Türk-Yunan münasebetlerinin ateşi 2020’deki sığınmacı krizi ve Doğu Akdeniz üzerinden yürütülen bilek güreşinin akabinde son devirde bir daha yükseldi. Atina idaresinin ABD’yle savunma muahedesini güncelleyerek genişlettiği bir ortamda, Başbakan Miçotakis’in mayıs ortalarındaki ABD ziyareti ve Kongre’ye hitabındaki iletilerinin körüklediği bilgili sıkıntılar, Cumhurbaşkanı Erdoğan’ın “Artık benim için Miçotakis diye birisi yok’ restine vardı.
Son periyotta karşılıklı hava alanı ihlalleri ve adaların silahlandırılması üzerinden yükselen Ege tansiyonu eşliğinde Miçotakis, ABD Kongresi’nde ağır lobi çalışması yürüttü. Türkiye’ye F-16 sağlanmamasını istedi, Ege, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz hususlarında Biden idaresinden dayanak talebinde bulundu. Erdoğan ise Miçotakis’le ortaya üçüncü bir ülkeyi sokmamakta anlaştıklarını anımsatıp köprüleri atmış görünüm sergiledi. Miçotakis, bu söyleme ‘Türkiye’nin artan revizyonist eğilimine karşı Yunanistan’ın egemenliğini koruyacağı’ telaffuzuyla karşılık verdi.
Türk-Yunan bağlantılarındaki tansiyonu TKP İstişare Meclisi üyesi ve emekli diplomat Engin Solakoğlu ile konuştuk.
‘Yunanistan kimi büyük ülkelerin dayanağını alarak niteliksel istikrarını gidermeye çalışıyor’
Engin Solakoğlu’na göre Türk-Yunan bağları 1950’lerden girdiği krizlerde hiç bir vakit ‘tek taraflı’ olmadı. Yunanistan’ın da birebir coğrafyada ikincil ancak Türkiye’ye yakın kıymet taşıyan bir ülke olduğunu anımsatan Solakoğlu, Atina’nın ittifaklar kurarak bu dengeyi sağlamaya çalıştığını vurguladı. Yunanistan’ın AB üyeliğiyle Türkiye ile sıkıntılarını birliğe mal etmeyi başardığını vurgulayan Solakoğlu, son periyotta de ABD ile yapılan geniş açılımlarla Türkiye’ye karşı mukayeseli avantaj atağı elde edildiğini lisana getirdi:
“Son devirde dış siyaset gelişmelerini yorumlarken yüzde 80 biraz da bu ülkede yaşadığımız için Türkiye’nin üstüne basıyoruz, birtakım abukluklara değiniyoruz. ötürüsıyla şaşırma kapasitemiz de epeyce daraldı. Yunanistan’daki gelişmeleri de varsayım etmek gerekiyor. Türk-Yunan münasebetleri Cumhuriyet periyodundan daha sonra 1950’li senelerdan itibaren krizlere girdiği andan itibaren tek taraflı krizler olmadıklarını nazaranmiyoruz. Her iki taraf da yangına körükle giderek makul dış siyaset çıkar maksimizasyonu hedefliyorlar. Çoklukla Yunanistan’ın şöyleki bir prosedürü var. Türkiye’nin jeostratejik değeri diyoruz, bu son 80 yıldır duyduğumuz şey. Bu nitekim temeli de olan bir sav. Yunanistan da birebir coğrafyada jeostratejik değer bakımından ikincil fakat Türkiye’ye yakın ehemmiyet taşıyan bir ülke. Türkiye genel olarak Batı ittifakıyla ilgilerinde en çok bu jeostratejik değer pazarlanabilir bir meta olarak sunuluyor. Yunanistan, Türkiye ile bağlantılarında bağımsızlık savaşlarından bu yana ittifaklar kurarak birtakım büyük ülkelerin takviyesini alarak niteliksel istikrarını gidermeye sağlamaya çalışan bir ülke. Bu fazlaca da makul zira Yunanistan ile Türkiye’nin boyutları ve gücü tıpkı değil. ötürüsıyla Yunanistan, AB’ye girerek, daha sonra Türk-Yunan problemlerini, AB-Türkiye meseleleri haline getirerek, keza Amerika’ya şu ana kadar epey az Yunan hükümetinin cüret edebildiği kadar geniş açılımlar yaparak, Türkiye’nin elindeki bu kartı almaya ve ötürüsıyla da ikili sıkıntılarda Türkiye’ye karşı mukayeseli avantaj elde etmeye çalışıyor.”
