Rusya Federal Güvenlik Servisi (FSB), 19 Mart’ta yaptığı açıklamada, Ukrayna Deniz Kuvvetleri Odessa, Oçakov, Çernomorsk ve Yujnıy limanlarının yakınlarına yaklaşık 420 adet YAM ve YARM tipinde eski mayın döşediğini açıklamıştı.
FSB, “Yerinden kopan mayınların İstanbul Boğazı’na ve akabinde Akdeniz havzasının denizlerine sürüklenme mümkünlüğü dışlanmıyor” ihtarında da bulunmuştu.
Bu açıklamanın akabinde Türkiye ve başka Karadeniz ülkeleri teyakkuza geçti. Açıklamanın üzerinden çabucak hemen 7 gün geçmişken 26 Mart’ta sabah saatlerinde İstanbul Boğazı açıklarında sivil ticari bir gemi mayın tespit etti. Ukrayna mayınları ile eşleşen ve eski tip olduğu belirtilen bu mayın Sualtı Savunma Timleri (SAS) tarafınca imha edildi.
28 Mart’ta ise bu sefer de Bulgaristan sonuna yakın İğneada açıklarında bir mayın tespit edildi ve SAS timleri tarafınca etkisiz hale getirildi. bununla birlikte Karadeniz’e kıyısı olan Romanya’da da bu tip bir mayın tespit edilip imha edilmişti.
Mayınlar krize yol açtı
Ukrayna’nın yerleştirdiği bu mayınlardan daha sonra Karadeniz’de deniz ticareti ve gemi seyri durma noktasına geldi. Karadeniz’deki bu kesinti beraberinde buğday, ayçiçek yağı üzere besin mamüllerini taşıyan gemilerin geçişini engellediği için Türkiye dahil dünyanın birfazlaca noktasında değerli krizlere yol açtı.
Krize tahlil bulmak için uzun süredir Birleşmiş Milletler (BM), Rusya ve Türkiye içinde görüşmeler sürüyordu.
Bu mevzuda somut adımlar atılmaya başlandı.
Lavrov, güvenlik koridorunun açılmasını görüşmek üzere 8 Haziran’da Ankara’ya geliyor
31 Mayıs’ta AA’ya konuşan Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, birlikteinde bir heyetle 8 Haziran’da Karadeniz’de buğday problemini de kapsayan bir güvenlik koridorunun açılması konusunu görüşmek üzere Türkiye’ye geleceğini de belirtti. Görüşmenin Ankara’da yapılacağı öğrenildi. Çavuşoğlu, bu açıklamasında şunları söylemiş oldu:
“Lavrov 8’inde Türkiye’ye geliyor. Ukraynalılara da söylemiş olduk. Her vakit kapımız açık, yalnızca tek tarafla görüşüyoruz imajı vermek istemediğimizi (Ukrayna) Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba’ya söylemiş oldum. Askeri bir heyetle gelecek. Bu inançlı koridorun oluşması, gemilerin girip çıkması için neler yapılması gerekiyor, bizim Ulusal Savunma Bakanlığımız ve askerlerimiz, ilgili birimlerimizle oturacağız ve bunları teknik olarak görüşeceğiz.”
Bu hususun kıymetli olduğunu ve dünyada önemli ezalar yaşandığını tabir eden Çavuşoğlu, Türkiye’nin de bu bahsin çözülmesinde kilit bir rol oynadığına vurgu yaptı.
Lavrov: Putin ve Erdoğan mayınların paklığında anlaştı
Çavuşoğlu’nun akabinde Suudi Arabistan ziyaretinde açıklamalarda bulunan Rus Bakan Lavrov ise Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye tarafının Ukrayna limanlarının mayınlardan temizlenmesine yardım etmesi konusunda anlaştıklarını söylemiş oldu. Lavrov, “Putin ile Erdoğan içindeki görüşme kararında, rehinelerin ve gelişmekte olan ülkelerin gereksinim duyduğu kargoların bulunduğu gemilerin salıverilmesi için Türk meslektaşların Ukrayna limanlarının mayından temizlenmesine yardım etmeye çalışması konusunda mutabakat sağlandı” dedi.
