Vakit zaman ebeveynlerden ‘yeterli kontrol mekanizmasının’ olmadığı istikametinde tenkitler alan YouTube’da son olarak ‘Prenses Aylin’ isimli bir kanalın içerikleri gündem konusu oldu. Ekşisözlük muharriri ‘magdurfakir’ tarafınca açılan ‘prenses aylin youtube kanalı rezaleti’ isimli başlıkta, kanal içeriğinin çocukları ne kadar etkileyebileceğinin bir örneği yer alıyor. Muharririn girdisinde, bu kanalda ‘artırılmış gerçeklik ile çekilen canavar videolarının’ olduğu vurgulanıyor ve maruz kalan çocuğun gece uyurken zorlandığı da belirtiliyor.
Fecî karakterler çocuklara yönelik görüntülerde bulunuyor
Kanalın görüntülerinde yer alan ince keskin dişli dev bir mavi oyuncak ayı, yani ‘Huggy Wuggy’, aslında yetişkinlere yönelik bir kaygı oyunu karakteri. Bu kanalın yanı sıra Türkçe ve yabancı lisanda bir epeyce kanal bu karakteri, çocuklar için yapılmış içeriklerinde kullanıyor. Lakin, bu tek örnek değil. 2019 yılında bir iletileşme uygulaması üzerinden yayılan oyunun tesiriyle Arjantin’de 12 yaşındaki bir kız çocuğunun intihar ettiği savıyla ortaya çıkan ‘Momo’ karakterinin ondan sonrasında YouTube görüntülerine ‘sızdığı’ haberleri bir epey ülkede panik yarattı. Simgesi Japon heykeltıraş Keisuke Aiso’nun ‘Kuş Kadın’ yapıtı olan ‘Momo’nun YouTube’daki görüntülerde belirdiğine işaret eden hiç bir bulgu olmadığını platformun yetkilileri açıklamıştı.
Türkiye’de 3 ayda çocuk güvenliği siyaseti ihlalleri niçiniyle 2 milyon görüntü YouTube’dan kaldırıldı
Türkiye’de ise 2020 yılında Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı, içeriklerinde çocuğa cinsel istismar tabirlerinin yer aldığı 4 kanal hakkında soruşturma başlatmış, Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) tarafınca ise bu içerikler engellenmişti. Türkiye’de Temmuz-Eylül 2021 tarihleri içinde YouTube’dan kaldırılan 6.2 milyon görüntünün, 2 milyonu çocuk güvenliği siyaseti ihlalleri niçiniyle kaldırıldı.
Sputnik, bu üzere görüntülerin çocukların psikolojilerine nasıl tesir edebileceğini ve ailelerin alması gereken tedbirleri Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Kısım Lideri Klinik Psikolog Gülşah Ergin’e sordu. Platformun kontrol sisteminin nasıl çalıştığını ve geliştirilmesi için neler yapılması gerektiğini ise uzmanlığı bilişim hukuku alanında olan Avukat Gökhan Ahi anlattı.
YouTube’un kontrol sistemi nasıl çalışıyor?
Avukat Ahi, YouTube ve gibisi görüntü platformlarında çocukları sakıncalı içeriklerden müdafaa ismine makul siyasetlerin oluşturulduğunu söyleyerek “Çocukların ortasında yer aldığı cinsellik bahisli görüntüler, cüret oyunları içeren görüntüler, tehlikeli yahut akrobatik hareketler içeren görüntüler, kaba lisan, şiddet içeren görüntülere müsaade verilmemektedir. Lakin gerçekte bu biçimde bir müsaade düzeneği yok. İçeriklerin, ya içerik oluşturucular tarafınca ‘çocuklara uygundur yahut değildir’ halinde işaretlenmesi istenmektedir ya da kullanıcıların şikayet etmesi beklenmektedir. Doğal, Google’un kendi bir ekip algoritmaları da var, çıplaklığı yahut kaba lisanı tespit eden filtreler uzun bir müddetdir kullanılıyor. Bu filtreleri çarçabuk aşanlar olduğunu biliyoruz, bu tıp içerikler evvel kaldırılıyor, devamı halinde vadeli yasaklamalar kelam konusu olabiliyor. Çocuklara uygun olmayan içerikler, yaş tespiti uygulamasıyla çocuklara gösterilmiyor da olsa, çocuklar bu mahzuru çarçabuk aşabiliyor” dedi.
