıyla kaçtılar, Batı bir kısmını sahiplendi, bir kısmını ortada bıraktı. Bayanlar şu an orada okuyamıyorlar. Ortaöğretime yasaklama geldi, yükseköğretimde kadın-erkek ayrıldı. Örtünme mecburiliği geldi. O yüzden bu beşerler bilhassa eğitimlerini sürdürmek için öbür ülkelere göç etmeye çalışacaklar.”

‘Türkiye AB’nin makus görünen fotoğrafını temizleyen ülke yapıldı’


Örnek, emperyalizmin müdahale ettiği rastgele bir coğrafyada epeyce katmanlı sıkıntılar oluştuğuna dikkat çekti. Evvelden transit ülke olarak anılan Türkiye’nin 10 yıl ortasında evvel göç ülkesi daha sonra tampon bölge haline geldiğini belirten Örnek, bunda Erdoğan idaresinin AB ile yaptığı geri kabul mutabakatın tesirli olduğunun altını çizdi. Örnek’e nazaran bu sayede Türkiye AB’nin makûs bilinen fotoğrafını temizleyen ülke haline geldi:

“Emperyalizmin müdahale ettiği rastgele bir coğrafyada aslına bakarsan epeyce katmanlı sorular oluşuyor, beşerler epeyce uzun uzaklıkları kat ederek göç ediyorlar. Daha evvel Türkiye transit ülke olarak bilinirdi. Beşerler kalmaya gelmezlerdi. Nasıl İran bir transit ülke ise Türkiye’ye gelirler ve Yunanistan ya da Akdeniz üzerinden Batı’ya geçerlerdi. Transit ülke kavramı yakın vakte kadar kullandığımız bir kavramdı. 10 yıl ortasında Türkiye artık bir göç ülkesi ve hatta Batı’nın tampon ülke haline geldi. Göçmenler de aslında Türkiye’ye gelmek, İstanbul’da, Antep’te yaşamak istemiyorlar -Suriyelileri farklı tutuyorum, onların coğrafik komşusu, aşikâr bir Arap nüfusu da var- fakat Afganlar için Türkiye hayal ülke değil. Gidebilseler Almanya ve Fransa’yı isterler. Türkiye, 2016’da AB ile geri kabul mutabakatı imzaladı. Batı’ya ulaşabilenlerin ilticaları kabul edilmezse geri alıyor. İnsanların giriş yaptıkları yer Türkiye fakat temel ülkeleri Türkiye değil ve yasal müracaat yaptıkları için hangi ülkeden gelindikleri bilinmiyor. Afganistanlı ben siyasi bir sorun yaşıyorum diyor başvuruyor. Birtakım insanların nereden geldiklerini bilmezsiniz, pasaportlarını yakarlar örneğin, konuşmazlar. Fakat burada yasal bir müddetç var. ötürüsıyla göçün kaynağı olan ülke biliniyor, lakin o ülkeye geri göndermektense Türkiye kabul ettiği için Türkiye’ye gönderiliyor. Bu beşerler Türkiye’de kalıyorlar. 2015’te Ege Denizi’nde fazlaca tekne batıyordu. Aylan bebeğin kıyıda meyyit biçimde yattığını gördük. Büyük infial uyandırdı. Onlar Suriyeli bir aileydi. Suriyeliler 2016 öncesi Avrupa’ya gitmeyi tercih ediyorlardı. O manzaraların tekrar ortaya çıkmasını engellemek üzere bir formül bulunmuş oldu. Türkiye burada AB’nin bir manada bu makus bilinen fotoğrafını temizleyen ülke statüsüne gerilemiş oldu.”

‘Göç bir insan hakkı, AB ile yapılan muahede yürürlükten kaldırılmalı’


Örnek, insanların çeşitli sebeplerle göç etme hakkı bulunduğunu belirterek AB ile yapılan geri kabul muahedesinin bir an evvel bitmiş oldurilmesi gerektiğini vurguladı:

“Burada iktidarın epeyce büyük sorumluluğu var, Erdoğan, MÜSİAD toplantısında, ‘Biz ensarız, kimseyi göndermeyeceğiz, bir yere göndermeyeceğiz’ dedi. Evvel göndermeyeceğiz dedi, daha sonra göndereceğiz dedi. Orada KOBİ’lerin sahipleri de var, onlar aslına bakarsanız -ucuz işgücü niçiniyle- gitmelerini istemiyorlar. Burada konuşulması gereken hayli şey var. AB problemine dönersek bu muahedenin bir an evvel reddedilmesi ve yürürlükten kaldırılması gerek. Göç bir insan hakkı. Beşerler başlarına berbat bir şey geldiğinde ya da ekonomik olarak zorlandıklarında ya da eğitim hakları ellerinden alındığında -ki Müslümanların ağır yaşadığı yerlerde bu mümkünlük her vakit var, bizim de olabilir, İran’da olmuştu- göç ederler. Bir tampon bölge, göçü sonlandıran, aşikâr ülkelere hapseden bir siyaset insan haklarına ters. ötürüsıyla bu beşerler nereye gitmek istiyorlarsa oraya gitme hakkına sahip olmalılar.”