Lavrov, mayın temizleme operasyonunun Ukrayna’nın askeri potansiyelini güçlendirme ve Rusya’ya ziyan verme teşebbüsleri olmadan gerçekleştirilmesi gerektiğini kaydetti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 30 Mayıs’ta görüşme gerçekleştirmişti.
Türkiye’nin mayın avlama gemisi filosu
Türkiye’nin mayın avlama gemileri filosu iki sınıftan oluşuyor. Engin sınıfı ve Aydın sınıfı olarak iki filoya sahip olan Türk Deniz Kuvvetleri’nde toplam 11 adet mayın avlama gemisi bulunuyor.
Engin sınıfı gemiler; TCG Edincik, TCG Edremit, TCG Enez, TCG Erdek ve TCG Faziletli olarak sıralanıyor.
Bu gemiler; 50.9 metre uzunluk, 8.9 metre ene sahip. 15 kts kadar sürate ulaşan bu gemilerin her birinde, 7 subay, 20 astsubay, 20 erbaş/er nazaranv yapabiliyor. Gemiler, mayın avlama sistemi olarak DCN Mintac PAP aygıtını kullanıyor.
Aydın sınıfı gemiler de; TCG Alanya, TCG Amasra, TCG Ayvalık, TCG Akçakoca, TCG Anamur ve TCG Akçay isimlerini taşıyor.
54.4 metre uzunluk, 9.66 metre ene ve 14.2 kts hıza sahip bu gemilerde ise 7 subay, 24 astsubay, 20 erbaş/er bakılırsav alabiliyor. Bu gemiler mayın avlama nazaranvini 2 adet ECA PAP Mk 5 ROV ve 1 adet tek taraflı OROPEZA -4 sistemleriyle gerçekleştiriyor.
Öte yandan Türk Deniz Kuvvetleri’ne bağlı Sualtı Savunma Küme Komutanlığı (SAS) timleri de denizde mayın imhası konusunda uzman pozisyonda bulunuyor. Bunun yanı sıra deniz kuvvetleri envanterindeki deniz karakol uçakları ve insansız hava araçları (İHA) da bu mayınların havadan gözetlenmesi konusunda kıymetli misyonlar üstleniyor.
‘Burada çalışacak gemilerin dikkatli olması gerekiyor’
Eski Mayın Filosu Kumandanı emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, bu bahiste Sputnik’e yaptığı değerlendirmede şunları söylemiş oldu:
“Sürüklenen mayın sayısı tam olarak bilinmiyor. Rusya, Ukrayna tarafınca 420 mayın döşendiğini deklare etti lakin bunun kaçı demirli mayın, kaçı taban mayını bilinmiyor. O niçinle sürüklenen serseri mayınlar için yapılabilecek pek bir şey yok. Lakin âlâ bir gözetlemeyle bunlar da tespit edilebilir. Tahminen de birçok bilinmeyen bir yerlerde Karadeniz kıyılarına vurmuş olabilir. Ukrayna’nın bu mayınları çabukla döşediğini anlıyoruz zira uygun derinliğe demirlenen mayınların sürüklenme riski azdır. Muhakkak ki derinlik ayarları yapılmamış ve kimileri satıhta kalmış. Demirli mayınların temelinde 50 metreye kadar dökülebildiğini biliyoruz. Bilhassa Kırım yarımadasının kuzey batı bölgesi sığ bir deniz. Bu çalışmada Odessa körfezinin 50 metre çizgisi olan kıyıdan 40 milinin içine girilecek. Şayet Odessa kıyılarına bir amfibi harekâtı önlemek için mayınlar bu kadar açıklıktan dökülmüşse burada çalışacak gemilerin dikkatli olması gerekiyor. Çünkü kıyıya yakınlar”
Türk gemilerine karşı provokasyon uyarısı
