Türk dış siyasetinde 2022 komşularla olağanlaşma gündeminin ağırlaşması eşliğinde Ermenistan ve İsrail‘in yanı sıra Körfez çizgisinde Suudi Arabistan‘la bir daha diyalogla açılmış görünürken, Ankara kimi kriz bölgelerinde de ‘arabuluculuk’ arayışında.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yılın birinci ziyaretini gerçekleştirdiği Arnavutluk dönüşünde, Rusya ile Ukrayna içinde ve Bosna Hersek’te Türkiye’nin arabuluculuk rollerine atıf yapan açıklamalarda bulundu. Bir yandan ‘Rusya Kırım’a çöktü’ tabirini kullanan Erdoğan, öteki yandan Rusya Federasyonu ile Ukrayna içinde arabuluculuk yapabileceklerini geçen hafta boyunca yenidenladı. Erdoğan, ‘Rusya’nın işgalinin kabul edilemeyeceği’ telaffuzları eşliğinde geçen cuma günü şubat başında Kiev’e gideceğini belirtip, Rusya başkanıyla telefon görüşmesi yapmak veyahut Moskova’ya gitmekten kelam etti.
Erdoğan’ın andığı Bosna Hersek cephesinde çabucak hemen bir ses çıkmazken, Rusya Federasyonu, Ankara’nın Ukrayna ile Donbass’ta tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş Donetsk ve Lugansk cumhuriyetleri içinde arabuluculuk yaparak Kiev’i Minsk Mutabakatlarını uygulamaya ikna etmesinden mutlu olunacağını lisana getirmekle yetindi.
Türkiye’nin komşularla ‘normalleşme’ başlığı açtığı bir periyotta giriştiği ‘arabuluculuk’ gayretlerini emekli diplomat ve TKP İstişare Heyeti üyesi Engin Solakoğlu ile konuştuk.
‘Suriye ve İsrail içinde arabuluculuk yapıldığında sonunun ne olduğunu biliyoruz’
Engin Solakoğlu’na göre, meseleler yaşayan ülkeler içinde arabuluculuğa soyunabilmek için ‘istikrarlı ve muteber olmak’ gerekiyor. Ankara’nın Suriye ve İsrail içindeki arabuluculuk teşebbüsüne atıf yapan Solakoğlu sonunda Ankara’nın kendini Suriye’de ‘işgalci’ pozisyonunda bulduğunu ve İsrail ile büyük meseleler yaşadığını anımsattı. Solakoğlu, arabuluculuk beklenen ülkenin istikrarlı ve bir anda ‘düşman’ durumuna geçmemesine bakılacağını lisana getirirken, taraflardan birine silah satar pozisyonun pek el güçlendiren bir pozisyon olmadığını da vurguladı:
“İstikrarlı ve muteber olması gerekir. Bugün Türkiye’yi yöneten takımların istikrarlı ve muteber olduğunu düşünen ülkeler var ise, bunlar tabiatıyla bizden arabuluculuk talep edebilirler. Bunun daha eski bir tarihi var. AKP Türkiyesi’nin en kıymetli arabuluculuk teşebbüslerinden biri, yıllar evvel Suriye ve İsrail içinde yürütülen ve aslında belirli bir noktaya da geldiği izlenimini aldığımız bir arabuluculuktu. Onun sonunun ne olduğunu biliyoruz. Şu anda Suriye’de işgalci devlet pozisyonundayız. Başka ülkelere baktığımız vakit arabuluculuk yapmak için çağıracağımız ülkenin sağlam, istikrarlı ve son kertede bir anda düşman durumuna gelmeyeceğini hesap etmeniz lazım. Bizim Suriye-İsrail özelindeki arabuluculuk teşebbüsümüzün en kıymetli özelliği hem Suriye hem İsrail ile düşman hale gelmemiz. Bunun da nasıl bir sinyal verdiğini herkes anlayabilİr. Türkiye’de diplomatik ile siyasi lisan içinde pek bir ayrışma goremiyoruz. Tek bir kişinin yürüttüğü bir diplomasiden bahsedebiliriz. Tek bir kişinin kelamlarıyla atılan adımlar var. Arabuluculuk teklifiyle gidilen ülkeler tarafından baktığınızda onlar sizin son derece yetenekli, donanımlı, düzgün niyetli teknik diplomatlarınızın söylemiş olduklerine değil de onların başında bulunan siyasi başkanın ne söylemiş olduklerine bakmak lazım. Toprakta somut örnekler var. Biz arabuluculuk yapmak istiyoruz ancak silah satmak üzere aksiyonlar de olağan şartlarda arabuluculuk yapacağınız ortamlarda pek elinizi güçlendiren şeyler değil.”
