Mali Aksiyon nazaranv Gücü’nün Türkiye’yi gri listeye almasının ne üzere sonuçları olabilir?

Kurnazlik

Global Mod
Global Mod
Fransa’nın başşehri Paris’te üç günlük toplantılarının akabinde bir açıklamada bulunan FATF Lideri Marcus Pleyer, Türkiye’yi kara para aklama ve terörizmin finansmanı ile uğraş konusunda “yeterince efor göstermeyen” ülkelerin bulunduğu gri listeye aldıklarını duyurdu.


Buna göre Botswana ve Mauritis listeden çıkarılırken Ürdün, Mali ve Türkiye ise gri listeye alındı.


Açıklamasında, Türkiye’nin ilerleme kaydettiğini belirten Pleyer, fakat hala önemli sıkıntıların bulunduğunu söylemiş oldu. Pleyer, Türkiye’nin bu bahiste taahhütlerde bulunduğunu fakat bunları somut aksiyona dönüştürmesi gerektiğini belirtti. Pleyer, Türkiye ile ilgili şunları söylemiş oldu:


Üç ülke listeye ekleniyor. Bunlar Ürdün, Mali ve Türkiye. Hepsi, FATF’in aksiyon planında mutabık ve etkin olarak sistemlerinde tespit edilmiş olan stratejik noksanlıkları gidermeye çalışıyorlar. Türkiye konusunda biroldukca soru aldığımız için daha fazla ayrıntı vereceğim. Türkiye ortak değerlendirmeye sahip. 2019’un sonlarına ilişkin ülke değerlendirmesi. Rapor, Türkiye’nin kara para aklama ve terör finansmanıyla gayrete dair gayretleri noktasında epeyce sayıda önemli sıkıntıyı irdeliyor. bu biçimdedan beri FATF, Türkiye’nin bütün tasa uyandıran alanlarda, muhakkak ölçüde ilerleme kaydettiğini görüyor lakin, önemli meseleler bulunuyor. Bankacılık, altın ve kıymetli taş ticareti ve emlak üzere yüksek riskli dalların kontrolü bunların ortasında. FATF, Türkiye’nin insan hakları örgütlerinin, hükümet dayanaklı olmayan tertiplere yönelik korkularının da farkında. Türkiye IŞİD ve El Düstur üzere BM’nin terör örgütü olarak tanıdığı kümelere öncelik verip, riskleri de hesaba katarak terörizmin finanse edilmesine karşı yaptırım uyguladığını göstermelidir.


Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan açıklama


sonucun açıklanmasının akabinde mevzuyla ilgili birinci açıklama Hazine ve Maliye Bakanlığı’ndan açıklama geldi.


Bakanlığın açıklamasında “Mali Hareket nazaranv Gücü (Financial Action Task Force – FATF) raporunda ülkemizin gri listeye alınması hak edilmeyen bir sonuç ortaya çıkarmıştır. Bundan daha sonraki süreçte, FATF ve ilgili tüm kurumlarla işbirliği içerisinde gerekli adımlar atılmaya devam edilecek ve ülkemizin hak etmediği bu listeden en kısa müddette çıkması sağlanacaktır” denildi.

Hazine ve Maliye Bakanlığı
Basın Açıklaması
(21.10.2021) pic.twitter.com/zEmbRGRWq5

— T.C. Hazine ve Maliye Bakanlığı (@HMBakanligi) October 21, 2021



Türkiye için birinci değil


Daha evvel 2011 yılında gri listeye giren Türkiye, yapılan düzenlemelerin akabinde 2014 yılında listeden çıkmıştı. Türkiye bugüne kadar da gri listeye girmemek için bir epey uygulamayı hayata geçirdi.


Bu kapsamda Emniyet ve Mali Hataları Araştırma Şurası (MASAK) bünyesinde takımlar kuruldu. İsimli makamlara eğitimler verildi. Polis bünyesinde oluşturulan özel grup süratli bir biçimde taşra teşkilatlanmasını gerçekleştirerek kara para ve terörün finansmanı konusunda çalışmaya başladı.


Türkiye beraberinde 2020’nin Aralık ayında Kitle İmha Silahlarının Yayılmasının Finansmanının Önlenmesine Ait Kanun Teklifi hazırlamış ve bu teklif TBMM’de kabul edilmişti.


Teklifi hazırlayan isimlerden biri olan eski Gümrük ve Ticaret Bakanı ve AK Parti Malatya Milletvekili Bülent Tüfenkçi, Sputnik’e yaptığı değerlendirmede, bu teklifi, FATF’nin önerdiği üzere milletlerarası hukuka uygun olarak hazırladıklarını söz etmişti. Tüfenkçi, “Bu kanun, Türkiye’nin elini güçlendirecek” diye de eklemişti.


Kanun teklifi ile yalnızca terörizmle gayret edilmeyeceğini bununla birlikte dernekler üzerinden kara para aklanması ile ilgili konuların da düzenleneceğini tabir eden Tüfenkçi, “Daha evvel de Cumhurbaşkanımızın ve İçişleri Bakanımızın dernekleri kapatmaya varan yetkileri vardı. Artık bunları kurallara bağlayarak yasalar manasında kontrollerini de yaparak düzenlemeler getiriliyor” sözlerini kullanmıştı.