‘Youtube Kids’in bilhassa de yaş gruplaması manasında fazlaca başarılı olduğunu söylemek mümkün değil’
YouTube’un, YouTube Kids isminde çocuklar için özel bir uygulamaya da geçtiğini vurgulayan Ahi, “Bu platformda, otomatik filtreler ile oluşturulan görüntüler ile içerik üreticilerinin ve ebeveynlerin fikirleriyle toplanan çocuk içerikli görüntüler yer alıyor. Sinema ve görüntü sanayisinin markalı sinemaları, dizileri ve animasyon sinemaları bu platformda yer alıyor. Lakin Youtube Kids’in bu manada, bilhassa de yaş gruplaması manasında hayli başarılı olduğunu söylemek mümkün değil. Çünkü, çocuklar içinde da ilgi ve gelişim seviyesi içinde farklar var. 16 yaşında bir çocuğun beklentileri ile 6 yaşındaki çocuğun beklentileri tıpkı değil. Ülkeler içindeki kültürel farklar, biroldukca içeriğin çocuklara uygun olup olmadığını konusunda baş karıştırıcı olabiliyor” dedi ve ekledi:
‘Platform çocuklar konusundaki yayın siyasetini sıkılıkla güncellemeli, en kıymetli kontrol ise ebeveynlerde’
“Sonuç olarak, Youtube’un çocuklar konusundaki yayın siyasetini sıkılıkla güncellemesi ve içerik denetimini her bir ülkede akredite olmuş sivil toplum kümelerine vermesi en uygun yol üzere görünüyor. Asıl en kıymetli kontrol ise ebeveynlerde. Ebeveynler, çocuklarının en azından 15 yaşına kadar neyi izleyip izlemediğini denetim etmesinde ve yakından takip etmesinde büyük yarar var.”
‘Travma sırf büyük afetler, zelzeleler değildir, küçük yaş kümelerindeki çocuklar izledikleri şeyleri gerçek zannediyor’
Klinik çocuk psikoloğu Gülşah Ergin ise çocukların merak hissiyle bir arada, etraflarından duydukları bu karakterleri araştırmaya başladıklarını söyleyerek, kapasitelerini aşacak içeriklerle karşılabileceklerini ekliyor:
“Özellikle küçük yaş kümelerinde çocuk aslına bakarsan izlediği şeyi gerçek zannediyor. İzlediği şey ile gerçek dünyayı ayırt edemiyor. Çocuklar haberlerden de, bu türlü izlediği görüntülerden da etkilenir. ötürüsıyla bunu gerçekmiş üzere yaşar, bu türlü hissediyor. Bu aslında bizim travma dediğimiz bir durum. Travma dediğimizde büyük yangınlar, seller, zelzeleler, büyük felaketler diye düşünmeyelim yalnızca. Bir bireyin fizikî ve ruhsal kapasitesini aşan her şey travmadır. ötürüsıyla bu, çocuk için travmatik bir tecrübeye dönüşmüş oluyor. Bu sefer de çocuk, izlediği şeyi andıracak en ufak bir şeyde tetiklenme yaşamaya başlıyor. örneğin karanlık ise, odasındaki karanlıktan da tetikleniyor. ‘Anne, ben gidemiyorum, benimle tuvalete gelir misin’ diyor, banyoya tuvalete gidemiyor. Odasında tek başına vakit geçiremiyor. ‘Birisi çıkacak güya benim karşıma’ diyor, koridorlardan koşarak geçiyor. Korkutma öğeleri son senelerda daima oyuncak ayı üzere şeylerin üzerinden olduğu için, meskende kendisinin, kardeşinin oyuncağı var ise bunlardan korkuyor. Oyuncaklar toplanıyor, gözlerinin içine bakamıyor. ötürüsıyla bu nitekim çocuklarının hayatlarını ve inançta hissetmelerini etkileyen bir şeye dönüşüyor.”