“Bu çalışmaya yalnızca Türk ve Rus gemileri değil Bulgaristan ve Romanya gemileri de katılabilir. Zira Türkiye’nin mayın tarama gemisi yok, yalnızca mayın avlama gemisi var. BLACKSEAFOR kapsamında bunun tatbikatları 2001-2014 yılları içinde yapılmıştı. Geçmişte bu ülkeler hiç bir Karadeniz dışı kuvveti sokmadan bu hususta işbirliği esasen yapmıştı” diye devam eden Gürdeniz, ayrıyeten şunları ekledi:
“Benim kaygım Ukrayna’da hâlâ silahlı çatışma periyodu devam ediyor, bir ateşkes kelam konusu değil. Yani Türk gemilerinin burada güvenliği kelam konusu olabilir. Ukrayna’daki makûs niyetli kümelerin, denetim dışı kümelerin bir oldubitti yaratması kelam konusu olabilir. bu biçimde bir sürprizle müsabakayı önlemek birinci amaç olmalı. Tahminen bu bölgede ateşkes ilan edilebilir. Türk Dışişleri, Ulusal Savunma Bakanlığımız bu mevzuyu epey güzel değerlendiriyordur. Türk gemilerinde mutlak surette Ukrayna Deniz Kuvvetleri’nden ve hatta BM’den heyetler, temsilciler olmalıdır. Bu hem mayın sınırları hakkında bilgi alınması birebir vakitte gemide Ukraynalılar ve BM temsilcileri olduğu için bir oldubittiyi önlemek bakımından değerlidir. Benim şahsî kanaatim bölgede Rus gemisi olması karmaşa yaratabilir. Ruslar istihbarat olarak mayınların yerlerini biliyorlardır. O mevzuda takviye sunabilirler.”
Rusya ve Ukrayna tahıl deposu
Gürdeniz, bu mayınların temizlenmesinin kıymetine dair ise “Rusya ve Ukrayna dünya buğday, tahıl, ayçiçeği yağı gereksiniminin neredeyse üçte biri oradan deposu. 50 tane ülke, yüzde 30’un üzerinde oranla bu buğdayı ithal ediyor. ötürüsıyla Ukrayna’nın elinde biriken milyonlarca ton buğdayın çürümeden eritilmesi lazım. Öte yandan Ukrayna’nın yeni ekimler için gübreye gereksinimi var” değerlendirmesinde bulundu.
Gürdeniz ayrıca, Türkiye’nin Rusya ile izlediği tarafsız ve istikrarlı siyasetin da son derece hakikat olduğunu söz etti.
FSB, “Yerinden kopan mayınların İstanbul Boğazı’na ve akabinde Akdeniz havzasının denizlerine sürüklenme mümkünlüğü dışlanmıyor” ihtarında da bulunmuştu.
Bu açıklamanın akabinde Türkiye ve başka Karadeniz ülkeleri teyakkuza geçti. Açıklamanın üzerinden çabucak hemen 7 gün geçmişken 26 Mart’ta sabah saatlerinde İstanbul Boğazı açıklarında sivil ticari bir gemi mayın tespit etti. Ukrayna mayınları ile eşleşen ve eski tip olduğu belirtilen bu mayın Sualtı Savunma Timleri (SAS) tarafınca imha edildi.
28 Mart’ta ise bu sefer de Bulgaristan sonuna yakın İğneada açıklarında bir mayın tespit edildi ve SAS timleri tarafınca etkisiz hale getirildi. bununla birlikte Karadeniz’e kıyısı olan Romanya’da da bu tip bir mayın tespit edilip imha edilmişti.
Mayınlar krize yol açtı
Ukrayna’nın yerleştirdiği bu mayınlardan daha sonra Karadeniz’de deniz ticareti ve gemi seyri durma noktasına geldi. Karadeniz’deki bu kesinti beraberinde buğday, ayçiçek yağı üzere besin mamüllerini taşıyan gemilerin geçişini engellediği için Türkiye dahil dünyanın birfazlaca noktasında değerli krizlere yol açtı.
Krize tahlil bulmak için uzun süredir Birleşmiş Milletler (BM), Rusya ve Türkiye içinde görüşmeler sürüyordu.
Bu mevzuda somut adımlar atılmaya başlandı.