‘Rusya için problem onu çevreleyen NATO, ittifakın en değerli ülkelerinden Türkiye nasıl arabuluculuk yapacak?’
Rusya’nın Ukrayna krizini NATO’nun kendisini çevrelemesi sorunu olarak gördüğünü belirten Solakoğlu, ‘ittifakın en kıymetli ülkelerinden biri olan Türkiye nasıl arabuluculuk yapacak’ sorusunu sordu. Türkiye hükümetinin duruş sergileme ‘kaygısı’ olduğundan bahseden Solakoğlu, Ankara’nın Batı’ya ileti verdiği görüşünde:
“Buradan bir şey çıkmaz. Az evvel saydığımız ögelerden hiç biri bulunmadığı için Türkiye’nin başındaki siyasi takım bakımından, bu biçimde bir sıkıntının Ukrayna ve Rusya ortasına ortada bir masaya Türkiye’nin oturması formunda bir arabuluculukla halledilemeyeceği açık. Bu bakımdan Rusya’nın Türkiye’yi ciddiye alabileceğini zannetmiyorum. Burada Rusya’nın açısından sorun Rusya ve Ukrayna içinde değil, sorun Rusya ve Rusya’yı çevrelemekte olan bir NATO. Buna NATO’nun en kıymetli üyelerinden biri Türkiye nasıl olacak da burada bir arabuluculuk yapacak, bu pek akla yakın değil. AKP başkanında bir duruş sergileme telaşı olduğu anlaşılıyor. O da daha çok iç siyasete yönelik olsa gerek. Bir yandan da Batı’ya da yönelik olarak ‘Ben epeyce zayıflamış olabilirim lakin benim hala bu bölgede bu biçimde bir tezim var’ deme telaşıyla da ortaya atılmış olabilir.”
‘Arabuluculuktan fazla üstlenmesi gereken rol yatıştırıcılıktır; bunun için o oraya çöktü, üzere tabirler kullanmamakta yarar var’
Solakoğlu, Türkiye’yi yönetenlerin iktisat ve diplomasi alanında hırsları ve yetenekleri içindeki farkın epeyce açıldığını belirtirken, geçmişte Türk diplomasisinin AGİT bünyesindeki süreçlere katkılarını andı. Bu kere sorunun Ukrayna’nın Minsk protokollerinin yerine getirmesi bağlamında sonuç verebileceğini, Rusya ve Ukrayna önderlerini masaya oturtmakla alakalı olmadığını belirten Solakoğlu, Ankara’nın arabuluculuktan fazla ‘yatıştırıcı’ bir rol üstlenebileceğini söylemiş oldu. Solakoğlu, lakin bunun için ‘o oraya çöktü’ üzere tabirlerden kaçınmakta yarar var:
“Türkiye hırslarla yetenekler içindeki farkın hayli açıldığı bir devir yaşıyor. Türkiye iktisat alanında da diplomasi alanında da hırsları yetenekleriyle hayli örtüşmüyor. ötürüsıyla bunun bu biçimde bir masada sonuçlanma ihtimalini gerçekçi bulmuyorum. Türkiye uzun yıllar Rusya ve Ukrayna içindeki çatışmalarda, Donbass-Lugansk çatışmalarında AGİT’in koruduğu gözlemcilik statüsünü Türkiye’den nazaranvliler yürüttüler. Bu bölgeyi bilen ve aslında teknik ve diplomatik kapasite olarak güvenilen beşerler bu işler yürüttü. çok de uygun yürüttüler. Rusya’nın da söylemiş olduği bu sıkıntı evvela Ukrayna’nın Minsk protokolünü ve onu takip eden evrakların gereğini yerine getirmesi, onu sağlayabilecek bir şey yaparsanız ne ala ancak Rusya’nın Putin’i alıp da Zelenskiy ile masaya oturtmak üzere bir beklentisi yok. O daha çok bu işi ABD ile çözmeye çalışıyor. En azından bu Türkiye’yi kaygılandırmaması mümkün olmayan bir durum. Bizim kefemizde bu biçimde bir şeyin olması doğalgaz başta olmak üzere ekonomik-ticari ağlar her iki tarafla da kıymetli, aslına bakarsanız ip üzerinde yürüyen Türkiye’de epey önemli tesirler yapar. Onun içinTürkiye’nin arabuluculuktan çok bana göre üstlenmesi gereken rol yatıştırıcılıktır. Bu iktidarın arabuluculuk kapasitesi yoktur, yapabiliyorsa şayet yatıştırıcılık nazaranvini yapması gerekir. Onun için ‘O oraya çöktü, bu buraya çöktü’ üzere sözler kullanmamakta yarar var. Siz onu kullanmasanız da karşınızdaki ne olduğunuzu biliyor lakin bir daha de yatıştırıcı bir rol üstlenilecekse uygar bir perdeden konuşmakta yarar var diye düşünüyorum.”