‘Travmatik tesir yaratan olaylar beyinde yer ediyor, çocuklar korktuklarına emsal şeyler gördüğünde tetikleniyor’
Ailelerin ‘çocuk unutur’ dememesi gerektiğinin altını çizen Ergin, “Bir olay travmatik bir tesir yarattı ise, bu pek nörofizyolojik bir bahis da aslında, beyinde yer ediyor. Beynimizin sağ tarafında bu olay kalıyor ve buna benzeri şeyler gördüğümüzde, duyduğumuzda tetikleniyor. Çocuklar bunu arkadaşlarına da söyleyemiyor, kendilerini mahçup hissediyorlar. Anne babalar günlük hayatın içerisinde mecburen görüyorlar. ötürüsıyla anne babanın takviyesi çocuk için epeyce değerli. Çocuğun hissini göz arkası etmemek gerekiyor” dedi ve ekledi:
‘Ailelerin ‘benim yanımda görsün’ diyerek kendilerinin çocuklarına korkutucu içerikleri göstermelerini tasvip etmiyoruz’
“Tüm bunlarla birlikte bir de şöyleki yapan aileler olmaya başladı. 21. yüzyıl ebeveynleri çok dertli ebeveynler. Çocuklarını memnun etmek için, bir ziyan gelmesin diye endişeleniyorlar. Bu şekil görselleri çocuk olur da kendi başına görür ve etkilenir diye düşünen birtakım telaşlı ebeveynler bu içerikleri çocuklara kendileri göstermeye başladılar. Bu sefer çocuk da kötü biçimde travmatize oluyor. Bir de onu korumakla yükümlü olan anne babasının bu biçimde içerikler gösteriyor olması da çocuğu ayrıyeten travmatize ediyor. Bu asla tasvip ettiğimiz bir şey değil. Çocuklara bu içerikleri açıp göstermek ‘benim yanımda görsün, açıklamasını yapayım’ demek uygun bir yaklaşım değil hakikaten.”
Aileler çocuklarını sakıncalı içeriklerden korumak için neler yapmalı?
Anne babaların bu durumla karşılaştıklarından ne yapmaları gerektiğini de aktaran Ergin’e göre en evvel interneti kullanmayı öğretmek gerekiyor:
“Mutlaka çocukların güvenliklerini sağlayıcı internet filtreler kullanılmalı. Akabinde, çocukla bir arada tabletini, bilgisayarını nasıl kullanabilir, gerekli olduğu kadar gereksiz bilgiler de var, çocuğu günlük ömrü içerisinde öğretilmeli, rol model olunmalı. beraberinde çocuk internete girdiğinde izole bir yerde girmesi değil, meskenin ortasında bir yerde girmesi için teşvik edilmeli ya da bu biçimde bir ortam hazırlanmalı. Çocuğun ne izlediği takip edilmeli. Natürel, bir de işin duygusal boyutu var. Diyelim ki çocuk fazlaca korkuyor, etkilendi. Bu vakit içinderda duygusal takviye fazlaca değerli. ‘Bunda korkulacak ne var, insan hiç bundan korkar mı, izlediğin şey gerçek değil ki esasen, niye korkuyorsun, fazlaca saçma’ üzere sözler kullanılmamalı. Zira çocuk aslına bakarsan korkuyor, sıkıntı bir durumun içerisinde. Bir de ebeveyni hissini kabul etmediği vakit çocuk daha da berbat hissediyor. Çocuğun var olan duygusu hakkında konuşmak ziyanlı değil, aksine muhtaçlığı olan bir şey. Aile demeli ki ‘sen artık epeyce korktun, izlediğin şeyler seni epeyce etkiledi, o kadar fazlaca etkilendin ki aklından atamıyorsun, tüm bu olanlar sana gerçekmiş üzere geliyor’ üzere empatik dinleme, yansıtmalar yapılmalı.”