Lavrov, güvenlik koridorunun açılmasını görüşmek üzere 8 Haziran’da Ankara’ya geliyor
31 Mayıs’ta AA’ya konuşan Türk Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu, Rusya Dışişleri Bakanı Sergey Lavrov’un, birlikteinde bir heyetle 8 Haziran’da Karadeniz’de buğday problemini de kapsayan bir güvenlik koridorunun açılması konusunu görüşmek üzere Türkiye’ye geleceğini de belirtti. Görüşmenin Ankara’da yapılacağı öğrenildi. Çavuşoğlu, bu açıklamasında şunları söylemiş oldu:
“Lavrov 8’inde Türkiye’ye geliyor. Ukraynalılara da söylemiş olduk. Her vakit kapımız açık, yalnızca tek tarafla görüşüyoruz imajı vermek istemediğimizi (Ukrayna) Dışişleri Bakanı Dimitro Kuleba’ya söylemiş oldum. Askeri bir heyetle gelecek. Bu inançlı koridorun oluşması, gemilerin girip çıkması için neler yapılması gerekiyor, bizim Ulusal Savunma Bakanlığımız ve askerlerimiz, ilgili birimlerimizle oturacağız ve bunları teknik olarak görüşeceğiz.”
Bu hususun kıymetli olduğunu ve dünyada önemli ezalar yaşandığını tabir eden Çavuşoğlu, Türkiye’nin de bu bahsin çözülmesinde kilit bir rol oynadığına vurgu yaptı.
Lavrov: Putin ve Erdoğan mayınların paklığında anlaştı
Çavuşoğlu’nun akabinde Suudi Arabistan ziyaretinde açıklamalarda bulunan Rus Bakan Lavrov ise Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin ile Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın, Türkiye tarafının Ukrayna limanlarının mayınlardan temizlenmesine yardım etmesi konusunda anlaştıklarını söylemiş oldu. Lavrov, “Putin ile Erdoğan içindeki görüşme kararında, rehinelerin ve gelişmekte olan ülkelerin gereksinim duyduğu kargoların bulunduğu gemilerin salıverilmesi için Türk meslektaşların Ukrayna limanlarının mayından temizlenmesine yardım etmeye çalışması konusunda mutabakat sağlandı” dedi.
Lavrov, mayın temizleme operasyonunun Ukrayna’nın askeri potansiyelini güçlendirme ve Rusya’ya ziyan verme teşebbüsleri olmadan gerçekleştirilmesi gerektiğini kaydetti.
Türkiye Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve Rusya Devlet Lideri Vladimir Putin, 30 Mayıs’ta görüşme gerçekleştirmişti.
Türkiye’nin mayın avlama gemisi filosu
Türkiye’nin mayın avlama gemileri filosu iki sınıftan oluşuyor. Engin sınıfı ve Aydın sınıfı olarak iki filoya sahip olan Türk Deniz Kuvvetleri’nde toplam 11 adet mayın avlama gemisi bulunuyor.
Engin sınıfı gemiler; TCG Edincik, TCG Edremit, TCG Enez, TCG Erdek ve TCG Faziletli olarak sıralanıyor.
Bu gemiler; 50.9 metre uzunluk, 8.9 metre ene sahip. 15 kts kadar sürate ulaşan bu gemilerin her birinde, 7 subay, 20 astsubay, 20 erbaş/er nazaranv yapabiliyor. Gemiler, mayın avlama sistemi olarak DCN Mintac PAP aygıtını kullanıyor.
Aydın sınıfı gemiler de; TCG Alanya, TCG Amasra, TCG Ayvalık, TCG Akçakoca, TCG Anamur ve TCG Akçay isimlerini taşıyor.
54.4 metre uzunluk, 9.66 metre ene ve 14.2 kts hıza sahip bu gemilerde ise 7 subay, 24 astsubay, 20 erbaş/er bakılırsav alabiliyor. Bu gemiler mayın avlama nazaranvini 2 adet ECA PAP Mk 5 ROV ve 1 adet tek taraflı OROPEZA -4 sistemleriyle gerçekleştiriyor.
Öte yandan Türk Deniz Kuvvetleri’ne bağlı Sualtı Savunma Küme Komutanlığı (SAS) timleri de denizde mayın imhası konusunda uzman pozisyonda bulunuyor. Bunun yanı sıra deniz kuvvetleri envanterindeki deniz karakol uçakları ve insansız hava araçları (İHA) da bu mayınların havadan gözetlenmesi konusunda kıymetli misyonlar üstleniyor.