‘Krizin bu kadar üst noktaya çıkması, bu ziyaret ve Erdoğan’ın buna verdiği reaksiyonla ilgili’
Solakoğlu, Ukrayna krizinin yaşandığı bir periyotta ekonomik krizi boğulan Türkiye’nin ayrıyeten NATO ile de bir uyuşmazlık ortasında olmasının Yunanistan tarafınca bir avantaja dönüştürülmeye çalışıldığı görüşünde. Türkiye’nin direncinin devasa yükseklikte olmayacağını hesap eden Miçotakis’in ABD ziyaretiyle ‘başarılı bir hamle’ yaptığını söyleyen Solakoğlu, krizin yükselmesinde bu ziyaret ve Erdoğan’ın verdiği reaksiyonla ilgili olduğuna işaret etti:
“niçin artık? Şu anda Türkiye aslına bakarsanız epey sıkışmış vaziyette. Gerek Ukrayna savaşının da tesiriyle Türkiye’de yaşanan ekonomik krizle gerek Türkiye’nin NATO ile yaşadığı aslında Amerika ile bağlantılarının bir yansıması olan bir veto krizi var. Türkiye’nin Türk-Yunan bağlarındaki direncinin de çok yüksek olamayacağını hesap eden Yunanistan, artık bir avantaj elde etmeye çalışıyor. Miçotakis kendi açısından sahiden hayli başarılı bir Amerika ziyareti yaptı. Türkiye’nin bu kadar berbat adam rolüne girdiği, gerek kendisinden gerek memleketler arası konjonktürden kaynaklanan ortamda temel oğlan ve yeterli çocuk olarak Miçotakis, Kongre’de alkışlandı, birileri buna bozuldu. Burada fırsattan istifade Türkiye’ye suçlamalar yöneltti. Türkiye ile Amerika içindeki bağlarda söyleyecek kelamı olan Amerikan Kongresi’ne kimi bildiriler verdi. Krizin bu kadar üst noktaya çıkması bu ziyaret ve AKP Genel Başkanı’nın buna verdiği reaksiyonla ilgili.”
‘Türkiye’nin ABD Kongresi’nde destekçisi Yahudi lobisiydi, bu olmayınca da istikrar bozuldu’
Solakoğlu, Türkiye’nin hiç bir vakit ABD Kongresi’nde büyük dostlar edinmediğini de hatırlattı. Bu vakte kadar Türkiye’nin İsrail ile olan özel bağlantısı niçiniyle gerek Ermeni gerek Rum-Yunan lobisinin faaliyetleri konusunda rahatlıkla Kongre’de tesirli olabildiğini söyleyen Solakoğlu, son senelerda ‘Yahudi lobisinin bunu yapmamasıyla dengelerin bozulduğunu’ vurguladı:
“Amerika’daki idare ve Senato’da Temsilciler Meclisi’nden oluşan Kongre var. Muhakkak silah satışları Kongre’nin onayından geçmek durumunda. Türkiye hiç bir vakit Kongre’de büyük dostlar edinmedi. Yunanistan’ın hem lobisinden kaynaklanan tıpkı vakitte kültürel yakınlığından kaynaklanan yani Amerika’da Yunan varlığı, kentlerinin isimlerinin Yunancadan alınması üzere tesirlerle orada bir dengesizlik esasen vardı. Türkiye, Mavi Marmara krizine kadar Yunan tesirli Kongre’de, Yahudi lobisinin takviyesiyle açtı. Bugüne kadar İsrail ile olan özel alakaları niçiniyle Türkiye gerek Ermeni gerek Rum-Yunan lobisinin faaliyetleri konusunda rahatlıkla Kongre’de tesirli olabiliyordu ancak Yahudi lobisinin takviyesiyle. Son senelerda Yahudi lobisi, Türkiye’nin karşısına geçmediği anlarda dahi yanında olmamayı tercih edince bu istikrar bozuldu.”