‘Önce çocukların hisleri kabul edilmeli, ondan sonrasında inançta olduğu vurgulanmalı’
Ebeveynlerin çocuklarına duygusal yansıtmalar yapmadan savunmacı tavra geçmesinin çok ziyanlı olduğundan bahseden Ergin “Önce çocuğun hislerini yatıştırmalı, hissini onaylamalı, kabul etmeli gerisinden da inançta olduğuna vurgu yapılmalı. beraberinde çocuklara bilhassa yatarken konutun dünyadaki en inançlı yer olduğuna ve yanında olunduğuna vurgu yapılabilir. Çocuk muhtaçlık duyarsa yatarken o uyuyana kadar yanında durulabilir, yatağında değil, lakin yanında durulabilir. Çocuk uyuduktan daha sonra ebeveynler kendi yataklarına gidebilirler. Bu duygusal dayanak pek kıymetli” diye konuştu.
Ne vakit profesyonel takviye alınmalı?
Ailelerin tüm eforuna karşın çocuğun hala korktuğu durumlarda ruhsal dayanak alınması gerektiğine işaret eden Ergin şu sözleri kullandı:
“Çocuğun günlük hayatı ve rutini de bundan etkilenmeye başladı. örneğin derslerine odaklanamıyor, her an bir şey çıkacakmış üzere düşünüyor, tuvalet eğitimi almış bulunmasına karşın altını ıslatıyor ya da tırnaklarına yemeye başlıyorsa ruhsal bir yardım almalarını öneriyoruz. Şayet bu durumda yardım alınmazsa, önemli bir takılmaya sebep oluyor. Başka gelişim alanlarını da etkileyebiliyor. Okula bile gündüz giderken korkan çocuklar var. Çocuğun öğrenmesi için etrafı keşfetmesi gerekiyor ancak bu durumda yapamıyor. ‘Ben tek başıma yatamıyorum, tuvalete gidemiyorum’ diyor, bu sefer de özgüveni etkileniyor. ötürüsıyla olay yalnızca konutta rahat hareket edememesi değil, öteki gelişim süreçlerine de ket vuruyor, sekteye uğratıyor. Bunlar terapilerde çalıştığımız ve çözme formları olan bahisler. Anaokulu ve ilkokul devri en sık karşılaştığımız bahistir esasen kaygılar.”
Fecî karakterler çocuklara yönelik görüntülerde bulunuyor
Kanalın görüntülerinde yer alan ince keskin dişli dev bir mavi oyuncak ayı, yani ‘Huggy Wuggy’, aslında yetişkinlere yönelik bir kaygı oyunu karakteri. Bu kanalın yanı sıra Türkçe ve yabancı lisanda bir epeyce kanal bu karakteri, çocuklar için yapılmış içeriklerinde kullanıyor. Lakin, bu tek örnek değil. 2019 yılında bir iletileşme uygulaması üzerinden yayılan oyunun tesiriyle Arjantin’de 12 yaşındaki bir kız çocuğunun intihar ettiği savıyla ortaya çıkan ‘Momo’ karakterinin ondan sonrasında YouTube görüntülerine ‘sızdığı’ haberleri bir epey ülkede panik yarattı. Simgesi Japon heykeltıraş Keisuke Aiso’nun ‘Kuş Kadın’ yapıtı olan ‘Momo’nun YouTube’daki görüntülerde belirdiğine işaret eden hiç bir bulgu olmadığını platformun yetkilileri açıklamıştı.
Türkiye’de 3 ayda çocuk güvenliği siyaseti ihlalleri niçiniyle 2 milyon görüntü YouTube’dan kaldırıldı
Türkiye’de ise 2020 yılında Aile ve Toplumsal Siyasetler Bakanlığı, içeriklerinde çocuğa cinsel istismar tabirlerinin yer aldığı 4 kanal hakkında soruşturma başlatmış, Bilgi Teknolojileri ve Bağlantı Kurumu (BTK) tarafınca ise bu içerikler engellenmişti. Türkiye’de Temmuz-Eylül 2021 tarihleri içinde YouTube’dan kaldırılan 6.2 milyon görüntünün, 2 milyonu çocuk güvenliği siyaseti ihlalleri niçiniyle kaldırıldı.