‘Türkiye, biroldukca diğer arkadaşın bilakis Rusya’ya karşı saldırgan bir NATO operasyonunun en ön sıralarında yer almayacaktır’
“Türkiye, NATO’nun ileri karakolu pozisyonundayken dahi Sovyetler Birliği ile makul bir düzeyde bağlantı götüren bir ülkeydi” anımsatması yapan Solakoğlu’na göre, Batı-NATO ittifakı şayet Türkiye’yi hala gözden çıkarmadıysa hükümetine ayakta kalabilmesi için bu istisnalara muhtaçlık duyacağını da hesap eder. Solakoğlu, Türkiye’nin, Rusya’ya karşı saldırgan bir NATO operasyonunun en ön sıralarında yer almayacağı görüşünde:
“Bunda kesinlikle Türkiye’nin Dışişleri Bakanlığı’ndaki ilgililer tarafınca hesaplanan ve üste ulaştırabildikleri ölçüde ilettikleri şeylerdir. Lakin Türkiye’nin Sovyetler periyodundan beri kuzey komşusuyla bağlantılarının özel bir modelitesi vardır. Türkiye, NATO’nun ileri karakolu pozisyonundayken dahi Sovyetler Birliği ile belli bir düzeyde bağlantı götüren bir ülkeydi. ondan sonrasında Rusya-Türkiye bağlantılarına bakarsak bilhassa önderlerin şahsi yakınlıkları ve birtakım çıkar iştirakleri sebebiyle çok güzel yürüyen bir bağlantı var. Suriye’yi unutmamak lazım. Bizim açımızdan asıl kaynayan şey o. Kuzey hem de güney ile de temaslı. Bu cins ambargo, yaptırım üzere kararları bloke etmek yoluna gitmeyeceği bir diplomatik tavır olarak bunu söylüyorum. Lakin bunlar uygulandığı takdirde bunlardan bizim diplomatik tabirde ‘derogasyon’ dediğimiz birtakım istisnalar tanınmasını isteyeceğini iddia ediyorum. Bunu elde etmekte de zorlanmayacaktır. Şayet nitekim Batı-NATO ittifakı Erdoğan rejimini hala gözden çıkarmadıysa aslına bakarsanız o rejimin ayakta kalabilmesi için bu derogasyonlara gereksinim duyacağını da hesap edecektir. Bunları elde edebilir. İran’dan olduğu üzere Rusya’ya karşı da elde edebilir. Bizim bölgemizde her vakit hak hukuk geçerli değil. Türkiye’de kimi bu işi yakından gözlemleyenlere göre Rusya’nın bugün birtakım memleketler arası kurumların yasak liman dediği yerlerden deniz ticareti yaptığını ayrıntılarını de alıyoruz. Şayet resmi bir çerçevede Türkiye’de bir istisna tanınmazsa, Türkiye ile Rusya ile aslına bakarsan münasebetlerini aşikâr oranda sürdürmek zorunda. Şu anda Erdoğan hükümetinin en büyük beklentilerinden biri, nisan ayından itibaren önemli bir turist ve döviz gelişi. Ben Alman, İngiliz ve Fransız turistlerin birden Türkiye’ye hamle edeceği kanısında değilim. Bilhassa Rusya’dan önemli bir turistik beklenti olabileceğini kestirim ediyorum. O yüzden de bu biçimde bir durumda Türkiye’nin biroldukça öteki arkadaşın bilakis Rusya’ya karşı saldırgan bir NATO operasyonunun en ön sıralarında yer almayacağı kanaatindeyim. Kümenin ortasında kalacaktır ve kendine hayli ziyan vermeyecek bir çizgi izlemeye çalışacaktır diye düşünüyorum.”