‘AB inançlı midir değil midir üzere bir yorum yapamaz’


Örnek, Türkiye’deki Suriyelilerin evvela Türkiye ile Suriye içinde bir problem olduğunu belirterek AB’nin bu hususta ‘güvenli midir değil midir’ yorumu yapamayacağını vurguladı. Örnek, göçü gönderen ve alan ülkenin ortalarında tahlil bulabileceğine dikkat çekti:


“Türkiye’deki Suriyeliler evvela Türkiye ile Suriye içindeki bir problem. AB, ‘güvenli midir değil midir’ üzere bir yorum yapamaz. Türkiye, Suriye ile diplomatik bağlantıları geliştirip anlaşabilir. Asker kaçaklarını da içeren kapsamlı bir af çıktı lakin bu Suriye’nin büsbütün yaşanabilir hale geldiği manasına gelmiyor. Çok büyük bir yıkım var. Lakin nihayetinde bu iki ülkenin konuşacak biçimde masaya oturabilmesi lazım. Burada farklı aktörlerin kelamı ikincil olabilir. Göçü gönderen ve göçü alan ülkeler birbirleriyle muhatap olmalı. İltica müracaatları sayılarına baktığımda Türkiye’deki göç inanılmaz bir boyuta ulaşmış durumda. Avrupa’ya yasa dışı yollarla giden insan sayısı epey azalmış durumda. Bu sayı 2016 üzere de devasa yükseklikteti, daha sonra düşüşe geçti. O düşüşte Kuzey Afrika’da birtakım ülkelerin AB’ye Türkiye üzere bağlanmış olması. Bizim coğrafyamızda Türkiye’nin bu biçimde bir rolü kabul etmiş olması ve Avrupa’ya göçü durduran ülkelerin rolü hayli tesirli.”


‘AB’nin ikiyüzlü tavrının deşifre edilmesi gerek’


Örnek, bu süreçte Avrupa’ya giden göçmenlerin sayısında büyük azalma yaşandığına işaret ederken, göçmenleri daha savunur üzere görünür bölümlerde de daha az müsamahakâr görünen bölümlerde de asıl AB’nin duruşunun gündeme taşınması gerektiği görüşünde. AB’nin ikiyüzlü tavrının deşifre edilmesi gerektiğini vurgulayan Örnek, Türkiye açsıından da hem tampon bölge olup hem göçmenler için para alan onur kırıcı muahedenin iptal edilmesi gerektiğini belirtti.

“2016’dan beri yasa dışı yollarla Avrupa’ya gidenlerin sayısında fazlaca azalma var. aslına bakarsanız epey meşakkatli bir yol, epeyce fazla mevt var. Belarus’tan girmeye çalıştıkları AB topraklarında insanlığa yakışmayacak bir muamelenin yanı sıra vefatlar ve önemli yaralamalar oldu. Hudutlardan sorumlu kuvvetlerin AB’nin insan hakları anlayışına sığmayan yaklaşımları kelam konusu. ötürüsıyla şu an Avrupa’ya gitmek büyük bir yük. Bu durumda Avrupa’ya gitmek isteyen göçmenler için tek yol iltica başvurusu yapmak. Lakin bu lakin yerinde yapabileceğiniz bir şey. Yunanistan’a gideceksiniz yapabiliyorsunuz. Orada yaptığınızda bile müracaatların yarısından azı kabul ediliyor. bu biçimde da epeyce uzun bekletiliyorsunuz. Çok güç şartlarda kalıyorlar. Müracaatın kabul edilip edilmeyeceği aşikâr değil ve edilmediğinde de gönderilme riskiyle karşı karşıyalar. AB burada epey geri planda kalıyor. Bence bu tartışmada, yani göçmenleri daha savunur üzere görünür bölümlerde de daha az müsamahakâr görünen kesitlerde de bu bağlantının gündeme getirilmesi, hükümete bu tarafta baskı yapılması, AB’nin ikiyüzlü tavrının deşifre edilmesi ve bu geri kabul muahedesinin bir an evvel iptali lazım. Bu insan haklarına karşıt tıpkı vakitte Türkiye için epey onur kırıcı bir mutabakat. Göçmenler için tampon bölge olup para almak da hükümran ülkeye yakışmayan bir tutum.”

‘Emperyal ülkelerin iç barışı yok eden müdahalelerine karşı uğraş etmek gerek’


Türkiye’nin hudut ötesi operasyonlarını da anımsatan Örnek, bunların hem o ülkelerin halkları birebir vakitte Türkiye açısından neticelerina atıfta bulundu. Örnek, emperyal ülkelerin iç barışları tehdit eden müdahalelerine karşı çaba gerektiğinin altını çizdi:

“Ülkemiz kimi vakit çeşitli dış operasyonlara dahil olduğunda uzaktan izliyoruz. Zira Suriye’ye ya da Libya’ya giriyor. Lakin bunların hem o ülkelerdeki halklar için insani maliyetleri var birebir vakitte dönüp donuşup bizim için de insani maliyetleri var. ötürüsıyla öncelik nazaranv her ülkenin halkı için bu cins uğraşları en azından emperyal ülkelerin iç barışı yok eden müdahalelerine karşı gayret etmek ve ülkelerinin de bu operasyonlara dahil bulunmasına mani olmak diye düşünüyorum.”
 
Üst