Sputnik, bu üzere görüntülerin çocukların psikolojilerine nasıl tesir edebileceğini ve ailelerin alması gereken tedbirleri Davranış Bilimleri Enstitüsü Çocuk ve Genç Kısım Lideri Klinik Psikolog Gülşah Ergin’e sordu. Platformun kontrol sisteminin nasıl çalıştığını ve geliştirilmesi için neler yapılması gerektiğini ise uzmanlığı bilişim hukuku alanında olan Avukat Gökhan Ahi anlattı.
YouTube’un kontrol sistemi nasıl çalışıyor?
Avukat Ahi, YouTube ve gibisi görüntü platformlarında çocukları sakıncalı içeriklerden müdafaa ismine makul siyasetlerin oluşturulduğunu söyleyerek “Çocukların ortasında yer aldığı cinsellik bahisli görüntüler, cüret oyunları içeren görüntüler, tehlikeli yahut akrobatik hareketler içeren görüntüler, kaba lisan, şiddet içeren görüntülere müsaade verilmemektedir. Lakin gerçekte bu biçimde bir müsaade düzeneği yok. İçeriklerin, ya içerik oluşturucular tarafınca ‘çocuklara uygundur yahut değildir’ halinde işaretlenmesi istenmektedir ya da kullanıcıların şikayet etmesi beklenmektedir. Doğal, Google’un kendi bir ekip algoritmaları da var, çıplaklığı yahut kaba lisanı tespit eden filtreler uzun bir müddetdir kullanılıyor. Bu filtreleri çarçabuk aşanlar olduğunu biliyoruz, bu tıp içerikler evvel kaldırılıyor, devamı halinde vadeli yasaklamalar kelam konusu olabiliyor. Çocuklara uygun olmayan içerikler, yaş tespiti uygulamasıyla çocuklara gösterilmiyor da olsa, çocuklar bu mahzuru çarçabuk aşabiliyor” dedi.
‘Youtube Kids’in bilhassa de yaş gruplaması manasında fazlaca başarılı olduğunu söylemek mümkün değil’
YouTube’un, YouTube Kids isminde çocuklar için özel bir uygulamaya da geçtiğini vurgulayan Ahi, “Bu platformda, otomatik filtreler ile oluşturulan görüntüler ile içerik üreticilerinin ve ebeveynlerin fikirleriyle toplanan çocuk içerikli görüntüler yer alıyor. Sinema ve görüntü sanayisinin markalı sinemaları, dizileri ve animasyon sinemaları bu platformda yer alıyor. Lakin Youtube Kids’in bu manada, bilhassa de yaş gruplaması manasında hayli başarılı olduğunu söylemek mümkün değil. Çünkü, çocuklar içinde da ilgi ve gelişim seviyesi içinde farklar var. 16 yaşında bir çocuğun beklentileri ile 6 yaşındaki çocuğun beklentileri tıpkı değil. Ülkeler içindeki kültürel farklar, biroldukca içeriğin çocuklara uygun olup olmadığını konusunda baş karıştırıcı olabiliyor” dedi ve ekledi:
‘Platform çocuklar konusundaki yayın siyasetini sıkılıkla güncellemeli, en kıymetli kontrol ise ebeveynlerde’
“Sonuç olarak, Youtube’un çocuklar konusundaki yayın siyasetini sıkılıkla güncellemesi ve içerik denetimini her bir ülkede akredite olmuş sivil toplum kümelerine vermesi en uygun yol üzere görünüyor. Asıl en kıymetli kontrol ise ebeveynlerde. Ebeveynler, çocuklarının en azından 15 yaşına kadar neyi izleyip izlemediğini denetim etmesinde ve yakından takip etmesinde büyük yarar var.”