‘Sadece birbirleriyle yaptıkları sürtüşmenin sebebi kendi halklarını oyalamaya çalışmak’
Ancak Solakoğlu, ABD idaresinin çabucak hemen Türk-Yunan istikrarını bozucu davranmadığı ve ‘aranızda anlaşın’ hali takındığı görüşünde. İki ülke burjuvazisinin de aslında büyük sürtüşmesi olmadığını belirten Solakoğlu, tansiyon siyasetinin kendi halklarını oyalama fonksiyonunu anımsattı:
“Ama ABD’nin idare olarak Türkiye ile Yunanistan içindeki dengeyi bozucu biçimde davrandığı izleniminde çabucak hemen değilim. Yalnızca birtakım politik yaklaşım farklılıkları, fazlaca fazla suyu üzerine çıkarmadan, aranızda siz anlaşın diyorlar. Türk ve Yunan burjuvazisinin epeyce da büyük sıkıntıları olmadığı kanaatindeyim. Yalnızca birbirleriyle yaptıkları sürtüşmenin sebebi kendi halklarını oyalamaya çalışmak. Yunanistan’da gündemin yüzde 70’i Türkiye’dir. Türkiye’de yüzde 15’i geçmez. Lakin Türkiye’nin ortasında bulunduğu ortamda ben de hükümet olsam Yunanistan konuşmak isterim, iktisat konuşacak halleri yok. Suriye’ye girip girmeyecekleri belirli değil lakin Yunanistan söylemiş olduğiniz vakit, Yunan emelleri, Dedeağaç üssü söylemiş olduğinizde ardınıza bir sürü ulusalcı, aslında hükümetten olmayan insanları da alabiliyorsunuz.”
‘İki tarafın da iç kamuoyunda alıcısı, müşterisi var’
Solakoğlu, Rusya’ya karşı bir ‘konsolidasyon ve Avrupa’da NATO’nun borusu ötüyor’ denildiği anda bir çatışmaya müsaade verilmesini gerçekçi bulmuyor. Solakoğlu, bütçe istikrarlarını borç alarak temin eden Yunanistan’ın bu derece bir silahlanmaya giderken ‘Türkiye bahanesini’ kullandığını söylerken, bunun Yunan halkının hesap sorması gereken bir şey olduğunu belirtti. Yunanistan’ın Türkiye ile karşılaştırılamayacak seviyede az tehditle karşı karşıya olduğunu anımsatan Solakoğlu, bu işin de ABD, Fransa ve Avrupa’daki silah satıcılarına yaradığını vurguladı:
“Benim şahsi fikrim, NATO içerisinde büsbütün tıpkı odaklarla yönetilen ordunun birbiriyle savaşmayacağı. bu biçimde bir savaş ihtimalini Tansu Çiller’in ‘O asker inecek, o bayrak gidecek’ dediği vakit da bu ihtimali kuvvetli görmüyordum. Zira sonuç itibariyle iki tarafın da fişleri tıpkı prize takılıdır, o prizden çekerler ve o savaş durur. O savaşa niyetlenen adamları da pişman ederler. Tam Rusya’ya karşı bir konsolidasyon ve Avrupa’da NATO’nun borusu ötüyor dendiği anda bu biçimde bir şeye müsaade vermesini gerçekçi bulmuyorum. Bu olabilecek bir şey değil. Bu ipi germe siyaseti. İki tarafın da iç kamuoyunda alıcısı, müşterisi var. Yunanistan’da da ekonomik kriz var. Buna karşın F-35 ve Fransa’dan Rafale alıyor. Bunların borçlarını Yunanlıların forumları ödeyecek. Bütçe istikrarlarını borç alarak temin edebilen bir ülke bu derece bir silahlanmaya gidiyor. Bu açıkçası epey sorumsuz ve Yunan halkının hesap sorması gereken bir şey. Yunanistan’ın nitekim Türkiye’den farklı olarak karşı karşıya olduğu tehdit ne derseniz, NATO çerçevesinde reklam emelli bir şeydir. Türkiye ile karşılaştırılamayacak az tehditle karşı karşıya bulunmasına karşın bu derece silahlandırmaya para harcamayı bir biçimde meşrulaştırmanız lazım. bu biçimde Türklere karşı alıyoruz demek lazım. Bundan Amerika da kısmen Fransa ve Almanya’daki silah satıcıları da keyifli oluyorlar.”