Bu teklif Cumhurbaşkanlığı ve İçişleri Bakanlığı’na verdiği yetkiler ötürüsıyla eleştirilmiş ve TBMM’de ağır tartışmaların yaşanmasına sebep olmuştu.


Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ise 2021’in Temmuz ayında yayımladığı genelgede FATF tavsiyelerinin dikkate alınarak, “Türkiye’de Hata Gelirlerinin Aklanması ve Terörizmin Finansmanı ile Uğraşta ve Müsadere Uygulamalarında Aktifliğin Artırılması Strateji Dokümanı (2021-2025)”nin hazırlandığını duyurmuştu.


FATF’ın 2019 yılı değerlendirmesi


FATF
, 2019 yılında Türkiye’ye dair yaptığı değerlendirmede “terörizmle ve kitle imha silahlarının yaygınlaşmasıyla bağlı varlıkların dondurulması” tarafında iyileşmelerin yapılması gerektiğini vurgulamıştı. Türkiye’nin son senelerda kara para aklama ve terörizmin finansmanıyla ilgili kanunlarını ve düzenlemelerini kuvvetlendirdiği aktarılmış; lakin kara para aklama soruşturmalarının sayısının çoğaltılması gerektiğini belirtmişti. 2019 yılındaki raporda bu alanda epey az sayıda karar verildiği tabir edildi.


Terörizmin finansmanı açısından ise Türkiye’deki yetkililerin yalnızca terör zanlılarının elindeki varlıkların tespit edilmesinde rol oynadığı aktarılmış, fakat bu varlıkların toplanması, mali hareketin önüne geçilmesi, fonların kullanılmasının engellenmesi açısından da tedbir alınması gerektiği vurgulanmıştı.


Yabancı sermaye açısından risk taşıyor


Financial Times gazetesi,
daha evvel yayınladığı bir haberinde, Mali Hareket nazaranv Gücü’nün Türkiye’yi gri listeye alması durumunda, Türkiye’nin halihazırda güç olan yabancı sermaye çekme kabiliyetini daha da azaltacağı yorumuna yer vermişti.


Bu karar Avrupa Birliği’ne (AB) de Türkiye’yi kendi kara para aklamayla gayret listesine alması istikametinde baskı oluşturabilir. Bu listede de AB üyesi olmamakla bir arada birliğin finansal sistemine tehdit oluşturabilecek ülkeler yer alıyor.


Milletlerarası Para Fonu’nun (IMF) yaptığı bir araştırmaya göre ise gri listeye alınan ülkeler, yabancı yatırım çekmekte zorluk yaşıyor. Gri liste bununla birlikte ülkeye ‘sıcak para’ akışının azalmasına niye oluyor. Araştırmaya göre sıcak paradaki bu azalma bir ülkenin GSYH’sının yüzde 3’ü oranında gerçekleşiyor. Öte yandan emsal bir düşüş direkt yabancı yatırım oranına da yansıyor.


Süreç nasıl işleyecek?


FATF’nin
gri listesinde Arnavutluk, Bahamalar, Babardos, Kamboçya, Gana, İzlanda, Jamaika, Moğolistan, Myanmar, Pakistan, Nikaragua, Mali, Panama, Suriye, Uganda, Ürdün, Yemen ve Zimbabve üzere ülkeler bulunuyor.


Bu kararla birlikte Türkiye, kurumun Milletlerarası İşbirliği İnceleme Kümesi tarafınca izlemeye tabi tutulacak. Türkiye’nin bu alandaki faaliyetleri yakın ve ayrıntılı bir incelemeye alınacak. Türkiye’nin kara para ve terörizmin finansmanı konusundaki faaliyetlerini güçlendirmesi beklenecek.


FATF nedir?


FATF
, 1989 yılında G-7 ülkeleri (ABD, Japonya, Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya ve Kanada) tarafınca kara para aklamanın milletlerarası alanda önlenmesi emeliyle OECD (Ekonomik İşbirliği ve Kalkınma Örgütü) bünyesinde kuruldu. 11 Eylül 2001 tarihinden daha sonra vizyonuna terörün finansmanı ile çabayı de dahil eden FATF’nin toplam 39 üyesi bulunuyor. Türkiye, 24 Eylül 1991 tarihinde FATF’e üye oldu.


FATF faaliyetlerini, Genel Konsey toplantıları ve çeşitli konularda çalışmak üzere oluşturulan çalışma kümelerinin gerçekleştirdiği toplantılar yoluyla yürütüyor. FATF, her yıl üç Genel Şura toplantısı gerçekleştiriyor. Bu toplantılar her yıl çoklukla Ekim, Şubat ve Haziran aylarında yapılıyor.


FATF, ülke raporunda tespit edilen eksiklikleri iki yılda bir yapılan yenileştirme (Biennial Update) ve sistemli izleme (Regular Follow Up) ile takip ediyor.
 
Üst