‘Türkiye’de şu andaki hükümetin o kısa vadeli getirilere fazlaca gereksinimi var; endüstrinin durmasından bahsediyoruz’
Krizin sertleşmesi halinde Karadeniz ve Boğazlarda değişen istikrarlara tesirleri bulunabileceğini söyleyen Solakoğlu, öteki yandan Türk hükümetinin gerek güç krizi gerekse kısa vadeli işleyen çıkarları açısından Rusya ile bağlarını riske atmasına ihtimal vermedi:
“Geçmişe oranla boğazlara bakarsak NATO üyeleri olarak Romanya ve Bulgaristan’ın Karadeniz’deki varlığı ve pozisyonu aslında Montrö ile ilgili, Karadeniz istikrarıyla ilgili durumu biraz daha değiştirdi. Batı’nın daha avantajlı olduğu bir pozisyona getirdi. Bir yandan da Türkiye’nin Montrö’de esneklik gösterip göstermemesi, daha epeyce gemiye müsaade verip vermemesi daha az değerli hale geldi. Buna karşın şayet Erdoğan idaresi, Batı’ya ‘Biz Montrö’yü de esnetiriz. Gözümüzü kapatır, öteki tarafa bakarız. Siz gemileri yığın’ diyecekse Montrö karşılığında kimi ödünler verecektir. Türkiye’nin Batı’dan ve Rusya’dan alabileceği şeyler birbirinden farklı. Şu anda kısa vadede işleyen bir hükümet sistemi var Türkiye’de. Yani önümüzdeki ay, bir daha sonraki ay ve daha sonraki ay; o kısa vadeli çıkarları Türkiye’deki rejim açısından sağlayabilecek olan partner Rusya’dır, Batı değildir. ötürüsıyla Batı daha uzun vadeli çıkarlarla ilgilenir. Fakat Türkiye’de şu andaki hükümetin o kısa vadeli getirilere epey gereksinimi var. Endüstrinin durmasından bahsediyoruz. Bunlar epey önemli sıkıntılar. Kuzeyde sıcak savaş derken bizim kazan bir yandan da Orta Anadolu’da kaynamaya başlıyor. Ben AKP’nin bunu da riske edebileceği kanısında değilim, yalnızca uzun vadede Batı’ya daha da yaklaşalım diye.”
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan, yılın birinci ziyaretini gerçekleştirdiği Arnavutluk dönüşünde, Rusya ile Ukrayna içinde ve Bosna Hersek’te Türkiye’nin arabuluculuk rollerine atıf yapan açıklamalarda bulundu. Bir yandan ‘Rusya Kırım’a çöktü’ tabirini kullanan Erdoğan, öteki yandan Rusya Federasyonu ile Ukrayna içinde arabuluculuk yapabileceklerini geçen hafta boyunca yenidenladı. Erdoğan, ‘Rusya’nın işgalinin kabul edilemeyeceği’ telaffuzları eşliğinde geçen cuma günü şubat başında Kiev’e gideceğini belirtip, Rusya başkanıyla telefon görüşmesi yapmak veyahut Moskova’ya gitmekten kelam etti.
Erdoğan’ın andığı Bosna Hersek cephesinde çabucak hemen bir ses çıkmazken, Rusya Federasyonu, Ankara’nın Ukrayna ile Donbass’ta tek taraflı bağımsızlığını ilan etmiş Donetsk ve Lugansk cumhuriyetleri içinde arabuluculuk yaparak Kiev’i Minsk Mutabakatlarını uygulamaya ikna etmesinden mutlu olunacağını lisana getirmekle yetindi.
Türkiye’nin komşularla ‘normalleşme’ başlığı açtığı bir periyotta giriştiği ‘arabuluculuk’ gayretlerini emekli diplomat ve TKP İstişare Heyeti üyesi Engin Solakoğlu ile konuştuk.