Son periyotta karşılıklı hava alanı ihlalleri ve adaların silahlandırılması üzerinden yükselen Ege tansiyonu eşliğinde Miçotakis, ABD Kongresi’nde ağır lobi çalışması yürüttü. Türkiye’ye F-16 sağlanmamasını istedi, Ege, Kıbrıs ve Doğu Akdeniz hususlarında Biden idaresinden dayanak talebinde bulundu. Erdoğan ise Miçotakis’le ortaya üçüncü bir ülkeyi sokmamakta anlaştıklarını anımsatıp köprüleri atmış görünüm sergiledi. Miçotakis, bu söyleme ‘Türkiye’nin artan revizyonist eğilimine karşı Yunanistan’ın egemenliğini koruyacağı’ telaffuzuyla karşılık verdi.
Türk-Yunan bağlantılarındaki tansiyonu TKP İstişare Meclisi üyesi ve emekli diplomat Engin Solakoğlu ile konuştuk.
‘Yunanistan kimi büyük ülkelerin dayanağını alarak niteliksel istikrarını gidermeye çalışıyor’
Engin Solakoğlu’na göre Türk-Yunan bağları 1950’lerden girdiği krizlerde hiç bir vakit ‘tek taraflı’ olmadı. Yunanistan’ın da birebir coğrafyada ikincil ancak Türkiye’ye yakın kıymet taşıyan bir ülke olduğunu anımsatan Solakoğlu, Atina’nın ittifaklar kurarak bu dengeyi sağlamaya çalıştığını vurguladı. Yunanistan’ın AB üyeliğiyle Türkiye ile sıkıntılarını birliğe mal etmeyi başardığını vurgulayan Solakoğlu, son periyotta de ABD ile yapılan geniş açılımlarla Türkiye’ye karşı mukayeseli avantaj atağı elde edildiğini lisana getirdi:
“Son devirde dış siyaset gelişmelerini yorumlarken yüzde 80 biraz da bu ülkede yaşadığımız için Türkiye’nin üstüne basıyoruz, birtakım abukluklara değiniyoruz. ötürüsıyla şaşırma kapasitemiz de epeyce daraldı. Yunanistan’daki gelişmeleri de varsayım etmek gerekiyor. Türk-Yunan münasebetleri Cumhuriyet periyodundan daha sonra 1950’li senelerdan itibaren krizlere girdiği andan itibaren tek taraflı krizler olmadıklarını nazaranmiyoruz. Her iki taraf da yangına körükle giderek makul dış siyaset çıkar maksimizasyonu hedefliyorlar. Çoklukla Yunanistan’ın şöyleki bir prosedürü var. Türkiye’nin jeostratejik değeri diyoruz, bu son 80 yıldır duyduğumuz şey. Bu nitekim temeli de olan bir sav. Yunanistan da birebir coğrafyada jeostratejik değer bakımından ikincil fakat Türkiye’ye yakın ehemmiyet taşıyan bir ülke. Türkiye genel olarak Batı ittifakıyla ilgilerinde en çok bu jeostratejik değer pazarlanabilir bir meta olarak sunuluyor. Yunanistan, Türkiye ile bağlantılarında bağımsızlık savaşlarından bu yana ittifaklar kurarak birtakım büyük ülkelerin takviyesini alarak niteliksel istikrarını gidermeye sağlamaya çalışan bir ülke. Bu fazlaca da makul zira Yunanistan ile Türkiye’nin boyutları ve gücü tıpkı değil. ötürüsıyla Yunanistan, AB’ye girerek, daha sonra Türk-Yunan problemlerini, AB-Türkiye meseleleri haline getirerek, keza Amerika’ya şu ana kadar epey az Yunan hükümetinin cüret edebildiği kadar geniş açılımlar yaparak, Türkiye’nin elindeki bu kartı almaya ve ötürüsıyla da ikili sıkıntılarda Türkiye’ye karşı mukayeseli avantaj elde etmeye çalışıyor.”