‘Travma sırf büyük afetler, zelzeleler değildir, küçük yaş kümelerindeki çocuklar izledikleri şeyleri gerçek zannediyor’
Klinik çocuk psikoloğu Gülşah Ergin ise çocukların merak hissiyle bir arada, etraflarından duydukları bu karakterleri araştırmaya başladıklarını söyleyerek, kapasitelerini aşacak içeriklerle karşılabileceklerini ekliyor:
“Özellikle küçük yaş kümelerinde çocuk aslına bakarsan izlediği şeyi gerçek zannediyor. İzlediği şey ile gerçek dünyayı ayırt edemiyor. Çocuklar haberlerden de, bu türlü izlediği görüntülerden da etkilenir. ötürüsıyla bunu gerçekmiş üzere yaşar, bu türlü hissediyor. Bu aslında bizim travma dediğimiz bir durum. Travma dediğimizde büyük yangınlar, seller, zelzeleler, büyük felaketler diye düşünmeyelim yalnızca. Bir bireyin fizikî ve ruhsal kapasitesini aşan her şey travmadır. ötürüsıyla bu, çocuk için travmatik bir tecrübeye dönüşmüş oluyor. Bu sefer de çocuk, izlediği şeyi andıracak en ufak bir şeyde tetiklenme yaşamaya başlıyor. örneğin karanlık ise, odasındaki karanlıktan da tetikleniyor. ‘Anne, ben gidemiyorum, benimle tuvalete gelir misin’ diyor, banyoya tuvalete gidemiyor. Odasında tek başına vakit geçiremiyor. ‘Birisi çıkacak güya benim karşıma’ diyor, koridorlardan koşarak geçiyor. Korkutma öğeleri son senelerda daima oyuncak ayı üzere şeylerin üzerinden olduğu için, meskende kendisinin, kardeşinin oyuncağı var ise bunlardan korkuyor. Oyuncaklar toplanıyor, gözlerinin içine bakamıyor. ötürüsıyla bu nitekim çocuklarının hayatlarını ve inançta hissetmelerini etkileyen bir şeye dönüşüyor.”
‘Travmatik tesir yaratan olaylar beyinde yer ediyor, çocuklar korktuklarına emsal şeyler gördüğünde tetikleniyor’
Ailelerin ‘çocuk unutur’ dememesi gerektiğinin altını çizen Ergin, “Bir olay travmatik bir tesir yarattı ise, bu pek nörofizyolojik bir bahis da aslında, beyinde yer ediyor. Beynimizin sağ tarafında bu olay kalıyor ve buna benzeri şeyler gördüğümüzde, duyduğumuzda tetikleniyor. Çocuklar bunu arkadaşlarına da söyleyemiyor, kendilerini mahçup hissediyorlar. Anne babalar günlük hayatın içerisinde mecburen görüyorlar. ötürüsıyla anne babanın takviyesi çocuk için epeyce değerli. Çocuğun hissini göz arkası etmemek gerekiyor” dedi ve ekledi:
‘Ailelerin ‘benim yanımda görsün’ diyerek kendilerinin çocuklarına korkutucu içerikleri göstermelerini tasvip etmiyoruz’
“Tüm bunlarla birlikte bir de şöyleki yapan aileler olmaya başladı. 21. yüzyıl ebeveynleri çok dertli ebeveynler. Çocuklarını memnun etmek için, bir ziyan gelmesin diye endişeleniyorlar. Bu şekil görselleri çocuk olur da kendi başına görür ve etkilenir diye düşünen birtakım telaşlı ebeveynler bu içerikleri çocuklara kendileri göstermeye başladılar. Bu sefer çocuk da kötü biçimde travmatize oluyor. Bir de onu korumakla yükümlü olan anne babasının bu biçimde içerikler gösteriyor olması da çocuğu ayrıyeten travmatize ediyor. Bu asla tasvip ettiğimiz bir şey değil. Çocuklara bu içerikleri açıp göstermek ‘benim yanımda görsün, açıklamasını yapayım’ demek uygun bir yaklaşım değil hakikaten.”
Aileler çocuklarını sakıncalı içeriklerden korumak için neler yapmalı?