‘Suriye ve İsrail içinde arabuluculuk yapıldığında sonunun ne olduğunu biliyoruz’
Engin Solakoğlu’na göre, meseleler yaşayan ülkeler içinde arabuluculuğa soyunabilmek için ‘istikrarlı ve muteber olmak’ gerekiyor. Ankara’nın Suriye ve İsrail içindeki arabuluculuk teşebbüsüne atıf yapan Solakoğlu sonunda Ankara’nın kendini Suriye’de ‘işgalci’ pozisyonunda bulduğunu ve İsrail ile büyük meseleler yaşadığını anımsattı. Solakoğlu, arabuluculuk beklenen ülkenin istikrarlı ve bir anda ‘düşman’ durumuna geçmemesine bakılacağını lisana getirirken, taraflardan birine silah satar pozisyonun pek el güçlendiren bir pozisyon olmadığını da vurguladı:
“İstikrarlı ve muteber olması gerekir. Bugün Türkiye’yi yöneten takımların istikrarlı ve muteber olduğunu düşünen ülkeler var ise, bunlar tabiatıyla bizden arabuluculuk talep edebilirler. Bunun daha eski bir tarihi var. AKP Türkiyesi’nin en kıymetli arabuluculuk teşebbüslerinden biri, yıllar evvel Suriye ve İsrail içinde yürütülen ve aslında belirli bir noktaya da geldiği izlenimini aldığımız bir arabuluculuktu. Onun sonunun ne olduğunu biliyoruz. Şu anda Suriye’de işgalci devlet pozisyonundayız. Başka ülkelere baktığımız vakit arabuluculuk yapmak için çağıracağımız ülkenin sağlam, istikrarlı ve son kertede bir anda düşman durumuna gelmeyeceğini hesap etmeniz lazım. Bizim Suriye-İsrail özelindeki arabuluculuk teşebbüsümüzün en kıymetli özelliği hem Suriye hem İsrail ile düşman hale gelmemiz. Bunun da nasıl bir sinyal verdiğini herkes anlayabilİr. Türkiye’de diplomatik ile siyasi lisan içinde pek bir ayrışma goremiyoruz. Tek bir kişinin yürüttüğü bir diplomasiden bahsedebiliriz. Tek bir kişinin kelamlarıyla atılan adımlar var. Arabuluculuk teklifiyle gidilen ülkeler tarafından baktığınızda onlar sizin son derece yetenekli, donanımlı, düzgün niyetli teknik diplomatlarınızın söylemiş olduklerine değil de onların başında bulunan siyasi başkanın ne söylemiş olduklerine bakmak lazım. Toprakta somut örnekler var. Biz arabuluculuk yapmak istiyoruz ancak silah satmak üzere aksiyonlar de olağan şartlarda arabuluculuk yapacağınız ortamlarda pek elinizi güçlendiren şeyler değil.”
‘Rusya için problem onu çevreleyen NATO, ittifakın en değerli ülkelerinden Türkiye nasıl arabuluculuk yapacak?’
Rusya’nın Ukrayna krizini NATO’nun kendisini çevrelemesi sorunu olarak gördüğünü belirten Solakoğlu, ‘ittifakın en kıymetli ülkelerinden biri olan Türkiye nasıl arabuluculuk yapacak’ sorusunu sordu. Türkiye hükümetinin duruş sergileme ‘kaygısı’ olduğundan bahseden Solakoğlu, Ankara’nın Batı’ya ileti verdiği görüşünde:
“Buradan bir şey çıkmaz. Az evvel saydığımız ögelerden hiç biri bulunmadığı için Türkiye’nin başındaki siyasi takım bakımından, bu biçimde bir sıkıntının Ukrayna ve Rusya ortasına ortada bir masaya Türkiye’nin oturması formunda bir arabuluculukla halledilemeyeceği açık. Bu bakımdan Rusya’nın Türkiye’yi ciddiye alabileceğini zannetmiyorum. Burada Rusya’nın açısından sorun Rusya ve Ukrayna içinde değil, sorun Rusya ve Rusya’yı çevrelemekte olan bir NATO. Buna NATO’nun en kıymetli üyelerinden biri Türkiye nasıl olacak da burada bir arabuluculuk yapacak, bu pek akla yakın değil. AKP başkanında bir duruş sergileme telaşı olduğu anlaşılıyor. O da daha çok iç siyasete yönelik olsa gerek. Bir yandan da Batı’ya da yönelik olarak ‘Ben epeyce zayıflamış olabilirim lakin benim hala bu bölgede bu biçimde bir tezim var’ deme telaşıyla da ortaya atılmış olabilir.”