‘Krizin bu kadar üst noktaya çıkması, bu ziyaret ve Erdoğan’ın buna verdiği reaksiyonla ilgili’
Solakoğlu, Ukrayna krizinin yaşandığı bir periyotta ekonomik krizi boğulan Türkiye’nin ayrıyeten NATO ile de bir uyuşmazlık ortasında olmasının Yunanistan tarafınca bir avantaja dönüştürülmeye çalışıldığı görüşünde. Türkiye’nin direncinin devasa yükseklikte olmayacağını hesap eden Miçotakis’in ABD ziyaretiyle ‘başarılı bir hamle’ yaptığını söyleyen Solakoğlu, krizin yükselmesinde bu ziyaret ve Erdoğan’ın verdiği reaksiyonla ilgili olduğuna işaret etti:
“niçin artık? Şu anda Türkiye aslına bakarsanız epey sıkışmış vaziyette. Gerek Ukrayna savaşının da tesiriyle Türkiye’de yaşanan ekonomik krizle gerek Türkiye’nin NATO ile yaşadığı aslında Amerika ile bağlantılarının bir yansıması olan bir veto krizi var. Türkiye’nin Türk-Yunan bağlarındaki direncinin de çok yüksek olamayacağını hesap eden Yunanistan, artık bir avantaj elde etmeye çalışıyor. Miçotakis kendi açısından sahiden hayli başarılı bir Amerika ziyareti yaptı. Türkiye’nin bu kadar berbat adam rolüne girdiği, gerek kendisinden gerek memleketler arası konjonktürden kaynaklanan ortamda temel oğlan ve yeterli çocuk olarak Miçotakis, Kongre’de alkışlandı, birileri buna bozuldu. Burada fırsattan istifade Türkiye’ye suçlamalar yöneltti. Türkiye ile Amerika içindeki bağlarda söyleyecek kelamı olan Amerikan Kongresi’ne kimi bildiriler verdi. Krizin bu kadar üst noktaya çıkması bu ziyaret ve AKP Genel Başkanı’nın buna verdiği reaksiyonla ilgili.”
‘Türkiye’nin ABD Kongresi’nde destekçisi Yahudi lobisiydi, bu olmayınca da istikrar bozuldu’
Solakoğlu, Türkiye’nin hiç bir vakit ABD Kongresi’nde büyük dostlar edinmediğini de hatırlattı. Bu vakte kadar Türkiye’nin İsrail ile olan özel bağlantısı niçiniyle gerek Ermeni gerek Rum-Yunan lobisinin faaliyetleri konusunda rahatlıkla Kongre’de tesirli olabildiğini söyleyen Solakoğlu, son senelerda ‘Yahudi lobisinin bunu yapmamasıyla dengelerin bozulduğunu’ vurguladı:
“Amerika’daki idare ve Senato’da Temsilciler Meclisi’nden oluşan Kongre var. Muhakkak silah satışları Kongre’nin onayından geçmek durumunda. Türkiye hiç bir vakit Kongre’de büyük dostlar edinmedi. Yunanistan’ın hem lobisinden kaynaklanan tıpkı vakitte kültürel yakınlığından kaynaklanan yani Amerika’da Yunan varlığı, kentlerinin isimlerinin Yunancadan alınması üzere tesirlerle orada bir dengesizlik esasen vardı. Türkiye, Mavi Marmara krizine kadar Yunan tesirli Kongre’de, Yahudi lobisinin takviyesiyle açtı. Bugüne kadar İsrail ile olan özel alakaları niçiniyle Türkiye gerek Ermeni gerek Rum-Yunan lobisinin faaliyetleri konusunda rahatlıkla Kongre’de tesirli olabiliyordu ancak Yahudi lobisinin takviyesiyle. Son senelerda Yahudi lobisi, Türkiye’nin karşısına geçmediği anlarda dahi yanında olmamayı tercih edince bu istikrar bozuldu.”