Anne babaların bu durumla karşılaştıklarından ne yapmaları gerektiğini de aktaran Ergin’e göre en evvel interneti kullanmayı öğretmek gerekiyor:
“Mutlaka çocukların güvenliklerini sağlayıcı internet filtreler kullanılmalı. Akabinde, çocukla bir arada tabletini, bilgisayarını nasıl kullanabilir, gerekli olduğu kadar gereksiz bilgiler de var, çocuğu günlük ömrü içerisinde öğretilmeli, rol model olunmalı. beraberinde çocuk internete girdiğinde izole bir yerde girmesi değil, meskenin ortasında bir yerde girmesi için teşvik edilmeli ya da bu biçimde bir ortam hazırlanmalı. Çocuğun ne izlediği takip edilmeli. Natürel, bir de işin duygusal boyutu var. Diyelim ki çocuk fazlaca korkuyor, etkilendi. Bu vakit içinderda duygusal takviye fazlaca değerli. ‘Bunda korkulacak ne var, insan hiç bundan korkar mı, izlediğin şey gerçek değil ki esasen, niye korkuyorsun, fazlaca saçma’ üzere sözler kullanılmamalı. Zira çocuk aslına bakarsan korkuyor, sıkıntı bir durumun içerisinde. Bir de ebeveyni hissini kabul etmediği vakit çocuk daha da berbat hissediyor. Çocuğun var olan duygusu hakkında konuşmak ziyanlı değil, aksine muhtaçlığı olan bir şey. Aile demeli ki ‘sen artık epeyce korktun, izlediğin şeyler seni epeyce etkiledi, o kadar fazlaca etkilendin ki aklından atamıyorsun, tüm bu olanlar sana gerçekmiş üzere geliyor’ üzere empatik dinleme, yansıtmalar yapılmalı.”
‘Önce çocukların hisleri kabul edilmeli, ondan sonrasında inançta olduğu vurgulanmalı’
Ebeveynlerin çocuklarına duygusal yansıtmalar yapmadan savunmacı tavra geçmesinin çok ziyanlı olduğundan bahseden Ergin “Önce çocuğun hislerini yatıştırmalı, hissini onaylamalı, kabul etmeli gerisinden da inançta olduğuna vurgu yapılmalı. beraberinde çocuklara bilhassa yatarken konutun dünyadaki en inançlı yer olduğuna ve yanında olunduğuna vurgu yapılabilir. Çocuk muhtaçlık duyarsa yatarken o uyuyana kadar yanında durulabilir, yatağında değil, lakin yanında durulabilir. Çocuk uyuduktan daha sonra ebeveynler kendi yataklarına gidebilirler. Bu duygusal dayanak pek kıymetli” diye konuştu.
Ne vakit profesyonel takviye alınmalı?
Ailelerin tüm eforuna karşın çocuğun hala korktuğu durumlarda ruhsal dayanak alınması gerektiğine işaret eden Ergin şu sözleri kullandı:
“Çocuğun günlük hayatı ve rutini de bundan etkilenmeye başladı. örneğin derslerine odaklanamıyor, her an bir şey çıkacakmış üzere düşünüyor, tuvalet eğitimi almış bulunmasına karşın altını ıslatıyor ya da tırnaklarına yemeye başlıyorsa ruhsal bir yardım almalarını öneriyoruz. Şayet bu durumda yardım alınmazsa, önemli bir takılmaya sebep oluyor. Başka gelişim alanlarını da etkileyebiliyor. Okula bile gündüz giderken korkan çocuklar var. Çocuğun öğrenmesi için etrafı keşfetmesi gerekiyor ancak bu durumda yapamıyor. ‘Ben tek başıma yatamıyorum, tuvalete gidemiyorum’ diyor, bu sefer de özgüveni etkileniyor. ötürüsıyla olay yalnızca konutta rahat hareket edememesi değil, öteki gelişim süreçlerine de ket vuruyor, sekteye uğratıyor. Bunlar terapilerde çalıştığımız ve çözme formları olan bahisler. Anaokulu ve ilkokul devri en sık karşılaştığımız bahistir esasen kaygılar.”