‘Burada çalışacak gemilerin dikkatli olması gerekiyor’
Eski Mayın Filosu Kumandanı emekli Tümamiral Cem Gürdeniz, bu bahiste Sputnik’e yaptığı değerlendirmede şunları söylemiş oldu:
“Sürüklenen mayın sayısı tam olarak bilinmiyor. Rusya, Ukrayna tarafınca 420 mayın döşendiğini deklare etti lakin bunun kaçı demirli mayın, kaçı taban mayını bilinmiyor. O niçinle sürüklenen serseri mayınlar için yapılabilecek pek bir şey yok. Lakin âlâ bir gözetlemeyle bunlar da tespit edilebilir. Tahminen de birçok bilinmeyen bir yerlerde Karadeniz kıyılarına vurmuş olabilir. Ukrayna’nın bu mayınları çabukla döşediğini anlıyoruz zira uygun derinliğe demirlenen mayınların sürüklenme riski azdır. Muhakkak ki derinlik ayarları yapılmamış ve kimileri satıhta kalmış. Demirli mayınların temelinde 50 metreye kadar dökülebildiğini biliyoruz. Bilhassa Kırım yarımadasının kuzey batı bölgesi sığ bir deniz. Bu çalışmada Odessa körfezinin 50 metre çizgisi olan kıyıdan 40 milinin içine girilecek. Şayet Odessa kıyılarına bir amfibi harekâtı önlemek için mayınlar bu kadar açıklıktan dökülmüşse burada çalışacak gemilerin dikkatli olması gerekiyor. Çünkü kıyıya yakınlar”
Türk gemilerine karşı provokasyon uyarısı
“Bu çalışmaya yalnızca Türk ve Rus gemileri değil Bulgaristan ve Romanya gemileri de katılabilir. Zira Türkiye’nin mayın tarama gemisi yok, yalnızca mayın avlama gemisi var. BLACKSEAFOR kapsamında bunun tatbikatları 2001-2014 yılları içinde yapılmıştı. Geçmişte bu ülkeler hiç bir Karadeniz dışı kuvveti sokmadan bu hususta işbirliği esasen yapmıştı” diye devam eden Gürdeniz, ayrıyeten şunları ekledi:
“Benim kaygım Ukrayna’da hâlâ silahlı çatışma periyodu devam ediyor, bir ateşkes kelam konusu değil. Yani Türk gemilerinin burada güvenliği kelam konusu olabilir. Ukrayna’daki makûs niyetli kümelerin, denetim dışı kümelerin bir oldubitti yaratması kelam konusu olabilir. bu biçimde bir sürprizle müsabakayı önlemek birinci amaç olmalı. Tahminen bu bölgede ateşkes ilan edilebilir. Türk Dışişleri, Ulusal Savunma Bakanlığımız bu mevzuyu epey güzel değerlendiriyordur. Türk gemilerinde mutlak surette Ukrayna Deniz Kuvvetleri’nden ve hatta BM’den heyetler, temsilciler olmalıdır. Bu hem mayın sınırları hakkında bilgi alınması birebir vakitte gemide Ukraynalılar ve BM temsilcileri olduğu için bir oldubittiyi önlemek bakımından değerlidir. Benim şahsî kanaatim bölgede Rus gemisi olması karmaşa yaratabilir. Ruslar istihbarat olarak mayınların yerlerini biliyorlardır. O mevzuda takviye sunabilirler.”
Rusya ve Ukrayna tahıl deposu
Gürdeniz, bu mayınların temizlenmesinin kıymetine dair ise “Rusya ve Ukrayna dünya buğday, tahıl, ayçiçeği yağı gereksiniminin neredeyse üçte biri oradan deposu. 50 tane ülke, yüzde 30’un üzerinde oranla bu buğdayı ithal ediyor. ötürüsıyla Ukrayna’nın elinde biriken milyonlarca ton buğdayın çürümeden eritilmesi lazım. Öte yandan Ukrayna’nın yeni ekimler için gübreye gereksinimi var” değerlendirmesinde bulundu.
Gürdeniz ayrıca, Türkiye’nin Rusya ile izlediği tarafsız ve istikrarlı siyasetin da son derece hakikat olduğunu söz etti.