‘Sadece birbirleriyle yaptıkları sürtüşmenin sebebi kendi halklarını oyalamaya çalışmak’
Ancak Solakoğlu, ABD idaresinin çabucak hemen Türk-Yunan istikrarını bozucu davranmadığı ve ‘aranızda anlaşın’ hali takındığı görüşünde. İki ülke burjuvazisinin de aslında büyük sürtüşmesi olmadığını belirten Solakoğlu, tansiyon siyasetinin kendi halklarını oyalama fonksiyonunu anımsattı:
“Ama ABD’nin idare olarak Türkiye ile Yunanistan içindeki dengeyi bozucu biçimde davrandığı izleniminde çabucak hemen değilim. Yalnızca birtakım politik yaklaşım farklılıkları, fazlaca fazla suyu üzerine çıkarmadan, aranızda siz anlaşın diyorlar. Türk ve Yunan burjuvazisinin epeyce da büyük sıkıntıları olmadığı kanaatindeyim. Yalnızca birbirleriyle yaptıkları sürtüşmenin sebebi kendi halklarını oyalamaya çalışmak. Yunanistan’da gündemin yüzde 70’i Türkiye’dir. Türkiye’de yüzde 15’i geçmez. Lakin Türkiye’nin ortasında bulunduğu ortamda ben de hükümet olsam Yunanistan konuşmak isterim, iktisat konuşacak halleri yok. Suriye’ye girip girmeyecekleri belirli değil lakin Yunanistan söylemiş olduğiniz vakit, Yunan emelleri, Dedeağaç üssü söylemiş olduğinizde ardınıza bir sürü ulusalcı, aslında hükümetten olmayan insanları da alabiliyorsunuz.”
‘İki tarafın da iç kamuoyunda alıcısı, müşterisi var’
Solakoğlu, Rusya’ya karşı bir ‘konsolidasyon ve Avrupa’da NATO’nun borusu ötüyor’ denildiği anda bir çatışmaya müsaade verilmesini gerçekçi bulmuyor. Solakoğlu, bütçe istikrarlarını borç alarak temin eden Yunanistan’ın bu derece bir silahlanmaya giderken ‘Türkiye bahanesini’ kullandığını söylerken, bunun Yunan halkının hesap sorması gereken bir şey olduğunu belirtti. Yunanistan’ın Türkiye ile karşılaştırılamayacak seviyede az tehditle karşı karşıya olduğunu anımsatan Solakoğlu, bu işin de ABD, Fransa ve Avrupa’daki silah satıcılarına yaradığını vurguladı:
“Benim şahsi fikrim, NATO içerisinde büsbütün tıpkı odaklarla yönetilen ordunun birbiriyle savaşmayacağı. bu biçimde bir savaş ihtimalini Tansu Çiller’in ‘O asker inecek, o bayrak gidecek’ dediği vakit da bu ihtimali kuvvetli görmüyordum. Zira sonuç itibariyle iki tarafın da fişleri tıpkı prize takılıdır, o prizden çekerler ve o savaş durur. O savaşa niyetlenen adamları da pişman ederler. Tam Rusya’ya karşı bir konsolidasyon ve Avrupa’da NATO’nun borusu ötüyor dendiği anda bu biçimde bir şeye müsaade vermesini gerçekçi bulmuyorum. Bu olabilecek bir şey değil. Bu ipi germe siyaseti. İki tarafın da iç kamuoyunda alıcısı, müşterisi var. Yunanistan’da da ekonomik kriz var. Buna karşın F-35 ve Fransa’dan Rafale alıyor. Bunların borçlarını Yunanlıların forumları ödeyecek. Bütçe istikrarlarını borç alarak temin edebilen bir ülke bu derece bir silahlanmaya gidiyor. Bu açıkçası epey sorumsuz ve Yunan halkının hesap sorması gereken bir şey. Yunanistan’ın nitekim Türkiye’den farklı olarak karşı karşıya olduğu tehdit ne derseniz, NATO çerçevesinde reklam emelli bir şeydir. Türkiye ile karşılaştırılamayacak az tehditle karşı karşıya bulunmasına karşın bu derece silahlandırmaya para harcamayı bir biçimde meşrulaştırmanız lazım. bu biçimde Türklere karşı alıyoruz demek lazım. Bundan Amerika da kısmen Fransa ve Almanya’daki silah satıcıları da keyifli oluyorlar.”