‘Arabuluculuktan fazla üstlenmesi gereken rol yatıştırıcılıktır; bunun için o oraya çöktü, üzere tabirler kullanmamakta yarar var’
Solakoğlu, Türkiye’yi yönetenlerin iktisat ve diplomasi alanında hırsları ve yetenekleri içindeki farkın epeyce açıldığını belirtirken, geçmişte Türk diplomasisinin AGİT bünyesindeki süreçlere katkılarını andı. Bu kere sorunun Ukrayna’nın Minsk protokollerinin yerine getirmesi bağlamında sonuç verebileceğini, Rusya ve Ukrayna önderlerini masaya oturtmakla alakalı olmadığını belirten Solakoğlu, Ankara’nın arabuluculuktan fazla ‘yatıştırıcı’ bir rol üstlenebileceğini söylemiş oldu. Solakoğlu, lakin bunun için ‘o oraya çöktü’ üzere tabirlerden kaçınmakta yarar var:
“Türkiye hırslarla yetenekler içindeki farkın hayli açıldığı bir devir yaşıyor. Türkiye iktisat alanında da diplomasi alanında da hırsları yetenekleriyle hayli örtüşmüyor. ötürüsıyla bunun bu biçimde bir masada sonuçlanma ihtimalini gerçekçi bulmuyorum. Türkiye uzun yıllar Rusya ve Ukrayna içindeki çatışmalarda, Donbass-Lugansk çatışmalarında AGİT’in koruduğu gözlemcilik statüsünü Türkiye’den nazaranvliler yürüttüler. Bu bölgeyi bilen ve aslında teknik ve diplomatik kapasite olarak güvenilen beşerler bu işler yürüttü. çok de uygun yürüttüler. Rusya’nın da söylemiş olduği bu sıkıntı evvela Ukrayna’nın Minsk protokolünü ve onu takip eden evrakların gereğini yerine getirmesi, onu sağlayabilecek bir şey yaparsanız ne ala ancak Rusya’nın Putin’i alıp da Zelenskiy ile masaya oturtmak üzere bir beklentisi yok. O daha çok bu işi ABD ile çözmeye çalışıyor. En azından bu Türkiye’yi kaygılandırmaması mümkün olmayan bir durum. Bizim kefemizde bu biçimde bir şeyin olması doğalgaz başta olmak üzere ekonomik-ticari ağlar her iki tarafla da kıymetli, aslına bakarsanız ip üzerinde yürüyen Türkiye’de epey önemli tesirler yapar. Onun içinTürkiye’nin arabuluculuktan çok bana göre üstlenmesi gereken rol yatıştırıcılıktır. Bu iktidarın arabuluculuk kapasitesi yoktur, yapabiliyorsa şayet yatıştırıcılık nazaranvini yapması gerekir. Onun için ‘O oraya çöktü, bu buraya çöktü’ üzere sözler kullanmamakta yarar var. Siz onu kullanmasanız da karşınızdaki ne olduğunuzu biliyor lakin bir daha de yatıştırıcı bir rol üstlenilecekse uygar bir perdeden konuşmakta yarar var diye düşünüyorum.”
‘Türkiye, biroldukca diğer arkadaşın bilakis Rusya’ya karşı saldırgan bir NATO operasyonunun en ön sıralarında yer almayacaktır’
“Türkiye, NATO’nun ileri karakolu pozisyonundayken dahi Sovyetler Birliği ile makul bir düzeyde bağlantı götüren bir ülkeydi” anımsatması yapan Solakoğlu’na göre, Batı-NATO ittifakı şayet Türkiye’yi hala gözden çıkarmadıysa hükümetine ayakta kalabilmesi için bu istisnalara muhtaçlık duyacağını da hesap eder. Solakoğlu, Türkiye’nin, Rusya’ya karşı saldırgan bir NATO operasyonunun en ön sıralarında yer almayacağı görüşünde:
“Bunda kesinlikle Türkiye’nin Dışişleri Bakanlığı’ndaki ilgililer tarafınca hesaplanan ve üste ulaştırabildikleri ölçüde ilettikleri şeylerdir. Lakin Türkiye’nin Sovyetler periyodundan beri kuzey komşusuyla bağlantılarının özel bir modelitesi vardır. Türkiye, NATO’nun ileri karakolu pozisyonundayken dahi Sovyetler Birliği ile belli bir düzeyde bağlantı götüren bir ülkeydi. ondan sonrasında Rusya-Türkiye bağlantılarına bakarsak bilhassa önderlerin şahsi yakınlıkları ve birtakım çıkar iştirakleri sebebiyle çok güzel yürüyen bir bağlantı var. Suriye’yi unutmamak lazım. Bizim açımızdan asıl kaynayan şey o. Kuzey hem de güney ile de temaslı. Bu cins ambargo, yaptırım üzere kararları bloke etmek yoluna gitmeyeceği bir diplomatik tavır olarak bunu söylüyorum. Lakin bunlar uygulandığı takdirde bunlardan bizim diplomatik tabirde ‘derogasyon’ dediğimiz birtakım istisnalar tanınmasını isteyeceğini iddia ediyorum. Bunu elde etmekte de zorlanmayacaktır. Şayet nitekim Batı-NATO ittifakı Erdoğan rejimini hala gözden çıkarmadıysa aslına bakarsanız o rejimin ayakta kalabilmesi için bu derogasyonlara gereksinim duyacağını da hesap edecektir. Bunları elde edebilir. İran’dan olduğu üzere Rusya’ya karşı da elde edebilir. Bizim bölgemizde her vakit hak hukuk geçerli değil. Türkiye’de kimi bu işi yakından gözlemleyenlere göre Rusya’nın bugün birtakım memleketler arası kurumların yasak liman dediği yerlerden deniz ticareti yaptığını ayrıntılarını de alıyoruz. Şayet resmi bir çerçevede Türkiye’de bir istisna tanınmazsa, Türkiye ile Rusya ile aslına bakarsan münasebetlerini aşikâr oranda sürdürmek zorunda. Şu anda Erdoğan hükümetinin en büyük beklentilerinden biri, nisan ayından itibaren önemli bir turist ve döviz gelişi. Ben Alman, İngiliz ve Fransız turistlerin birden Türkiye’ye hamle edeceği kanısında değilim. Bilhassa Rusya’dan önemli bir turistik beklenti olabileceğini kestirim ediyorum. O yüzden de bu biçimde bir durumda Türkiye’nin biroldukça öteki arkadaşın bilakis Rusya’ya karşı saldırgan bir NATO operasyonunun en ön sıralarında yer almayacağı kanaatindeyim. Kümenin ortasında kalacaktır ve kendine hayli ziyan vermeyecek bir çizgi izlemeye çalışacaktır diye düşünüyorum.”
‘Türkiye’de şu andaki hükümetin o kısa vadeli getirilere fazlaca gereksinimi var; endüstrinin durmasından bahsediyoruz’
Krizin sertleşmesi halinde Karadeniz ve Boğazlarda değişen istikrarlara tesirleri bulunabileceğini söyleyen Solakoğlu, öteki yandan Türk hükümetinin gerek güç krizi gerekse kısa vadeli işleyen çıkarları açısından Rusya ile bağlarını riske atmasına ihtimal vermedi:
“Geçmişe oranla boğazlara bakarsak NATO üyeleri olarak Romanya ve Bulgaristan’ın Karadeniz’deki varlığı ve pozisyonu aslında Montrö ile ilgili, Karadeniz istikrarıyla ilgili durumu biraz daha değiştirdi. Batı’nın daha avantajlı olduğu bir pozisyona getirdi. Bir yandan da Türkiye’nin Montrö’de esneklik gösterip göstermemesi, daha epeyce gemiye müsaade verip vermemesi daha az değerli hale geldi. Buna karşın şayet Erdoğan idaresi, Batı’ya ‘Biz Montrö’yü de esnetiriz. Gözümüzü kapatır, öteki tarafa bakarız. Siz gemileri yığın’ diyecekse Montrö karşılığında kimi ödünler verecektir. Türkiye’nin Batı’dan ve Rusya’dan alabileceği şeyler birbirinden farklı. Şu anda kısa vadede işleyen bir hükümet sistemi var Türkiye’de. Yani önümüzdeki ay, bir daha sonraki ay ve daha sonraki ay; o kısa vadeli çıkarları Türkiye’deki rejim açısından sağlayabilecek olan partner Rusya’dır, Batı değildir. ötürüsıyla Batı daha uzun vadeli çıkarlarla ilgilenir. Fakat Türkiye’de şu andaki hükümetin o kısa vadeli getirilere epey gereksinimi var. Endüstrinin durmasından bahsediyoruz. Bunlar epey önemli sıkıntılar. Kuzeyde sıcak savaş derken bizim kazan bir yandan da Orta Anadolu’da kaynamaya başlıyor. Ben AKP’nin bunu da riske edebileceği kanısında değilim, yalnızca uzun vadede Batı’ya daha da yaklaşalım diye.”